Taliş

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Taliş
Gelhe tevahî
1.2 - 2 mîlyon[1][2]
Herêmên ku lê şêniyên sereke ne
 Îran700.000 - 1 mîlyon[3][4]
 Azerbaycan500.000 - 1 mîlyon[5][6]
 Rûsya2.529 (zensûsa 2010an)[7]
 Ûkrayna1.726 (zensûsa 2010an)[8]
Baweriya dînî
Îslam (Şiîtî, Sunîtî)
Zerdeştî, Bê Bawerî, Xiristiyanî
Têkildarên komên etnîkî
Ariyan
(Kurd, Peştûn, Pars)

Taliş (bi talişî: Tolışon; bi farisî: مردم تالش‎‎; bi azerî: Talışlar) yan Toliş yan jî Talî, neteweyeke îranî ye[9][10][11][12] ku li ser peravê başûrê rojava yê Deryaya Xezerê di navbera Azerbaycan û Îranê de dijîn. Pîraniya wan zimanê xwe dizanin lê gelek ji wan hene ku tenê bi zimanê azerî û farisî diaxivin. Taliş bi taybetî misilmanên Şiîtî ne û li Azerbaycan dijîn, kesên sunnî jê li Îranê dijîn.

Esil[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Kardûsî di nav Medya de
 Gotara bingehîn: Jêdera talişan

Gelê Taliş xwe wek neviyên Kardûsî[13] dibînin. Ev gel li basûrê rojavayê zeryaya qezwînê dijiyan, herêma wan digihişt heta Erdebîl û Zengan. Dibe ku navê Deryaya Kaspiyan jî ji vî gelî hatibe.

Ziman[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Belavbûna talişî ya kevnar û niha
 Gotara bingehîn: Zimanê talişî

Di talişî du zaravayên serekî hene, ya bakur li Azerbaycan û Îranê tê axaftin, ya başûr li Îranê tê axaftin. Lê zimanê wêjeyê hîn jî azerî û farisî ne.

Mijarên têkildar[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  1. ^ Floor, Willem (2008). Titles and Emoluments in Safavid Iran: A Third Manual of Safavid Administration, by Mirza Naqi Nasiri. Washington, D.C.: Mage Publishers. ISBN 978-1-933823-23-2.
  2. ^ Tapper, Richard (1997). Frontier Nomads of Iran: A Political and Social History of the Shahsevan. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-58336-7.
  3. ^ Arakelova, Victoria (2022). "The Talishis on Opposite Banks of the Araxes River: Identity Issues". Iran and the Caucasus. Brill. 26 (4): 407–417. doi:10.1163/1573384X-20220406. S2CID 254393164.
  4. ^ EP: taliş, ji orîjînalê di 10 tebax 2019 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 12 tebax 2019
  5. ^ Bournoutian, George (2021). From the Kur to the Aras: A Military History of Russia's Move into the South Caucasus and the First Russo-Iranian War, 1801–1813. Brill. ISBN 978-90-04-44515-4.
  6. ^ Frye, R. N. (1984). The History of Ancient Iran. C. H. Beck. ISBN 978-3-406-09397-5.
  7. ^ "Население по национальности по субъектам Российской Федерации – 2002 г. (XLS). Проверено 4 мая 2009". Ji orîjînalê di 4 çiriya paşîn 2006 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 11 adar 2019.
  8. ^ Ukrayna Respublikası Statistika Komitəsi : 5–14 dekabr 2001 – ci il siyahıya alması, ji orîjînalê di 2 îlon 2010 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 12 tebax 2019
  9. ^ Shoemaker, M. Wesley (2000-08). Russia, Eurasian States, and Eastern Europe 2000 (bi îngilîzî). Stryker-Post Publications. ISBN 978-1-887985-29-1. {{cite book}}: Nirxên tarîxê kontrol bike: |tarîx= (alîkarî)
  10. ^ Gregory, James Stothert (1968). Russian Land, Soviet People: A Geographical Approach to the U.S.S.R. (bi îngilîzî). Pegasus.
  11. ^ Croissant, Michael P. (1998). The Armenia-Azerbaijan Conflict: Causes and Implications (bi îngilîzî). Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-275-96241-8.
  12. ^ Dowsett, Charles James Frank (1997). Sayatʻ-Nova: An 18th-century Troubadour : a Biographical and Literary Study (bi îngilîzî). Peeters Publishers. ISBN 978-90-6831-795-4.
  13. ^ "Гостеприимный Кавказ". www.interkavkaz.info. Roja gihiştinê 4 adar 2023.

Girêdanên derve[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]