Hüseyin Velioğlu

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Hüseyin Velioğlu
Jidayikbûn1952 Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Mirin17 kanûna paşîn 2000 Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Beykoz Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Sedema mirinêKuştina bi çeka agirberdanê li ser wîkîdaneyê biguhêre
HevwelatîTirkiye Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Perwerde
  • Zanîngeha Enqereyê ya Fakulteya Zanistên Siyasî Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Pîşe
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêreBelge

Hüseyin Velioğlu (berê: Hüseyin Durmaz; jdb. 1952 li Kercos; m. 17ê kanûna paşîn a 2000an li navçeya Beykoz a Stembolê) pirtûkxanevan û yek ji serokên rêxistina Hizbullaha Kurdistanê bû.

Jiyan[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Velioğlu di 1ê çileya sala 1952an de li Êlihê di malbateke kurd a kurmancîaxiv de hatiye dinê.[1][2] Di nav 5 zarokên Osman û Fatime Durmaz de yê herî biçûk bû.[3] Wî Durmaz ne wek paşnavê xwe yê rewa, lê di dema Qanûna Paşnavên Tirkan de wek şopa tirkkirinê dît û di sala 1978an de paşnavê xwe bi awayekî qanûnî guhert û kir Velioğlu (bi wateya "kurê Velî"). Malbata wî di nav kurdan de bi navê "Mala Welî" dihat naskirin. Welî bapîrê wî bû.[4]

Ew bêtir neteweperest bû û bi qasî ku ji destê wî hat dest bi lêkolîna dîroka kurdî kir. Wî bi taybetî di warê erdnîgariyê de gelek zanîn bi dest xistiye û her wiha bi her “çiya, çem, daristan, rê, gund û cihên dîrokî” yên Kurdistanê û bi eşîrên kurdan û cihê ku lê dijîn nas kiriye.[5] Wî heta zimannasiya kurdî jî xwendibû, û gelek li ser zaravayên kurdî yên cihê, cihê ku lê diaxivin û dîroka wan dizanibû.[6]

Velîoglû û Abdullah Ocalan bi hev re di heman demê de li Fakulteya Zanistên Siyasî ya Zanîngeha Enqereyê dixwendin.[7] Di sala 1978an de, dema hîn xwendekarê zanîngehê bû, zewicî, ​​7 kur û 4 keçên wî hebûn.[8]

Velioglu îdia kir ku cudabûna kurdan ji Tirkiyeyê ne neteweperestî ye, di encama hemû zilm û înkara ku li wan hatiye kirin de mafekî rewa ye û her wiha îdia kir ku Tirkiye dewleteke nijadperest e ku dê li ser kurdan zilmê bike û tekane rêya kurdan e. dê bi serbestî li ser axa xwe bin, ew e ku ji Tirkiyê veqetin. Velîoglû bang kir ku Kurd nebin bindestê Tirkan, bi Tirkî neaxivin, dilsozê Tirkiyeyê nebin û ji ti siyasetmedarên Tirk bawer nekin. Nêrîna wî Kurdistanek bi temamî serbixwe bû, ji tirkkirin, bandora tirkan û komên kurdan yên sekûlar-çepparêz bêpar bû. Herwiha daxwaza vejîna îslamî û danîna peywendiyên baş û hevkarî di navbera Kurdistan û hemû dewletên misilman de kir.[9][10][11]

Velioğlu xwest ku Kurd ji Tirkiyeyê cuda bibin û dewleta xwe ava bikin.[12] Di dema serokatiya xwe ya Hizbullah de, wî gelek caran hewl dabû ku bi PKKê re li dijî Tirkiyê eniyeke yekgirtî pêk bîne, lê bi ser neketibû.[13] Piştî girtina Abdullah Öcalan li Tirkiyeyê kesê herî zêde lê dihat lêgerîn Velioğlu bû.[14][15] Li gorî Tirkiyeyê, di salên dawî de têkiliyên Velioğlu û Öcalan baştir bibûn.[16] Velioğlu jî gelek caran diçû Îranê.[17][18]

Velioğlu di sala 1987’an de bi armanca avakirina Kurdistanê weke welatekî serbixwe Sofîk ava kir.[19][20] Velioğlu bal kişand ser girîngiya axaftina bi kurdî ji bo şopînerên xwe û her wiha herêma wan li şûna "Başûrê Rojhilatê Anadolyayê" wek "Bakurê Kurdistanê" bi nav kir.[21] Velioğlu di gihandina armancên xwe de pir tundrew bû, heta ku jin bi tirkî biaxivin qedexe kir ku ji bo mezinkirina nifşek bi tevahî kurdîaxêv e.[22] Sedema sereke ya pevçûna di navbera Velioğlu û Öcalan de, nakokiya li ser wê yekê bû ku serokê tevgera kurd li Tirkiyê kî ye.[23]

