Balindeyên Kurdistanê

Firinde an Balinde, çivîk, çûk an teyr li gelek cinsên cuda cuda tên parvekirin. Di salên 1964-65an de çûknasê (ornîtolog) elmanî yê bi navê H. Kumerloeve li herêmên Wan û Hekariyê (Bakurê Kurdistanê) 219 cure komar kirin. Eve çend ji Firindeyên Kurdistanê ne:

Balindeyên dirûvê qazan (Anseriformes)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Famîleya werdek, qaz û qûyan (Anatidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Qû, qaza îraqî an qubeqaza lal (Cygnus olor)
- Qaz (Alopochen)
- Qaza sîngsor (Branta ruficollis)
- Qaza reş
- Qaza enîçal, sîqeşanî gewre ^{[Not 1]} (Anser albifrons)
- Qaza risasî ya ravrav, xasesî şaqaz ^{[Not 1]} (Anser anser)
- Sî (Anser, Branta)
- Soravî, soravêrk, sorave, sûreqang ^{[Not 1]}, sûrawîlk ^{[Not 1]} (Tadorna ferruginea)
- Werdeka golan, qazmeraviya belek [Şah.], helletanc ^{[Not 1]} (Tadorna tadorna)
- Enîzer, feşan ^{[Not 1]} (Anas penelope)
- Werdek, miravî an ordek (Anas, Aythya, Melanitta)
- Binkûreş, qûnreş ^{[Not 1]} (Anas strepera)
- Curek an jî currek, curremirawî ^{[Not 1]} (Anas crecca)
- Werdeka avî, werdeka bejî, miravî, meravî [Şah.], sone ^{[Not 1]}, sersewz ^{[Not 1]} (Anas platyrhynchos)
- Piştçavbaz, xilxil ^{[Not 1]} (Anas querquedula)
- Kepîpan, lûtpan ^{[Not 1]} (Anas clypeata)
- Werdeka sersor, sersûr ^{[Not 1]} (Aythya ferina)
- Kofîkezik, mirawî cixedar ^{[Not 1]} (Aythya fuligula)
- Werdeka kûvî (Anas platyrhynchos)^[1]
- Sûreqan (?)
- Xarxarîk (werdeka behdînî) (?)

Qaza sîngsor (Branta ruficollis)^[2]
Qaza enîçal, sîqeşanî gewre
Werdeka sersor (Aythya ferina)
Xilxil (Anas querquedula)
Qaza risasî ya ravrav (Anser anser)
Werdeka kûvî (Anas platyrhynchos)
Kofîkezik (Aythya fuligula)
Kepîpan (Anas clypeata)
Miravî (nêr)
Miravî (mê)
Curek (Anas crecca)
Qû
Werdeka golan
Soravî
Qaz

Balindeyên dirûvê mirîşkan (Galliformes)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Famîleya qerqewilan (Phasianidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Kewê gozel (Alectoris chukar kurdistanica)
- Kewê eqraz (Alectoris graeca kurdistanica)
- Kewsorik, kewê Şingarê (Alectoris graeca weral)
- Sûsik, vitik an sûske ^{[Not 1]} (Ammoperdix griseogularis)
- Por (Francolinus franculinus)
- Çîr an kewê çîr (Perdix perdix canescens)
- Zirsûsik (zirrsûsik), sûsk, qitbarûd^[3], kerank (kerrank), kerro an hewêrde ^{[Not 1]}, kerrewale ^{[Not 1]} (Coturnix coturnix)
- Semanek, qerqewil, qerqawul, çor cinsê (Phasianus)
- Tîtav (Phasianus colchicus)
- Sûs, barît, ebdal, karwankuj, qolsîmanok (?)

Vitik an sûsik (Ammoperdix griseogularis)
Çîr an kewê çîr (Perdix perdix)
Zirsûsik an jî kerro (Coturnix coturnix)
Kewê gozel (Alectoris chukar)
Por (Francolinus franculinus)
Kewê eqraz (Alectoris graeca kurdistanica)
Tîtav (Phasianus colchicus)

Famîleya mirîşkên beyaban (Tetraonidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Mirîşka beyaban an mirîşka bejî (Tetrao mlokosiewiczi)
- Kewderî (Tetraogallus caspius)

Mirîşka beyaban an mirîşka bejî (Tetrao mlokosiewiczi)
Kewderî (Tetraogallus caspius)

Balindeyên sonebinavikan (Podicipediformes)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Sonebinavika bi kofîk a mezin (Podiceps cristatus)
- Sonebinavika biçûk (Tachybaptus ruficollis)

Sonebinavika bi kofîk a mezin (Podiceps cristatus)
Sonebinavika biçûk (Tachybaptus ruficollis)

Balindeyên bahozê (Procellariiformes)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Famîleya keraviyan (Pelecanidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Keravî, keraviya spî, pelîkan, pelîkana spî an kellkespî ^{[Not 1]} an seqaqoş ^{[Not 1]} (Pelecanus onocrotalus)

Keraviya spî (Pelecanus onocrotalus)

Balindeyên (Suliformes)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Famîleya qirmiraviyan (Phalacrocoracidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Qirmiraviya reş, qirmeraviya reş [Şah.], kersele [Farq.], qîtik [Farq.], qellmirawî gewre ^{[Not 1]} (Phalacrocorax carbo)

Qirmiraviya reş

Balindeyên baleban, legleg û keçelan (Ciconiiformes)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Famîleya şaqaviyan (Ardeidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Baleban, balebanê girse (Botaurus stellaris)
- Zirbaleban (Ixobrychus minutus)
- Garanîk (garranîk), şawerîxne ^{[Not 1]} (Bublucus ibis)
- Şaho an şîh (Egretta garzetta)
- Şaqaviyê spî yê mezin, şawespîlke ^{[Not 1]} (Egretta alba)
- Şîrînşaho, masîgir, xemexwere ^{[Not 1]} ji cinsê (Ardea)
- Şaqaviyê gewr, şaq, bizinler, şîneşaho ^{[Not 1]} (Ardea cinerea)
- Şaqaviyê gerdenmar, şawemildirêj ^{[Not 1]} (Ardea purpurea)
- Şaqaviyê zêrîn ^{[çavkanî hewce ye]} , şîrînşahoyê golan (?) (Ardeola ralloides)

