Bêskan (eşîr)

Pazuki navê eşîreyek bi tirkî ye ku li deverên cuda bi tîpên (Pazuki, Pizuki, Bazuki, Paziki, Bizuki) tê gotin. Pazukî bi peyvên tirkî, Bezuki, Bozuk, Buzuki, Pizuk, Bizik, e ku bi demê re bûne peyvên cûda, lê bi gelemperî roota wê ya fonetîkî bi tirkî ye. Di tirkî de peyva Buzuk jî navê yek ji eşîrên eşîrê, Tirkên Oghuz e. Ji ber serhildan û lehengên dîrokê, ev eşîrî koçî herêmên cûda kirine û gelek ziman qebûl kirine, û ev koçberî di nav av û avahiyên dûr de, bûne sedema vê yekê ku gel bi demê re gelek çand û zimanên cûda bipejirîne. Over bi demê re, nasnameya xwerû ya vî gelî di rewşek hesûdiyê de dimîne. Lê zimanê dayikê yê vê eşîrê bi tirkî ye, û pirraniya vî gelî ev ziman ji bîr kiriye.

Kevne gelên Pazukî bi demê re Pazukiyan li Tirkmenên ku deh sed sal berê li Anatoliya dijiyan xwedan rêgezek pir kevn in. Heta îro, eşîra Pazukî dikare bi Turkmenên Iraqraq û Sûrîyê re, ku bi gelê kurd re dijîn û demek dirêj di nav gelê kurd de bijî re têkildar bin .. Todayro, ew bi zimanê kurdî diaxivin û nasnameya xwe ji bîr dikin. Wan li Kurdistana Tirkiyê şaxên mezin ên eşîra kurdî ava kirine (piştî ku bûne kurd). Eşîreta Pazukî ji zêdetirî sedsalane hukumdarî herêmên bakurê Gola Wanê li Kurdistana Tirkiyê dike û erdê Kermanj hukum kiriye.Ew hîn jî li herêmên rojhilatê Turkiyê û li Stenbolê bi tirkî li hin deverên rojavayê Tirkiyeyê hukum dikin. Medya vê eşîrê digot eşîrekî kurd.

Eşîra Pazukî koçî Iranranê dike

Beşek ji eşîra Pazukî ji ber ku ew Shiiî bûn Di 1501 AD de, dema ku Shahah Ismailsmaîl Safavid ola Shiîi li Tabriz ragihand, beşek ji eşîra Pazukî di dema Safavid û Osmaniyan de ji toranê koç kirin. Ne tenê eşîra Pazukî, di heman demê de şerên dirêj Shiii-Sunnî gelek eşîrên Tirk û Kurd jî hejandin. Yên Pazukiyan ku koçî Iranranê kirin di dadgeha Safavid de cih girtin û berê xwe dan Tirkên Azerbaycanê, û hin Pazukiyan ku xwediyê ola Sunnî bûn li Anatoliya man û di artêşê Osmanî de qewmên bilind girtin. Ew dibînin. Abdullah Ocalan, rêberê kurdan, dibêje ku eşîra Pazukî eşîrekî Tirkmenan e ku, mîna sed eşîrên eşîrên Tirkmen, dema ku ew koçber bûn li Kurdistana Tirkiyê û çanda xwe ya tirkî winda kirin, bi demê re bûne axaftvan. Tirkmenên Anatoliyayê, ku ji wan ji eşîra Pazukî ve hatî, di heman demê de di nav gelê tirk de roketek e, ku hin ji wan îro li Sûriye û presentraqê hene, û ji eynî grûbê etnîkî ne, wek kurd, ku di heman demê de di nav axên kurdî de li axên kurd jî xuya dikin. Hin Tirkmen, ligel çand, muzîka xwe, cil û bergê xwe, bi gelê kurd re wek hev bûne, ku ev yek dikare ji ber mayîna dirêj a Tirkmenên li Kurdistanê re bibe sedem. Pazukiyan îro bi pir zimanî diaxivin, û tewra pir Pazukiyan ji roketên wan hay jê tunin.Ev sedema sedema rûniştina bi sedsalan a Pazukiyan li herêmê û pirrengiya wan a çandî û zimanî ye.