Têkiliyên Velioğlu bi Îranê re di sala 1996’an de lawaz bûn, dema ku bi Elî Xamineyî re li ser olê ket nîqaşê. Velioğlu îdia kir ku Xamineyî gelek bi israr e ku dixwaze wî bike Îslama Şîa, ku Velioğlu ev yek red kir û dûpat kir ku ew Şafîî ye.[24][25] Velioğlu ji mezhebperestiya di navbera Sunnî û Şîeyan de dûr ket û got, "Em Şîeyan weke Misilman û bira nas dikin."[26]

Di sala 1998 de, Velioğlu çûye Kurdistana Başûrî û ji rêberê Tevgera Îslamî ya Kurdistanê Osman Ebdulezîz perwerde siyasî û leşkerî dîtiye.[27] Herwiha Velioglu ligel 300 çekdarên Hizbullah derbasî bajarê Soran, Hewlêr bû û ji aliyê Edhem Barzanî ve perwerdê leşkerî werbigire di sala 1999 de.[28]

Velîoglû di 17'ê Çileya 2000'an de di serdegirtina Stenbolê de bû hedefa êrîşa polîsan a Tirk û piştî gulebaranê ew kuştin.[29] Hevalê nêzîk yê Velîoglû Edîp Gumuş îdia kir ku Velîoglû beriya mirina xwe gelek caran gotiye "Înşallah ez ji destê dijmin sax nabim."[30] Velîoglû li Êlihê hat definkirin, gora wî gelek caran ji aliyê alîgirên wî ve tê ziyaretkirin û li wir bibîr tînin û bi kurdî govend digirin.[31] Alîgirên Velîoglû ew wek "Şehîd Rehber" bi nav kirin.[32]

Alîgirên Kurd ên Hîzbûllahê di sala 2016’an de li dijî Cûbbelî Ahmet ku heqaret li Huseyîn Velîoglû kiriye, bi hêrs bûn.[33]

Cübbeli Ahmet di sala 2016an de dema ku alîgirên Sofîkê ew bi piştguhkirina Huseyîn Velîoglu tawanbar kirin, bû sedema nîqaşan.[34]