Baleban, balebanê girse (Botaurus stellaris)
Şaho
Zirbaleban
Garanîk (Bublucus ibis)
Şawespîlke (Egretta alba)
Şaqaviyê gewr (Ardea cinerea)
Şawemildirêj (Ardea purpurea)
Şaqaviyê zêrîn ^{[çavkanî hewce ye]} , şîrînşahoyê golan (?) (Ardeola ralloides)

Famîleya leglegan (Ciconiidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Legleg, leglege [Şah.], hacîlegleg, hacîleqleq ^{[Not 1]} (Ciconia ciconia)
- Leglega reş, lega reş, hacîleqleqî reş ^{[Not 1]}, hililer (?) ^{[Not 1]} (Ciconia nigra)
- Leglega nikulzer (Mysteria ibis)

Leglega reş (Ciconia nigra)
Leglega bi nikulê zer (Mysteria ibis)
Legleg (Ciconia ciconia)

Famîleya keçelan (Threskiornithidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Keçel, keçelhenek an kêlhenek (Geronticus eremita)
- Devkevçî (Platalea leucorodia)
- Kêlhenekê çirisî (Plegadis falcinellus)

Kêlhenek (Geronticus eremita)
Devkevçî (Platalea leucorodia)
Kêlhenekê çirisî (Plegadis falcinellus)

Balindeyên dirûvê sorewîlkan (Phoenicopteriformes)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Famîleya sorewîlkan (Phoenicopteridae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Flemîngoyê mezintir an sorewîlk (Phoenicopterus roseaus)

Play media

Vîdiyoyek e ser sorewîlkan
Sorewîlk (Phoenicopterus roseaus)

Balindeyên dirende yên rojê (Falconiformes)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Famîleya baziyan (Accipitridae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Baz (Accipiter)
- Şabaz, terlan (terrlan) (Accipiter gentilis)
- Başokê mezin, waşeyê gewr (Accipiter brevipes)
- Eylo, helo, daraş, wirxal an qertel (Aquila chrysaetos)
- Şahîn ^{[çavkanî hewce ye]} (Buteo buteo) ji cinsên (Buteo), (Pernis)
- Bazê lingdirêj (Buteo rufinus)
- Hulîmarxwer an qertelê marxwer (Circaetus gallicus)^[4]
- Başok (Accipiter nisus)
- Hûrhûrik (Circus aeruginosus)
- Hulîçal (Circus macrourus)
- Hulîçalê mirîşkan ^{[çavkanî hewce ye]}, hulîçalê bakur (?) (Circus cyaneus)
- Başokê marxwer, kulemar (Elanus caeruleus)^[5]
- Şelaqe (Milvus regalis)^{[çavkanî hewce ye]}
- Sîqalkê reş an sisyarek (Aegypius monachus) ji cinsê (Aegypius)
- Sîsark, simsiyark, kurta Misrê, kurta kelaxa, sîqalkê gurî(?), sîsolek, sîsolekê gurî an delaş(?) (Neophron pernopterus)
- Sîmerx an sîqalok (Gyps fulvus)
- Sîqalokê birî (Gypaetus barbatus)

Hulîçal (Circus macrourus)
Kulemar (Elanus caeruleus)
Hulîmarxwer (Circaetus gallicus)
Hulîçalê mirîşkan (Circus cyaneus)
Hûrhûrikekî nêr (Circus aeruginosus)
Bazê lingdirêj (Buteo rufinus)
(Milvus milvus)
Şabaz an terlan (Accipiter gentilis)
Sîsark
Sîqalok
Sîmerxê birî (Gypaetus barbatus)
Sîqalkê reş (Aegypius monachus)
Başokê mezin an waşeyê gewr
Şahîn (Buteo buteo)
Eylo (Aquila chrysaetos)

Famîleya eyloyên masîgir (Pandionidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Eyloyê masîgir an wirxalê derya (Pandion haliaetus)

Eyloyê masîgir (Pandion haliaetus)

Famîleya şimqaran (Falconidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Şimqar (Falco)^{[çavkanî hewce ye]}
- Laçin an miqesok (Falco biarmicus)
- Balaban (Falco cherrug)
- Mişkgirk (Falco columbarius)
- Teşîlok, teşîrreşk an teztezok (Falco tinnunculus)
- Teşîreşkê biçûk an bangovik (Falco naumanni)
- Şahînok, Şahînê biçûk (Falco subbuteo) ^{[çavkanî hewce ye]}(?)

Teşîrêşkê biçûk an bangovik (Falco naumanni)
Şahînok, Şahînê biçûk (Falco subbuteo)
Teşîlok (Falco tinnunculus)
Mişkgirk (Falco columbarius)
Balaban (Falco cherrug)
Laçin an miqesok (Falco biarmicus)

Balindeyên quling û betan (Gruiformes)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Famîleya mirîşkên avî (Rallidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Mirîşka avî, mirîşka zelkav (mirîşka zelkavê) [Îz.], mirîşkawîle ^{[Not 1]} (Rallus aquaticus)
- Mirîşka dexlan, mirîşkawîley xeneyî ^{[Not 1]} (Crex crex)
- Mirîşka avî ya enîsor, reşbeşeya dendûksor ^{[Not 1]} (Gallinula chloropus)
- Reşbeşe, henefî [Farq.], qerebeşk û betûbeşk (Bisimlê) ^{[Not 1]} (Fulica atra)

Mirîşka avî
Reşbeşe (Fulica atra)
Mirîşka avî ya enîsor (Gallinula chloropus)
Mirîşka dexlan (Crex crex)

Famîleya qulingan (Gruidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Quling, qazîquling [Şah.], sîquling [Farq.], şînequrîng ^{[Not 1]} (Grus grus)
- Qulinga stureş a biçûk [Şah.], qulingê rehwan [Farq.], qirrqirr ^{[Not 1]} (Anthropoides virgo)

Qulingê rehwan (Anthropoides virgo)
Quling
Quling

Famîleya çirgan (Otididae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Bet, çirg, mirdan, zûrik, mêşesî ^{[Not 1]} an çêrg ^{[Not 1]} (Otis tarda)
- Berçirik an Mêşesî (Tetrax tetrax)
- Gevir an hûbara (Chlamydotis undutula)

Gevir (Chlamydotis undutula)
Çêlîka betê
Berçirikekî mê (Tetrax tetrax)
Berçirikekî nêr (Tetrax tetrax)

Balindeyên peravê (Charadriiformes)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Famîleya lepkexuran Haematopodidae[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Lepkexwer [Îz.] (Haematopus ostragalus)

Lepkexwer (Haematopus ostragalus)

Famîleya çekmesoran (Recurvirostridae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Çekmesor; çekmesûre ^{[Not 1]} (Himantopus himantopus)

Çekmesor (Himantopus himantopus)

Famîleya birakedîkan (Burhinidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Birakedîk, şalûl ^{[Not 1]} (Burhinus oedicnemus)

Birakedîk (Burhinus oedicnemus)

Famîleya lixavgoran (Glareolidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Lixavgora binçengsor, lixawegurge ^{[Not 1]} (Glareola pratincola)

Lixavgora binçengsor (Glareola pratincola)

Famîleya tirlîkan (Charadriidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Tirlîk, tîtirewask, zîqawle ^{[Not 1]}, rewrewe ^{[Not 1]} (Charadrius)
- Xilxîlok, Tirlîkê biçûk, rewreweyê gerdin bixalî biçûk ^{[Not 1]} (Charadrius dubius)
- Tirlîk, rewrewey gerdin bexalî gewre ^{[Not 1]} (Charadrius hiaticula)
- Kedîkê bersingreş, zîqawley sîngreş ^{[Not 1]} (Hoplopterus spinosus)
- Tirlîkê boz (Pluvialis squatarola)
- Nikulsora beravî, kedîk, teyrikê miriyan, teyrikê ereban, deydûmek ^{[Not 1]}, zîqawle ^{[Not 1]} (Vanellus indicus)
- Kedîkê kurîspî, zîqawley kilkspî ^{[Not 1]} (Vanellus leucurus)
- Xiloçîzik ,Kedîkê bi kofîk, zîqawle şamî ^{[Not 1]} (Vanellus vanellus)

Kedîkê bersingreş, zîqawley sîngreş (Hoplopterus spinosus)
Kedîkê kurîspî, zîqawley kilkspî (Vanellus leucurus)
Tirlîkê biçûk, rewreweyê gerdin bixalî biçûk (Charadrius dubius)
Tirlîkê biçûk, rewreweyê gerdin bixalî biçûk (Charadrius dubius)
Xiloçîzik(Vanellus vanellus)
Nikulsora beravî (Vanellus indicus)

Famîleya çikçikeyan (Scolopacidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Çikçikeyê nikilkurt ê biçûk, qurawîlkey biçûk ^{[Not 1]} (Lymnocryptes minimus)
- Herîsorik, Çikçikeyê nikildirêj ê navincî, qarîkik, qurawîlkey nawîne ^{[Not 1]} (Gallinago gallinago)
- Çixik,Mirîşka tiraşan, qaritika avî, beta avî, mirbaxî, mirebaxe, bêkas, an mirelare ^{[Not 1]} (Scolopax rusticola)
- Tûtika avê ^{[çavkanî hewce ye]} an çikçikeya dûvikreş (Limosa limosa)
- Çikçikeyê kesk; Şêlaqeyê çillpawa ^{[Not 1]} (Tringa ochropus)
- Şêlaqeyê kesk (Tringa nebularia)
- Çikçike; şêlaqe 'eslle ^{[Not 1]} (Actitis hypoleucos)

Şêlaqeyê kesk (Tringa nebularia)
Çikçikeyê kesk; Şêlaqey çillpawa ^{[Not 1]} (Tringa ochropus)
Çikçikeyê nikilkurt ê biçûk (Lymnocryptes minimus)
Şêlaqe (Actitis hypoleucos)
Herîsorik (Gallinago gallinago)
Çixik (Scolopax rusticola)
Tûtika avê ^{[çavkanî hewce ye]} (Limosa limosa)

Famîleya şehingan (Laridae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Qaqlîbaz, kakilê bazan(?) an tîtilkinaçe ji cinsê (Larus)
- Şehing, masîgire ^{[Not 1]} (Larus canus)
- Şehingê zîvîn, masîgirey zîwîn ^{[Not 1]} (Larus argentatus)
- Şehingê ermenî, masîgirey ermenî ^{[Not 1]} (Larus armenicus)

Şehingê zîvîn (Larus argentatus)
Şehing (Larus canus)
Şehingê ermenî (Larus armenicus)

Famîleya meqesokên deryayî (Sternidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Meqesoka deryayî ya nikilşehing, masîxorkey dendûkestûr ^{[Not 1]} (Gelochelidon nilotica)
- Meqesoka deryayî, meqesoka deryayî ya asayî [Şah.], masîxorke ^{[Not 1]} (Sterna hirundo)
- Meqesoka deryayî ya alekspî, meqesoka alekspî [Şah.], masîxorkey bor ^{[Not 1]} (Sterna repressa)
- Meqesoka deryayî ya biçûk, mesesoka biçûk [Şah.], masîxorkey qeşanî dindûkzerd ^{[Not 1]} (Sterna albifrons)
- Meqesoka deryayî ya reş, masîxorkey reşî ballspî ^{[Not 1]} (Chlidonias leucopterus)
- Kerewal [Îz.] ^{[Not 1]} (?) (Sterna)

Meqesoka deryayî ya reş, masîxorkey reşî ballspî ^{[Not 1]} (Chlidonias leucopterus)
Meqesoka deryayî ya biçûk, mesesoka biçûk [Şah.], masîxorkey qeşanî dindûkzerd ^{[Not 1]} (Sterna albifrons)
Meqesoka deryayî ya alekspî, meqesoka alekspî [Şah.], masîxorkey bor ^{[Not 1]} (Sterna repressa)
Meqesoka deryayî ya nikilşehing, masîxorkey dendûkestûr ^{[Not 1]} (Gelochelidon nilotica)
Meqesoka deryayî

Famîleya ravgiran (Stercorariidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Ravgir (Stercorarius skua)

Ravgir

Balindeyên qitikan an mirîşkên çolê (Pteroclidiformes)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Famîleya qitikan (Pteroclidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Kurkurrê berzigspî ^{[Not 1]} (Pterocles alchata)
Kurkurrê zikreş (Pterocles orientalis)

kurkurrê berzigspî (Pterocles alchata)

Balindeyên kevokan (Columbiformes)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Famîleya kevokan (Columbidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Kevoşînk, kotireşînk, kewê hêşîn, kevoka zinaran [Farq.], kotireşîne ^{[Not 1]}, kotirekewî ^{[Not 1]}, kotireşînke ^{[Not 1]} (Columba livia)
- Gapile, rimêle, remêle [Şah.], rimêl [Farq.], gopile, qurqurik (qurrqurrik), kotiregaye ^{[Not 1]}, gapil ^{[Not 1]}, gakotir ^{[Not 1]} (Columba palumbus)
- Tivîrk, tivîlk, tivîrank, kewkûrk, yakerîm ^{[Not 1]} (Streptopelia decaocto)
- Kotirî, qumrî, goyîn [Farq.], kotirebarîke ^{[Not 1]} (Streptopelia turtur)
- Qumriya navmalan, qumrî ^{[Not 1]} (Streptopelia senegalensis)
- Fatfatok, fatik, fatimok, tivîrk (Streptopelia) (?)
- Çetrî, çetrîtawus (?)

Tivîlk (Streptopelia decaocto)
Kevoşînk(Columba livia)
Qumriya navmalan (Streptopelia senegalensis)
Gapile an kevoka kûvî (Columba palumbus)
Kotirî(Streptopelia turtur)

Balindeyên tûtiyan (Psittaciformes)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Famîleya tûtiyan (Psittacidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Tîtiya kesk (Psittacula krameri)^{[çavkanî hewce ye]}

Tîtiya kesk (Psittacula krameri)

Balindeyên pepûkan (Cuculiformes)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Famîleya pepûkan (Cuculidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Pepûk, bîjiyê qele, kûkû, qûqû, weqweq, kotirepepû^{[Not 1]} an çor^{[Not 1]} (Cuculus canorus)
- Pepûkê pinîpinî, kotirepepûy xalxal, weqweqê deqdeqî ^{[Not 1]} (Clamator glandarius)

Pepûk (Cuculus canorus)
Pepûk (Cuculus canorus)
Pepûkê pinîpinî (Clamator glandarius)

Balindeyên dirende yên şevê (Strigiformes)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Famîleya kundê nimûneyî û bûman (Strigidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Bûmekorik, bumekorik, [Şah.], kundok, kundê çiçk, bimkerk, kerebûm, kerebum [Şah.], kundeşexse ^{[Not 1]}, kundeserpan ^{[Not 1]} (Athene noctua)
- Kundê şaxdar, kundepişîle ^{[Not 1]} (Asio otus)
- Kundê goran (kundê gorran), kundequte ^{[Not 1]} (Asio flammeus)
- Şakund, kundê kor, kundê bor, kundegaye ^{[Not 1]}, şabû ^{[Not 1]} (Bubo bubo)
- Tok, taqtaqî bor ^{[Not 1]} (Otus brucei)
- Bûm, taqtaqî^{[çavkanî hewce ye]} an jî pûm (otus scops)
- Kundê şevê, an kundê qehweyî (Strix aluco)
- Kundê şevê Kurdistanê (Strix aluco sanctinicolai)^[6]

Kundê goran (Asio flammeus)
Kundê şevê, an kundê qehweyî (Strix aluco)
Nîgara Tokê (Otus brucei)
Bûm an jî pûm (Otus scops)
Bûmekorik an Kundok (Athene noctua)
Şakund
Kundê şaxdar an kundepişîle

Famîleya kundên kadînan (Tytonidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- - Kundê spî, kundespî ^{[Not 1]} (Tyto alba)

Kundê spî (Tyto alba)

Balindeyên şivanxapînokan (Caprimulgiformes)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Famîleya şivanxapînokan (Caprimulgidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Şivanxapînok [Farq.], şivangirok [Şah.], şivanlêvink [Şah.], şivanheyrînk [Şah.], şivanmijûlk [Şah.], şivanşitexelîng, bizinmij, çûka şivanan, şevhelû, xapxapok, şiwan xelletêne ^{[Not 1]} (Caprimulgus europeus)

Şivanxapînok

Balindeyên ebabîlan (Apodiformes)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Famîleya vîzvîzik an ebabîlan (Apodidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Çevrîk, çivrînk, ebabîlk, çewrûke,Vîzvîzik, vîzvîjik, çûçika tûtelanî an pîlstenga sîngspî ^{[Not 1]}, teyrenebabîl ^{[Not 1]}, çewroke ^{[Not 1]} (Apus apus)
- Çevrîka çiyayî, çevrîka navçiya, çewrokey alpî ^{[Not 1]} (Apus melba)
- Çevrîka biçûk, çevrîka binpiştspî [Şah.], çewrokey biçûk ^{[Not 1]} (Apus affinis)

