Bêbawerî

Bêbawerî, kêm caran jî wekî nebawerî û di civatên olî de wekî kufr tê zanîn, gumana serdest a li ser temsîlî an rastiyekê ye. Di bikaranîna hevpar de, cudahiyek di navbera gumana li ser rastbûna îdîayek, nirxandin û gumana li ser hebûn û xebata Xweda, an jî li ser hînkirinên mizgeft an dînê tê danîn.^[1] Ji ber vê yekê bêbawerî hem dibe sedema gumana serdest a li ser rastbûna tiştekî, hem rastiya gotinekê an nebaweriya bi tiştek an pêşkeftinek, hem jî ji hêla dînî ve, redkirina baweriyek dînî.^[2]

Pênase û dîroka peyvê

"Bêbawer" bi gelemperî dikarin di wateya dînî de ateîst bin, lê agnostîsîzm hem bi teîzmê û hem jî bi ateîzmê re di wateya felsefî de hevaheng tê hesibandin. Peyva bêbawer ji aliyê peyrewên hin civakên dînî ve jî ji bo peyrewên dîn an mezhebên din, di nav de kesên ku xwe bawermend dihesibînin jî tê bikaranîn.^[2]

Xiristiyanî

Tewra Tomayê şandî jî wekî bêbawer hate gotin, çimkî wî di destpêkê de ji vejîna Îsa guman kir heya ku wî bi xwe birînên yê Rabûyî dît (Yûhenna 20:19-29). Di xiristiyanî de, di partĭbus infidēlium (ji Infidēles = bêbawer hatiye wergirtin)^[1] ji bo danasîna herêmên ku jê re dibêjin bêbawer û ji sedsala 13an vir ve, wekî pêvekek ji sernavê metranên alîkar û cîgirên şandî yên ku metranên xwe nebûn tê bikar anîn. Di 1882an de, Papayê Leo XIII. binavkirina episcopus i. p. li şûna metran titular.^[1]

Îslam

Di Îslamê de peyva kufr ji bo "bêbawerî" û herwiha "Kāfir" (bo mêr) û "Kāfira" (bo jin) ji bo "bêbawer" heye. Têgeha Kaffir jî bi gelemperî tê bikaranîn. Kesê ku wekî bêbawer tê danasîn, kāfir tê gotin. Gotina kāfir ji bo kesek re wekî Tekfîr tê zanîn.^[3]

Binêre

Çavkanî

^ ^a ^b ^c "Bêbawerî". The Oxford Pocket Dictionary of Current English (bi îngilîzî). Oxford University Press. 2009. Roja gihiştinê 20 hezîran 2010. kesê ku di dînê bawer nake an kesê ku dikeve dîneke nû û ji xwe a berê dûr dikeve.
^ ^a ^b The Works of Thomas Jackson, Volume IV. Oxford University Press. 1844. r. 5. Roja gihiştinê 8 nîsan 2011. Ateîst û bêdînî nexweşî ne ji bêbawerî û ji pûtperestiyê, biqasî ku bêbawerî ji dînîtîyê xeternaktir in. Her feqîr bi qismekî bêbawer e, lê her bêbawer bi tevayî an jî qismekî ne feraset e; her ateîst bêbawer e, lewma her bêbawer ne ateîst e.
^ The Bengal Annual (bi îngilîzî). Samuel Smith and Co. 1830. r. 209. Roja gihiştinê 8 nîsan 2011. Kāfir/Kāfira tê maneya bêbawer, lê bêhtir kesê ku ateîst e.

[Infidel-Oxford-1] "Bêbawerî". The Oxford Pocket Dictionary of Current English (bi îngilîzî). Oxford University Press. 2009. Roja gihiştinê 20 hezîran 2010. kesê ku di dînê bawer nake an kesê ku dikeve dîneke nû û ji xwe a berê dûr dikeve.

[Atheist-2] The Works of Thomas Jackson, Volume IV. Oxford University Press. 1844. r. 5. Roja gihiştinê 8 nîsan 2011. Ateîst û bêdînî nexweşî ne ji bêbawerî û ji pûtperestiyê, biqasî ku bêbawerî ji dînîtîyê xeternaktir in. Her feqîr bi qismekî bêbawer e, lê her bêbawer bi tevayî an jî qismekî ne feraset e; her ateîst bêbawer e, lewma her bêbawer ne ateîst e.

[Kaafir-3] The Bengal Annual (bi îngilîzî). Samuel Smith and Co. 1830. r. 209. Roja gihiştinê 8 nîsan 2011. Kāfir/Kāfira tê maneya bêbawer, lê bêhtir kesê ku ateîst e.

[1]

[2]

[3]