Hiyerarşiya koçberiya eşîra Pazukî ya li deverên cûda û bandora zimanî 1: Bi tirkî: Eşîreta Pazukî, bi eslê xwe ji Turkmenên Anatolî ye û zimanê wan ê dayîkê tirkî ye, ku bi demê re beşek mezin ji eşîra Pazukî ji bîr kiriye û derveyî eşîra Pazukî ye, lê îro li parêzgehên rojavayê Tirkiyê li Stenbolê bi tirkî û li. Komara Azerbaycan û perçeyên Iranranê yên wek parêzgeha Zanjan, Azerbaycana rojava û Semnan bi tirkî Azerbeycan diaxivin.

2: Kurdî: Ji ber ku eşîra Pazukî bi tirkî bû, piştî ku koçberî gelê kurd ê Tirkiyê bû, zimanê wan bû kurdî, û îro jî li deverên rojhilata Tirkiyê, li bakurê ,raqê, li bakur û rojavayê Iranranê, eşîra Pazukî li kurdiya Kermanj û Ew ji min re dibêjin Kurdê Qiserî.

3: Ermenî: Beşek ji Emirates û axa eşîra Pazukî, ku ew jî rûniştebûna eşîra Pazukî ye, li Qefqas û başûrê Yêrêvanê, ku Pazukiyan bi ermenî diaxivin.

5: Pawlos: Koçberbûna beşek ji Pazukiyan a Xorasan di serdema Safavid û Qajar de ji Herat û Afganistanê ji bo qutkirina serhildanan sedema Pazukiyan li Afganistanê bi cih kir û berê xwe da Dari Pasû û Farisî.

6: Farisî: Beşek ji eşîra Pazukî ji navenda ofranê ji Azerbaycanê hat, di nav de parêzgeha Garmsar û Tehran, mîna sermiyan û Varamin û Pakdasht, û zimanê wan Farisî bû; Today îro jî li parêzgeha Fars beşek Pazoukî heye ku bi Farisî diaxive.

8: Mazeni û Gilaki: Derketina vê eşîrê ji Mazandaran û Gilan re ji parêzgeha Tehranê di dema serhildana Reza Shahah de bû sedem ku vê eşîrê li ber devokên Mazeni û Gilgi bizivire.

9: Zaza: Li deverên rojhilata Tirkiyê Zaza kêm kêm tê axaftin. .

,Ro, gelek eşîrên Tirkmen ên li rojhilata Tirkiyê di çanda kurdî de cî girtine û nasnameya wan di bin bêriya Kurd de winda bûne.

Pmparatoriya Pazukî an Siyaseta Pazuki Emirates Pazuki, ku li ser nexşeyek Qafkasê di salên 1500-an de pêk tê, beşek ji Terakiya Pazukiyan e, ku naha li çar parçeyan: Ermenistan, Tirkiye, Iranran, û Komara Azerbaycanê ye. Clar avahî hene, ku ew jî cûdahiyek çandî û zimanî ya Pazukiyan û belavbûna wan li axên cûda ye. Ew li Qefqasan di dewleta Ermenistanê de hukum bû, em dikarin qala Qelich Beg Khan, serwerê Ermenistanê, ku ew jî yek ji fermandarên Safavid bû.

Rola siyasî ya eşîra Pazukî di rabûna hêza Qajar de

Hevdem digel revîna Agham Mohammad Khan Qajar ji girtina Zandieh, berî ku here Astarabad, ew çû parêzgeha Tehranê û bi eşîra Pazoukî re hevalbendî kir. Di pêşerojê de, Pazukiyan beşek ji hêzên Qajar ava kirin, û Majnoon Khan yek ji baştirîn fermandarên Qajar hate hesibandin. Hêzên zindî hilweşînin.