Vîzvîzik (Apus apus)
Çevrîka çiyayî(Apus melba)
Çevrîka biçûk (Apus affinis)
Çevrîka biçûk (Apus affinis)

Balindeyên masîgir, şalûl, qelaşînk û diksilêmanan (Coraciiformes)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Famîleya şahmasîgran Alcedinidae[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Şahmasîgirê koçoç yê kesk, masîgir, şahmasîgir, qulleşîne ^{[Not 1]} (Alcedo atthis)

Masîgirê koçoç ê kesk (Alcedo atthis)

Famîleya masîxweran Halcyonidae[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Masîgirê singspî, qulleşîneya sîngspî ^{[Not 1]} (Halcyon smyrnensis)
- Masîgirê belek, qulleşîneya belek ^{[Not 1]} (Ceryle rudis)

Masîgirê singspî, masîgir, qulleşîneya sîngspî (Halcyon smyrnensis)
Masîgirê belek, qulleşîneya belek (Ceryle rudis)

Famîleya şalûlan (Meropidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Şalûl, şehlûr, kulkulî, mêşxwelînk, mêşgirk, mêşxurk, mêşxur, kendesme ^{[Not 1]}, hengxore ^{[Not 1]} (Merops apiaster)

Şalûl

Famîleya qerejokan (Coraciidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Qelaşînk, qeleşînk [Farq.], bûkcuhî, şînşînk, kerê keraco, qerejok, kerhajo, keraco, qirhajo (qirrhajo), kaselleşînke ^{[Not 1]}, xumeşînke ^{[Not 1]} (Coracias garrulus)

Qelaşînk (Coracias garrulus)

Famîleya diksilêmanan (Upupidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Silêmanê dunikul, çûka dumdum, dodo, dawudê dunikul, diksilêman, hûphûpik an teyrikê dunikul (Upopa epopa)

Silêmanê dunikul(Upopa epopa)

Balindeyên darkutikan (Piciformes)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Famîleya Darkutokan (Picidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Kutkutokê çînik, çiçikan, çikçîkan, darkutik, darkutok, darkutînek, darkunkere, kîlkîlotik an (bi soranî) dareteqêne (Dendrocopus)
- Kutkutokê kesk an (bi soranî) sewzekewa (Picus viridis)
- Qîqîk an qîqî (Picus canis)

Qîqîk an qîqî (Picus canis)
Qîqîk an qîqî (Picus canis)
Kutkutokê kesk(Picus viridis)

Fîkar an wîtwîtok (Passeriformes)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Famîleya serstrîkan (Fringillidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Befrîk, bifroke, gûçnarik, seyrey lêrrewarran ^{[Not 1]} (Fringilla coelebs)
- Serstrîkê serreş, seyrey serreş ^{[Not 1]} (Fringilla montifringilla)
- Serstrîkê enîsor, seyrey nêwçawansûr ^{[Not 1]} (Serinus pusillus)
- Serstrîkê enîzer, seyrey nêwçawanzerd ^{[Not 1]} (Serinus serinus)
- Serstrîkê kesk, pêping, pêpeqing, seyrey kesk (Carduelis chloris)
- Zengilok, zengulitik, zengulîlat, zengilîle, kilîl milîl, çûka mastî, heftrengîle, heftrengîn, silivî, şivanok, zelor, zengullemîre ^{[Not 1]} (Carduelis carduelis)
- Serstrîkê zer, seyrey zerd ^{[Not 1]} (Carduelis spinus)
- Serstrîk, çûçika têvriyan, zîqzîqe, seyrey sîngsûr ^{[Not 1]} (Carduelis cannabina)
- Serstrîkê binpiştsor, seyrey kêwî ^{[Not 1]} (Carduelis flavirostris)
- Bersork (Pyrrhula pyrrhula)
- Kezwankelotik, keskankiroj [Farq.], seyrey dendûkgewre ^{[Not 1]} (Coccothraustes coccothraustes)

Befrîk (Fringilla coelebs)
Serstrîkê serreş (Fringilla montifringilla)
Serstrîkê enîsor (Serinus pusillus)
Serstrîkê enîzer (Serinus serinus)
Kezwankelotik (Coccothraustes coccothraustes)
Serstrîkê binpiştsor (Carduelis flavirostris)
Bersork (Pyrrhula pyrrhula)
Zîqzîqe (Carduelis cannabina)
Zengilok (Carduelis carduelis)
Pêping (Carduelis chloris)
Serstrîkê zer (Carduelis spinus)

Famîleya çirçirokan (Emberizidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Çirçiroka zer, surrey lîmoyî ^{[Not 1]} (Emberiza citrinella)
- Çirçiroka zinaran, surrey kêwî ^{[Not 1]} (Emberiza cia)
- Çirçiroka serxwelîkî, surrey lacangzerd ^{[Not 1]} (Emberiza cineracea)
- Çirçiroka gewrîzer, surrey serzeytûnî ^{[Not 1]} (Emberiza hortulana)
- Çirçiroka levenan, surrey zelan ^{[Not 1]} (Emberiza schoeniclus)
- Zerzerî, zerwêleyê cehan, tûtire'êl (tûtirre'êl), çûçezer, beyarok, zerdezêre ^{[Not 1]}, zerdî welî ^{[Not 1]} (Emberiza melanocephala)
- Çîzçîzok, Çirçirok (çirrçirrok), Garsok, cit, surremêrge ^{[Not 1]}, surrsurremêrg ^{[Not 1]} (Miliaria calandra)
- Çirçiroka berfê (?), çivîka berfê, çivîka befrê (Plectrophenax nivalis)

Garsok (Miliaria calandra)
Zerzerî (Emberiza melanocephala)
Çirçiroka levenan (Emberiza schoeniclus)
Çirçiroka gewrîzer (Emberiza hortulana)
Çirçiroka serxwelîkî (Emberiza cineracea)
Çirçiroka zinaran an surrey kêwî (Emberiza cia)
Çirçiroka zer (Emberiza citrinella)
Çirçiroka zer (Emberiza citrinella)
Çirçiroka berfê (?), çivîka berfê, çivîka befrê (Plectrophenax nivalis)

