Mustafa Kemal Atatürk: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Kurteya guhartinê tine |
Kurteya guhartinê tine Etîket: Guhartina dîtbarî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl Guhartina mobîl a pêşketî |
||
| Rêz 8: | Rêz 8: | ||
== Atatürk û mafên sivîl û siyasî yên kurdan û hindikayiyên din ên komara tirkî == |
== Atatürk û mafên sivîl û siyasî yên kurdan û hindikayiyên din ên komara tirkî == |
||
Di dema wî de şerên tund li dijî kurdên Tirkiyeyê rû dane û dewleta tirk dest bi siyaseteke asîmîlasyona aborî, |
Di dema wî de şerên tund li dijî kurdên Tirkiyeyê rû dane û dewleta tirk dest bi siyaseteke asîmîlasyona aborî, çandî û zimanî ya beremberî kurdan kiriye. Di 1931ê de bi awayekî fermî hatiye ragihandin ku dewleta tirkî li bin rejîmeke yek-partiyê bû. Ev îdeolojiya dewleta tirk a Atatürk "kemalîzm" an jî "etatirkîtî" (bi tirkî: ''Atatürkçülük'') tê navlêkirin<ref>Erik J. Zürcher (1993). Turkey: A modern history. I.B. Tauris & Co Ltd, London.</ref>. |
||
=== Serhildana Şêx Seîdî, 1925 === |
=== Serhildana Şêx Seîdî, 1925 === |
||
Guhartoya 20:58, 16 hezîran 2020
Mustafa Kemal Atatürk | |
|---|---|
 | |
| Pîşe | Ramyar, serokkomar, fermandar |
 | |
biguhêre | |
Mustafa Kemal (bi kurdî: Mistefa Kemal Atatirk)[1] ji 1934an ve Atatürk anku "Bavê tirkan" bi tirkî (z. 1881 li Tesalonîkî - m. 10ê çiriya paşîn a 1938 li Stembolê) yek ji avakarên Komara Tirkiyeyê û serkirdeyekî siyasî yê bijarte yê di dema avakirina komarê de bû.
Serokê yekem Meclîsa Neteweyî ya Mezin a Tirkiyeyê ye. Ji sala 1923an heta mirina wî di 1938an de serokkomarê Tirkiyê bû. Wî xwe wekî neteweperestekî tirk destnîşan kir.
Atatürk û mafên sivîl û siyasî yên kurdan û hindikayiyên din ên komara tirkî
Di dema wî de şerên tund li dijî kurdên Tirkiyeyê rû dane û dewleta tirk dest bi siyaseteke asîmîlasyona aborî, çandî û zimanî ya beremberî kurdan kiriye. Di 1931ê de bi awayekî fermî hatiye ragihandin ku dewleta tirkî li bin rejîmeke yek-partiyê bû. Ev îdeolojiya dewleta tirk a Atatürk "kemalîzm" an jî "etatirkîtî" (bi tirkî: Atatürkçülük) tê navlêkirin[2].
Serhildana Şêx Seîdî, 1925
Gotara bingehîn: Serhildana Şêx Seîdê Pîranî
Serhildanên Agiriyê, 1926-1930
- Gotara bingehîn: Serhildanên Agiriyê
Serhildana Dêrsimê ya Seyid Rizayî, 1937
- Gotara bingehîn: Serhildana Dêrsimê
Atatürk û mafên sivîl û siyasî yên jinan
Li aliyê din jinên tirk di pêşiya serokatiya Atatürk de li pêşberî gelek welatên rojavayî mafên sivîl û siyasî wekhev wergirtin.[3] Bi taybetî, di hilbijartinên herêmî de ji hêla Actêra No. 1580 di 3 nîsan 1930 û çend sal şûn da, di 1934an de, destûrnameya tevahî ya gerdûnî, zûtir ji piraniya demokratên din ên cîhanê.[4]
Mirina wî
Mustafa Kemal Atatürk di 10ê çiriya paşîn a 1938an de li seraya Dolmabahçe ya Stembolê ji ber kezebreşiyê (sîroza kezebê) mir[5].
Mijarên têkildar
Çavkanî
- ^ Aras, Ramazan (2013). The Formation of Kurdishness in Turkey: Political Violence, Fear and Pain. New York: Routledge. r. 129. ISBN 978-0367410384.
- ^ Erik J. Zürcher (1993). Turkey: A modern history. I.B. Tauris & Co Ltd, London.
- ^ Mastering Modern World History by Norman Lowe, second edition
- ^ Türkiye'nin 75 yılı, Tempo Yayıncılık, İstanbul, 1998, s. 48, 59, 250
- ^ Erik J. Zürcher (1993). Turkey: A modern history. I.B. Tauris & Co Ltd, London.
Girêdanên derve
| Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |