Beyzbol

Beyzbol, di navbera du tîmên de tê lêzîn û her tîm di hewl da ku hinek xuşbikên zêdetir bixwîne, ev hinek xuşbikin ku bi hevpariyê ji tîmê din re zêdetir bin. Reşeya beyzbolê ya berê di navbera sedsala 19'an de ye û bi taybetî di Dewletên Yekbûyî ya Amerîkayê de pir spehek heye. Bi vê re, li welatên weke Japon, Koreya Başûr, Kuba û Venezuela jî cihê girîng heye.

Dîrok

Reşeya beyzbolê, ji lîstikên ku di sedsala 18'an de li Ingilîstanê têne lêzîn, weke krîket û rounders, tê radestkirin. Lêbelê, pêşkeftina beyzbolê ya nûjen di Dewletên Yekbûyî ya Amerîkayê de bûye. Di sala 1845'an de Alexander Cartwright destûra wê nivîsand, ku bingeha beyzbolê ya îro bûye. Yekem tîmê beyzbolê ya profesyonel, Cincinnati Red Stockings, di sala 1869'an de hate avakirin. Lîga Beyzbolê ya Amerîkî (Major League Baseball - MLB) di sala 1903'an de hate avakirin û heta îro hewl dide.

Destûr û Şêwaza Lîstikê

Zeviya beyzbolê tê beş kirin çarçoveya hundurî (infield) û derveyî (outfield). Di hundurî de çar binge (base) hene û evan yek carek (diamond) dikin. Lîstikvanan di naw pozîsyonan de cihê xwe digrin: teqera xistinê (pitcher), girtir (catcher), lîstikvanê yekem bingerê (first baseman), lîstikvanê duyem bingerê (second baseman), kûrtstûr (shortstop), lîstikvanê sêyem bingerê (third baseman), lîstikvanê Qona Rizgarkirinê (left fielder), lîstikvanê Navenda Rizgarkirinê (center fielder), û lîstikvanê Rast Rizgarkirinê (right fielder).

Yek lîstikê beyzbolê bi gelemperî ji nû devrên (inning) pêk tê. Her devr, her du tîm jî çar an jî dirêj dikin; tîmê ku hewl didin ku fêr bibe, bi terzînê têvî qûriya beyzbolê tê xistin da ku topa teqera xistinê (pitcher) de bike û bingeve biqede û bi hewl tê bike ku xuşbik (run) bidin. Tîmê parastinê jî, hewl didin ku topa teqevî bîne an jî koçberên di bingeran de bi derxistin an ku (out) qewmên xwe nekin ku bi qede û bêbixin.

Xuşbik û Şewir

Gava ku yek lîstikvan çar binge bişîne û vegere binge malê (home plate), yek xuşbik (run) digire. Yek tîm ku xuşbikên zêdetir digire, ev lîstikê dibike. Beyzbol li ser hinek destûran, lê piştî wê hewl û karînîyên piçûk hewl dide. Her tîm, koça xwe, lîstikvanên xwe li pozîsyona xwe û şewirên xwe digerînin dema ku zarûrekirina xwe tê dîtin.

Girîngiya Çanda

Beyzbol, bi taybetî li Dewletên Yekbûyî ya Amerîkayê, wekî "Xewnê Amerîkî" tê dîtin. Efsanelên beyzbolê, weke Babe Ruth, Jackie Robinson û Hank Aaron, ne tenê di qada lîstikê de, lê her weha di guhezingên civakî de jî pêşeng bûn. Beyzbol di welatên weke Japon, Koreya Başûr û welatên Latîn Amerîka de jî girîngiya çandî heye û bo gelek lîstikvanên ciwan wekî yekem pêşengiyek heye.

Erêkî Beyzbolê

Îro beyzbol, li ser hemû cîhanê tê lêzîn. Major League Baseball (MLB), bi parvekirina lîstikvanên navneteweyî, herî zêde di navneteweyî da dibe. Qebûlkirina beyzbolê wekî lîstikê olîmpîk û turnîrên cîhanê ku tê avakirin, ev lîstikê di temenên pêşdebirî de têzî û bingehîn dibe.

Çavkanî

1. "Baseball." Encyclopaedia Britannica. Encyclopaedia Britannica, Inc. https://www.britannica.com/sports/baseball.
2. Thorn, John, and Pete Palmer. "Total Baseball: The Ultimate Baseball Encyclopedia." HarperCollins, 1993.
3. "History of Baseball." National Baseball Hall of Fame and Museum. https://baseballhall.org/discover-more/history.
4. Fitts, Robert K. "Banzai Babe Ruth: Baseball, Espionage, and Assassination during the 1934 Tour of Japan." University of Nebraska Press, 2012.
5. "The Official Site of Major League Baseball." MLB.com. https://www.mlb.com.