Famîleya zerdêleyan (Oriolidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Zerdêle an zerdek (Oriolus oriolus)

Zerdêle

Famîleya qirikan (Corvidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Şirkak, kirkak, kirkewt (kirrkewt), şilkak, bûrek, qirika belek, qijawke ^{[Not 1]}, qijallke ^{[Not 1]}, hewt zimanke ^{[Not 1]} (Garrulus glandarius)
- Qirereşka biçûk, qajik, qijik, qelerreşe ^{[Not 1]}, qellasêlke ^{[Not 1]}, çîq ^{[Not 1]}, qellerreşke ^{[Not 1]} (Corvus monedula)
- Qaqîşk, qaqwîşk, qelqîj, qelqijk, qijyank, qajû, qajuwemerre ^{[Not 1]}, qajî dendûksûr ^{[Not 1]} (Pyrrhocorax pyrrhocorax)
- Qaqîşkê nikulzer, qajuwe dendûkzerde ^{[Not 1]} (Pyrrhocorax graculus)
- Qirika reş, qirereşka ziyanan (qirrerreşka ziyanan), qelexurav, qelexirab, qela mizgînî, qiriqa zeviyan (Corvus frugilegus)
- Qirgurik (qirrgurik), qira kelexan (qirra kelexan), qelareşk (Corvus corax)
- Zaq, qijqelank, dûdirêjk, qelqişk, qelebask, dûvdirêj, qijok, qijak, qijqijik, qelebaçke ^{[Not 1]}, qeşqelle ^{[Not 1]} (Pica pica)
- Qirgewrik (qirrgewrik), qirbelek (qirrbelek), qelegewr, qirik, qelebelleke ^{[Not 1]}, qelesabûnî ^{[Not 1]} (Corvus corone cornix)
- Qarqarok, qel, teyrê kelax ^{[Not 1]} (Corvus corone corone)

Qirik (Corvus corone cornix)
Bûrek (Garrulus glandarius)
Qelereşk (Corvus monedula)
Qaqîşk (Pyrrhocorax pyrrhocorax)
Qirika reş (Corvus frugilegus)
Qaqîşkê nikulzer (Pyrrhocorax graculus)
Qelareşk an jî Qirgurik (Corvus corax)
Zaq an qijqelank (Pica pica)

Famîleya çûkreşan (Sturnidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Reşîşk, zerzûrî, gûbijînk, reşwêle, çûkreş, keşûşke, cîq, serû ^{[Not 1]}, reşêle ^{[Not 1]}, reşîle ^{[Not 1]}, reşole ^{[Not 1]}, gawanî ^{[Not 1]} (Sturnus vulgaris)
- Teyrkulî, xezayîk, xezalok, reşîlesor, xezayî ^{[Not 1]}, çolekexezayî ^{[Not 1]}, aynemel ^{[Not 1]} (Sturnus roseus)

Çûkreş an cîq (Sturnus vulgaris)
Reşîlesor

Famîleya tûkan (Certhiidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Tûk (Certhia familiaris)^[7]

Tûk (Certhia familiaris)

Famîleya kevirhilperkan Tichodramadidae[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Kevirhilperk (kevirhilperrk), teyrikê keviran, tûka dimdim(?); berdewan (Tichodroma muraria)

Kevirhilperk

Famîleya çivîkan (Passeridae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Beytik, çivîka beytik, sivyank, sîvandok, tivîl, berşe, çoleke ^{[Not 1]} (Passer domesticus)
- Sivyankê çolê, çolekey sîngreş ^{[Not 1]} (Passer hispaniolensis)
- Sivyankê çeman, çolekey çoman ^{[Not 1]} (Passer moabiticus)
- Beytika dahlan, Sivyanokê darûbaran, çolekey daran ^{[Not 1]} (Passer montanus)
- Beytika boz, Sivyankê keviran, çolekey bor ^{[Not 1]} (Petronia brachydactyla)
- Sêddank, çolekey kêwî ^{[Not 1]} (Petronia petronia)
- Sivyankê befre, çivîka berfê, çolekey befrî ^{[Not 1]} (Montifringilla nivalis)
- Çikçiko (?)
- Çûka bedensore xevxevkesk (?)
- Çûka gewremelisork (?)
- Çûka pêsirqîçik (?)
- Çûka qarîtkên çîqdirêj (?)
- Pitpito (?)

Beytik
Beytik
Sivyankê çolê (Passer hispaniolensis)
Beytika dahlan (Passer montanus)
Sivyankê befre (Montifringilla nivalis)
Sêddank (Petronia petronia)
Sivyankê keviran (Petronia brachydactyla)

Famîleya fîsqegulan (Paridae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Fîsqegul, serreşe an belebank (Parus major)

Fîsqegul

Famîleya êtîmokên kurîdirêj (Aegithalidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Êtîmokê kurîdirêj (êtîmokê kurrîdirêj), êtîmokê dûvikdirêj; gorewîçney kilikdirêj ^{[Not 1]} (Aegithalos caudatus)

Êtîmokê kurîdirêj (Aegithalos caudatus)

Famîleya çirvindikan (Troglodytidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Çitok, Çirvindik, bilbilê dehlan, çirzink, çirvink, mûte, hewêrde an fisqe ^{[Not 1]}, çolekemişke ^{[Not 1]}, kellefinde ^{[Not 1]} (Troglodytes troglodytes)

Mûte (Troglodytes troglodytes)

Famîleya berkuteyan (Sittidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Berkuteyê biçûk (Sitta neumayer)
Berkuteyê keviran (Sitta tephronota)

Berkuteyê biçûk (Sitta neumayer)
Berkuteyê keviran (Sitta tephronota)

