Şîraz (bajar)
Şîraz
شیراز  | |
|---|---|
Bajarê Îranê | |
| شیراز | |
 | |
Şîraz li ser nexşeyê | |
  Şîraz | |
| Koordînat: 29°36′36″Bk 52°32′33″Rh / 29.61000°Bk 52.54250°Rh | |
| Dewlet | Îran |
| Li beşa îdarî |
|
| Paytexta | |
| Îdarî | |
| • Şaredar | Haidar Eskandarpour (2017–) |
| Qada rûerdê | |
| • Giştî | 240 km2 (90 sq mi) |
| Bilindahî | 1500 m (4900 ft) |
| Nifûs | 1.565.572 (2016) |
| Dem | |
| Koda telefonê | 071 |
| Malper | shiraz |
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre | |
Şîraz (bi farisî: شیراز) pêncemîn bajarê herî qelebalix ê Îranê ye û navenda îdarî ya parêzgeha Farsê ye,[1] ku di dîrokê de bi navê Pars (پارس, Pārs) û Persîs hatiye naskirin.[2] Li gorî serjimêriya niştimanî ya 2016an nifûsa bajêr 1.565.572 kes bû û devera avakirî ya bi Sedra re nezikî 1.800.000 niştecî bû.[3] Di serjimêriya 2021an de zêdebûna nifûsa bajêr derketiye 1.995.500 kesan. Şîraz li başûrê rojavayê Îranê li ser çemê demsalî yê rûdxaneye xoşk e. Bajar destpêka serdema îslamî de hate damezrandin, bajar xwedan avhewa nerm e û ji hezar salan zêdetir navendek bazirganiya herêmî ye.
Navnîşa herî kevin a bajêr, wekî Tiraziş, li ser tabloyên ji heriyê elamî ye ku di sala 2000 berî zayînê de ne.[4] Bajarê nûjen ji hêla împeratoriya sasanî ve hate damezrandin û ji hêla xilafetiya emewiyan ve di 693an de hate vegerandin û di bin xanedanên saffarî û biweyhî de di sedsalên 9an û 10-11an de, girîng bû. Di sedsala 13an de, Şîraz ji ber handana mîrê xwe û hebûna gelek zanyar û hunermendên faris, bû navendeke sereke ya huner û edebiyatê. Du helbestvanên navdar ên Îranê, Hafizê Şîrazî û Sedî ji Şîrazê ne, ku gorên wan li aliyê bakurê sînorên bajêr ên niha ne.
Şîraz yek ji bajarên turîzmê yên Îranê ye û wek bajarê helbestvan, edebiyat û kulîlkan tê naskirin.[5] Herwiha ji aliyê gelek îraniyan ve ji ber hebûna gelek bax û darên fêkî yên ku li seranserê bajêr têne dîtin, wek Baxçeyê Eramê, wek bajarê baxçan tê dîtin. Şîraz jî li cîhanê cihekî geştiyariyê yê navdar e. Her sal gelek tûrîst ji çar aliyê cîhanê tên serdana bajêr. Şîraz di dîrokê de xwediyê civakên sereke yên cihû û xiristiyan e. Hunermendên Şîrazê ji mozaîka xêzkirî ya sêgoşeyî pêk tê; tîcareta hesinê; xalîçeya pile û tevkirina kilamê ku li gund û eşîran jê re gilîm û cacîm tê gotin.[6] Pîşesaziyên serdest li bajêr berhemanîna çîmento, şekir, zibil, berhemên tekstîlê, berhemên dar, metalkarî û xalîçeyan in.[7] Li bajêr yekem santrala tavê ya Îranê heye.[8] Di van demên dawîn de yekem turbîna bayê ya Şîrazê li ser çiyayê Babakuhî yê nêzî bajêr hatiye danîn.
Nifûs
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]| Sal | Nifûs | ±% |
|---|---|---|
| 1986 | 848.289 | — |
| 1991 | 965.117 | +13,8% |
| 1996 | 1.053.025 | +9,1% |
| 2006 | 1.227.331 | +16,6% |
| 2016 | 1.565.572 | +27,6% |
| Çavkanî: 2016,[9][10] | ||
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ Habibi, Hassan (c. 2023) [Approved 21 June 1369]. Approval of the organization and chain of citizenship of the elements and units of the national divisions of Fars province, centered in Shiraz. lamtakam.com (Report) (bi farisî). Ministry of the Interior, Council of Ministers. Notification 82840/T128K. Ji orîjînalê di 7 kanûna pêşîn 2023 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 7 kanûna pêşîn 2023 – bi riya Lam ta Kam.
- ^ Sykes, Percy (1921). A History of Persia. London: Macmillan and Company. r. 43.
- ^ "IRAN: Fars / فارس". citypopulation.de. Roja gihiştinê 24 kanûna pêşîn 2016.
- ^ Cameron, George G. Persepolis Treasury Tablets, University of Chicago Press, 1948:115.
- ^ "Iran Chamber Society: Iranian Cities: Shiraz". iranchamber.com.
- ^ محمد جواد مطلع. "the physical features of Shiraz". Shirazcity.org. Roja gihiştinê 5 gulan 2011.
- ^ "ARSH Co. site". Arshksco.com. Ji orîjînalê di 7 tîrmeh 2011 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 5 gulan 2011.
- ^ "Iran's first solar power plant comes on stream". Tehran Times. 11 kanûna paşîn 2009. Roja gihiştinê 25 îlon 2010.
- ^ "Iran: Provinces, Major Cities & Towns - Population Statistics, Maps, Charts, Weather and Web Information". Roja gihiştinê 7 adar 2023.
- ^ "جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری" (bi zimanê farisî). Roja gihiştinê 29 çiriya pêşîn 2023.
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (lînk)
Girêdanên derve
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
 | ||
| Navneteweyî | |
|---|---|
| Neteweyî | |
| Cografî | |
| Yên din | |