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  1. ^ Turkey and the War on Terror. For Thirty Years We Fought Alone. Publisher: Routledge, p. 61
  2. ^ "Hüseyin Velioğlu kimdir? - Yeni Akit". m.yeniakit.com.tr. Roja gihiştinê 28 sibat 2024.
  3. ^ "Velioğlu'nun Özgeçmişi Yayınlandı". hurseda.net (bi îngilîzî). 3 hezîran 2024. Roja gihiştinê 7 adar 2024.
  4. ^ "Velioğlu'nun Özgeçmişi Yayınlandı". hurseda.net (bi îngilîzî). 3 hezîran 2024. Roja gihiştinê 7 adar 2024.
  5. ^ "Hüseyin Velioğlu'nun Hayatı ve Mücadelesi - 17". hurseda.net. Roja gihiştinê 7 adar 2024.
  6. ^ "Hüseyin Velioğlu'nun Hayatı ve Mücadelesi -16". hurseda.net (bi îngilîzî). 3 hezîran 2024. Roja gihiştinê 7 adar 2024.
  7. ^ "Hüseyin Velioğlu kimdir? - Yeni Akit". m.yeniakit.com.tr. Roja gihiştinê 3 adar 2024.
  8. ^ "Ölümünün 20'nci yılında Arkadaşları Hüseyin Velioğlu'nu anlattılar". Haber Durus (bi tirkî). Roja gihiştinê 7 adar 2024.
  9. ^ "Hüseyin Velioğlu'nun Hayatı ve Mücadelesi - 30". hurseda.net. Roja gihiştinê 7 adar 2024.
  10. ^ Gürbüz, Mustafa (2013). Bilgin, Fevzi; Sarihan, Ali (edîtor). Understanding Turkey's Kurdish Question (bi îngilîzî). Lexington Books. r. 168. ISBN 978-0-7391-8402-8.
  11. ^ Kürt Sağı'nın Kimlik İnşası: Hizbullah ve Zehra Vakfı Örneği; Ali Murat İrat, pp. 123
  12. ^ Elitsoy, Aslı (hezîran 2017). The Kurdish Hizbullah and Its Shifting Attitude towards Kurdishness and the Kurdish Issue in Turkey.
  13. ^ "Hizbullah'tan PKK'ya çağrı". Ensonhaber (bi tirkî). 16 kanûna paşîn 2011. Roja gihiştinê 22 sibat 2024.
  14. ^ "Türk Hizbullahı'nın derin tarihi". Haber7.
  15. ^ "Hizbullah cinayetleri". YeniOzgurPolitika.com. 31 adar 2023.
  16. ^ "Implications of Turkey's Anti-Hizbullah Operation | The Washington Institute". www.washingtoninstitute.org (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 3 sibat 2024.
  17. ^ The Turkish Counter-Terrorism Experience, Suleyman Ozeren, Organizational and Psychological Aspects of Terrorism, Ed. Centre of Excellence Defence against Terrorism, (IOS Press, 2008), 159
  18. ^ The Kurdish Question and Turkish Foreign Policy, Kemal Kirisci, The future of Turkish foreign policy, Ed. Lenore G. Martin, Dimitris Keridis, (MIT Press, 2004), 295.
  19. ^ "Hizbullah dosyası 1: Milli Türk Talebe Birliği'nden Hizbullah'a uzanan yol".
  20. ^ Kürt Sağı'nın Kimlik İnşası: Hizbullah ve Zehra Vakfı Örneği; Ali Murat İrat, pp. 123
  21. ^ "Hizbullah'tan 'geri döndük' açıklaması". Milliyet (bi tirkî). 18 kanûna paşîn 2012. Roja gihiştinê 6 adar 2024.
  22. ^ "Mardin-Derik'te Türkçe Yasağı - Hayat Gazetesi Ordu". hayatgazetesiordu.com. Roja gihiştinê 6 adar 2024.
  23. ^ Gürbüz, Mustafa (2013). Bilgin, Fevzi; Sarihan, Ali (edîtor). Understanding Turkey's Kurdish Question (bi îngilîzî). Lexington Books. r. 168. ISBN 978-0-7391-8402-8.
  24. ^ "Velioğlu, Hamaney'in kendisine "Bize kardeşim desen bile bizim nezdimizde sen kâfirsin!"". Van Siyaseti (bi tirkî). Roja gihiştinê 3 adar 2024.
  25. ^ "Hüseyin Velioğlu ile Ali Hamaney arasında geçen diyalog - Gözcü Haber". gozcuhaber.com (bi tirkî). 3 kanûna paşîn 2021. Roja gihiştinê 3 adar 2024.
  26. ^ "Hüseyin Velioğlu'nun Hayatı ve Mücadelesi -27". hurseda.net (bi îngilîzî). 3 hezîran 2024. Roja gihiştinê 7 adar 2024.
  27. ^ "Hüseyin Velioğlu kimdir? - Yeni Akit". m.yeniakit.com.tr. Roja gihiştinê 3 adar 2024.
  28. ^ "Hizbullah Irak'ta eğitildi". Milliyet (bi tirkî). 3 nîsan 1999. Roja gihiştinê 7 adar 2024.
  29. ^ Aydıntaşbaş, Aslı (hezîran 2000). "Murder on the Bosphorus". Middle East Quarterly. VII (2): 15–22. Roja gihiştinê 26 tîrmeh 2012.
  30. ^ "Gümüş, Beykoz'da Yaşananları Anlattı". hurseda.net (bi îngilîzî). 3 hezîran 2024. Roja gihiştinê 7 adar 2024.
  31. ^ "HİZBULLAH LİDERİ HÜSEYİN VELİOĞLU MEZARI BAŞINDA ANILDI". Milliyet (bi tirkî). 17 kanûna paşîn 2015. Roja gihiştinê 7 adar 2024.
  32. ^ Habernas (16 kanûna paşîn 2024). "Teşkilat, Hareket ve Şehadete adanmış bir ömür: Şehid Rehber Hüseyin Velioğlu". Habernas (bi tirkî). Roja gihiştinê 7 adar 2024.
  33. ^ "Cübbeli Ahmet, Velioğlu'nun gıybetini yaptı". hurseda.net (bi îngilîzî). 3 adar 2024. Roja gihiştinê 3 adar 2024.
  34. ^ "Cübbeli Ahmet, Velioğlu'nun gıybetini yaptı". hurseda.net (bi îngilîzî). 3 adar 2024. Roja gihiştinê 3 adar 2024.

Girêdanên derve[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]