Famîleya kîrkotan (Laniidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Kîrkok an kîrkûk cinsê (Lanius)
- Cantek, centek, çavreşk, keregoşk (kerregoşk); perrbellekey borî biçûk ^{[Not 1]} (Lanius minor)
- Gasor, sersor; perrbellekey serşe ^{[Not 1]} (Lanius senator)
- Gabelek; perrbellekey qeşan ^{[Not 1]} (Lanius nubicus)

Gabelek (Lanius nubius)
Cantek (Lanius minor)
Sersor (Lanius senator)

Famîleya pispilkan (Remizidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Pispilk, tilîxwerk; gorewîçney piştşê ^{[Not 1]} (Remiz pendulinus)

Pispilk (Remiz pendulinus)

Famîleya fîsqegulên bisimbêl (Paradoxornithidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Fisqegulê bisimbêl (Panurus biarmicus)

Fisqegulê bisimbêl (Panurus biarmicus)

Famîleya torxeyan (Alaudidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Tîntore, torxe an kakol (Alauda arvensis)
Çoreyê beravê ,torxeyê şaxdar (Eremophila alpestris)
Pezkuj, tîtî (Galerida cristata)

Torxeyê şaxdar (Eremophila alpestris)
Tîntore (Alauda arvensis)

Famîleya dûmeqeskan (Hirundinidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Çoleke, hecîreşk, qernequşk, qerneqûçik an cinsê (Hirundo)
- Hechecikê malan an perresêlke an jî perresêlkeyê paşellspî (Delichon urbica)
- Hacîreşka gewr a çiyayî, hechecikê zinaran; perresêlkeyê rewezan (Ptyonoprogne rupestris an Hirundo rupestris)
- Hacîlok an jî dîlmeqesk (Hirundo rustica)
- Hacîreşka binepiştsor; perresêlkeyê paşêlsor (Hirundo daurica)
- Hacîreşka kendalavan, kûşk an perresêlkey xîzellan (Riparia riparia)

Hechecikê malan an perresêlke (Delichon urbica)
Hacîlok (Hirundo rustica)
Hechecikê zinaran (Ptyonoprogne rupestris an Hirundo rupestris)
Kûşk (Riparia riparia)
Hacîreşka binepiştsor(Hirundo daurica)
Hacîlok (Hirundo rustica)

Famîleya balavîkan an qûnhejhejokan (Motacillidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Çivîka hêjîran, balavîgewrika deştî; barîke ^{[Not 1]} (Anthus campestris)
- Balavîgewrika dar û baran; barîkeya darê ^{[Not 1]} (Anthus trivalis)
- Balavîgewrika mêrgan; barîkeya mêrgan ^{[Not 1]} (Anthus pratensis)
- Balavîgewrika heftiksor; barîkeya milsor ^{[Not 1]} (Anthus cervinus)
- Balavîgewrika av û deran; barîkeya awê ^{[Not 1]} (Anthus spinoletta)
- Balavîk spî, zîçbalavîk, çivîka qûnhejhejok, qûnhejoka spî, tûtirwask, dûvlerzîn, dûvrepik (Motacilla alba)
- Gaçerink, dûvzelînk, dûverzînk; bergawîlkey zerd ^{[Not 1]} (Motacilla flava)

Famîleya bilbilên nas (Pycnonotidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Bilbil Pycnonotus

Famîleya Bombycillidae[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- (Bombycilla garrulus)

(Bombycilla garrulus)

Famîleya Hypocoliidae[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Çûka mêwexwera boz (Hypocolius ampelinus)

Çûka mêwexwera boz (Hypocolius ampelinus)

Famîleya çûkên biavger (Cinclidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Çivika biavger (Cinclus cinclus)^[8]

Çivika biavger (Cinclus cinclus)
Çivika biavger (Cinclus cinclus)

Famîleya bilbilên strî (Prunellidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Bilbila çiyayê Sûmerlî Prunella ocularis
- Bilbila darê kajo Prunella collaris

Bilbila darê kajo (?) Prunella collaris

Famîleya boqijeyan (Turdidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Boqije an bûqije (Turdus pilaris)
- Boqijeya reş an reşwêle (Turdus merula)
- Gewrêle (Turdus viscivorus)

Boqije (Turdus pilaris)
Boqijeya reş (Turdus merula)
Gewrêle (Turdus viscivorus)

Famîleya çivîkên şeytanok (Sylviidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Çivika şeytanoka kumreş (Sylvia atricapilla)
- Çivîka şeytanoka qiriksipî (Sylvia curruca)
- Çirçire (Phylloscopus collybita)

Çivika şeytanoka kumreş (Sylvia atricapilla)
Çivîka şeytanoka qiriksipî (Sylvia curruca)
Çirçire (Phylloscopus collybita)

Famîleya mêşgiran (Muscicapidae)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Mêşgira deqdeqî (Muscicapa striata)^[9]
- Mêşgira lekedayî (Ficedula hypoleuca)^[10]
- Bilbil, têteber, serxûnk an pîpok (Luscinia megarhynchos)
- Bûknefsok (Phoenicurus phoenicurus)
- Bûkesor (Erithacus rubecula)
- Gulerîk (Monticola saxatilis)
- Pit, boqsor (Cercotrichas galactotes)
- Çilferşik (Oenanthe isabellina)
- (Oenanthe xanthoprymna)
- Belexişk (Oenanthe oenanthe)

Mêşgira deqdeqî (Muscicapa striata)
Mêşgira lekeyî (Ficedula hypoleuca)
Pit, boqsor (Cercotrichas galactotes)
Bilbil, têteber, serxûnk an pîpok (Luscinia megarhynchos)
Bûkesor
Gulerîk (Monticola saxatilis)
Bûknefsok (Phoenicurus phoenicurus)
(Oenanthe xanthoprymna)
Belexişk (Oenanthe oenanthe)
Çilferşik (Oenanthe isabellina)

Famîleya Çûkên dengbêjCettiidae[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Çivîka dengbêj (?) (Scotocerca inquieta)^[11]

Çivîka dengbêj (Scotocerca inquieta)

Famîleya Regulidae[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

- Çivîka kufîzerîn, çûka laçikzer (Regulus regulus) ^[12]

Çivîka kufîzerîn, çûka laçikzer (Regulus regulus)

Çend balindeyên ku li navên xwe yên zanistî digerin (2008)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Çavkanî û not[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

Not[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct ^cu ^cv ^cw ^cx ^cy ^cz ^da ^db ^dc ^dd ^de ^df ^dg ^dh ^di ^dj ^dk ^dl ^dm ^dn ^do ^dp ^dq ^dr ^ds ^dt ^du ^dv ^dw ^dx ^dy ^dz ^ea ^eb ^ec ^ed ^ee ^ef ^eg ^eh ^ei ^ej ^ek ^el ^em ^en ^eo ^ep ^eq ^er ^es ^et ^eu ^ev ^ew ^ex ^ey ^ez ^fa ^fb ^fc ^fd ^fe ^ff ^fg ^fh ^fi ^fj ^fk ^fl ^fm ^fn ^fo ^fp ^fq ^fr Ev navek bi soranî e.

Çavkanî[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

↑ http://en.wikipedia.org/wiki/Mallard
↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Branta_ruficollis
↑ http://ku.wiktionary.org/wiki/qitbar%C3%BBd
↑ http://en.wikipedia.org/wiki/Short-toed_Snake_Eagle
↑ http://en.wikipedia.org/wiki/Elanus
↑ http://en.wikipedia.org/wiki/Strix_aluco
↑ http://en.wikipedia.org/wiki/Common_Treecreeper
↑ http://www.turkcekurtcesozluk.com/index.php/term/English-Kurdish+Dictionary+%28Ferhenga+%C3%8Eng%C3%AEl%C3%AEz%C3%AE-Kurd%C3%AE%29,diver.xhtml
↑ BirdLife International 2012. Muscicapa striata. In: IUCN 2013. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.1. <www.iucnredlist.org>. Downloaded on 14 August 2013.
↑ BirdLife International 2012. Muscicapa striata. In: IUCN 2013. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.1. <www.iucnredlist.org>. Downloaded on 14 August 2013.
↑ BirdLife International (2012). "Scotocerca inquieta". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2012.1. International Union for Conservation of Nature. Roja wergirtinê: 16 July 2012.
↑ http://en.wikipedia.org/wiki/Goldcrest

Ehmed Behrî (2001). Ferhengî balinde. Aras, Hewlêr.
Zana Farqînî. Ferhenga kurdî-tirkî. Enstîtuya Kurdî, Stenbol. = [Farq.]
Zana Farqînî. Türkçe-Kürtçe Sözlük. Enstîtuya Kurdî, Stenbol.
Îzolî. Ferhenga kurdî-tirkî-kurdî. = [Îz.]
H. Kumerloeve (1969). Zur Avifauna des Van Gölü- und Hakkâri-Gebietes (E/SE-Kleinasien), Revue de la Faculté des Sciences de l'Université d'Istanbul, Série B, Tome XXXIV, Fasc. 3-4.
R.F. Porter, S. Christensen, P. Schiermacker-Hansen (1996). Field Guide to the birds of the Middle East. T & A D Poyser, London.
Îsmaîl Taha Şahîn (2006). Balindeyên Kurdistanê, 1-4. Spîrêz, Duhok. = [Şah.]
Dr. Mehmed Teqî Îbrahîmpûr (1373). Wajename-ye Kordî-Farsî. Qeqnûs, Taran.
Taufiq Wahby & C.J. Edmonds (1966/1996). A Kurdish-English Dictionary. Oxford University Press, Oxford.

Girêdanên derve[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]

[S-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct ^cu ^cv ^cw ^cx ^cy ^cz ^da ^db ^dc ^dd ^de ^df ^dg ^dh ^di ^dj ^dk ^dl ^dm ^dn ^do ^dp ^dq ^dr ^ds ^dt ^du ^dv ^dw ^dx ^dy ^dz ^ea ^eb ^ec ^ed ^ee ^ef ^eg ^eh ^ei ^ej ^ek ^el ^em ^en ^eo ^ep ^eq ^er ^es ^et ^eu ^ev ^ew ^ex ^ey ^ez ^fa ^fb ^fc ^fd ^fe ^ff ^fg ^fh ^fi ^fj ^fk ^fl ^fm ^fn ^fo ^fp ^fq ^fr Ev navek bi soranî e.

[2] ttp://en.wikipedia.org/wiki/Mallard

[3] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Branta_ruficollis

[4] ttp://ku.wiktionary.org/wiki/qitbar%C3%BBd

[5] ttp://en.wikipedia.org/wiki/Short-toed_Snake_Eagle

[6] ttp://en.wikipedia.org/wiki/Elanus

[7] ttp://en.wikipedia.org/wiki/Strix_aluco

[8] ttp://en.wikipedia.org/wiki/Common_Treecreeper

[9] ttp://www.turkcekurtcesozluk.com/index.php/term/English-Kurdish+Dictionary+%28Ferhenga+%C3%8Eng%C3%AEl%C3%AEz%C3%AE-Kurd%C3%AE%29,diver.xhtml

[10] BirdLife International 2012. Muscicapa striata. In: IUCN 2013. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.1. <www.iucnredlist.org>. Downloaded on 14 August 2013.

[11] BirdLife International 2012. Muscicapa striata. In: IUCN 2013. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.1. <www.iucnredlist.org>. Downloaded on 14 August 2013.

[12] BirdLife International (2012). "Scotocerca inquieta". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2012.1. International Union for Conservation of Nature. Roja wergirtinê: 16 July 2012.

[13] ttp://en.wikipedia.org/wiki/Goldcrest

[Not 1]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]