Bendava Dûkan

	Bendava Dûkan ; بەنداوی دووکان
	Bendava Dûkan
	Cih
Herêm	Silêmanî, Hikûmeta Herêma Kurdistanê
Dewlet	Iraq
Koordînat	35°57′15″Bk 44°57′10″Rh / 35.95417°Bk 44.95278°Rh
	Nexşeya cihan Hikûmeta Herêma Kurdistanê
	Avayî
Destpêk	1954
Vekirin	1959
	Bendav
Mebest	Çendmebestî
Cure	Kemera gundor (silindir)
Bilindayî	116,5 m
Dirêjahî	360,0 m
Çem	Zêyê Biçûk
Cureya Rêherkê	Karûbar: Serdab,; Acîl: Zengildev
Zerengiya deravêtê ya rêherkê	Karûbar: 2450 m3/s,; Acîl: 1860 m3/s
	Embarav (gola bendavê)
Embarav	Deryaçeya Dûkan
Qewareya; gola bendavê	6.970.000.000 m3
	Îstgeha wizeya karebayê
Turbîn	5 x 80 MW
	biguhêre

Bendava Dûkan (bi soranî: بەنداوی دووکان‎‎, lat. Bendawî Dûkan‎), bendaveke kemerî ya çendmebestî ye ku li parêzgeha Silêmaniyê ya Herêma Kurdistanê ye. Ew pêşiya Zêyê Biçûk girtiye û bi vî awayî jî Deryaçeya Dûkan çêbûye. Bendava Dûkan di navbera salên 1954-1959'an de hatiye çêkirin. Belam jêderka hêz bi temamî di sala 1979'an de bi ger kete. Dirêjayiya wê 360 metre û bilidiya wê jî 116,5 metre ye. Zerengiya maksîmûm a santrala hîdroelektrîk a bendavê 400MW e.

Dîroka projeyê[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Bendava Dûkan di navbera salên 1954-1959'an de ji bo embarkirina av, avdanî û hîdroelektrîkê wek bendaveke pirmebestî hate çêkirin.^[3] Sêwirandina bendavê ji aliyê Binnie & Partners(şirketa endezyariyê ya Îngilîz) ve hatiye çêkirin.^[4] Herêma ku di bin avê de ma, li wê nêzîkî 50 gund hebû. Ev 50 gund jî ji 1.000-1.200 malbatan pêk dihatin.^[5] Beriya çêkirina bendavê ev 50 gund hate valakirin û kesên ji vê herêmê li rojavaya deryaçeyê hatin bicihkirin.

Santrala hîdroelektrîkê di sala 1973'yan de ji aliyê şirketa Rûsî ya bi navê Hydroproject ve hate sêwirandin û di sala 1979'an de bi ger kete. Wizeya santralê, ji sedema kêmasiyên xweytî û veherê ve, kêm bû û pêwîst bû ku piştî suxreya 30 salî ew bê guhirandin. Di sala 2007'an de Bankaya Cîhan 40 milyon dolar şiyand, da ku bi vî pereyî bendavên Dûkan û Derbendîxan vebiherînin.

Taybetmendiya bendavê[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Bendava Dûkanê, bendaveke ji beton a pir armancî ye ku ji aliyê yekpareyên giraniyê ve hatiye avakirin.^[6] Dirêjahîya wê 360 mêtre û bilindahiya wê 116.5 mêtre ye. Li bingeha wê 32.5 mêtre firehî ya wî heye. Deşarza herî zêde ya hevbeş a bendavê di çirkeyê de 4.300 mêtrekup e. Bendav, li ser tuneleke rêwîtiyê ya bi sê deriyên radyalê ve hatiye deşarjkirin ku xwedî berdana herî zêde ya hevbeş a 2.440 metrekup, di çirkeyê de ye. Di deh salên dawî de du dezgehên avdanê yên ku bi 220 metrekup ên bihevra di çirkeyê de ye, nehatine xebitandin. Hêza pênc yekeyên Francisê di 80 MW de her yek di navbera 110 û 550 metrekup di çirkeyekê de, serbest dibe. Gola Dûkanê ku depoya ji aliyê Bendava Dûkanê ve hatiye xwedîkirin, xwedî qadeke rûerd a j270 kîlometre çarçik e. Kapasîteya bendavê tê texmînkirin ku herî kêm 6.8 kîlometrekup e û herî zêde dertê 8.3 kîlometrekupê.^[7]

Pêşangeh[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Bendava Dûkan
Rêherka bizengildev
Dîmenek ji gola bendavê.

Girêdanên derve[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Li Wikimedia Commons medyayên di warê Bendava Dûkan de hene.

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

^ Dokumaneke li ser Bendava Dûkan[1]
^ Kopîkirina arşîvê, ji orîjînalê (PDF) di 17 sibat 2019 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 1 nîsan 2017{{citation}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)
^ Kliot, Nurit (1994). Water Resources and Conflict in the Middle East. Milton Park: Routledge. ISBN 0-415-09752-5.
^ https://link.springer.com/article/10.1007%2FBF01425181
^ Jwaideh, Albertine (1996). "Dukan Dam". In Simon, Reeva S.; Mattar, Philip; Bulliet, Richard W. Encyclopedia of the modern Middle East. New York: Macmillan Reference. pp. 587–588. ISBN 0-02-896011-4.
^ Simon, Reeva S.; Mattar, Philip; Bulliet, Richard W. (1996). Encyclopedia of the modern Middle East. Internet Archive. New York : Macmillan Reference USA. ISBN 978-0-02-896011-1.
^ Simon, Reeva S.; Mattar, Philip; Bulliet, Richard W. (1996). Encyclopedia of the modern Middle East. Internet Archive. New York : Macmillan Reference USA. ISBN 978-0-02-896011-1.

[1] Dokumaneke li ser Bendava Dûkan[1]

[2] Kopîkirina arşîvê, ji orîjînalê (PDF) di 17 sibat 2019 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 1 nîsan 2017{{citation}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)

[3] Kliot, Nurit (1994). Water Resources and Conflict in the Middle East. Milton Park: Routledge. ISBN 0-415-09752-5.

[4] ttps://link.springer.com/article/10.1007%2FBF01425181

[5] Jwaideh, Albertine (1996). "Dukan Dam". In Simon, Reeva S.; Mattar, Philip; Bulliet, Richard W. Encyclopedia of the modern Middle East. New York: Macmillan Reference. pp. 587–588. ISBN 0-02-896011-4.

[6] Simon, Reeva S.; Mattar, Philip; Bulliet, Richard W. (1996). Encyclopedia of the modern Middle East. Internet Archive. New York : Macmillan Reference USA. ISBN 978-0-02-896011-1.

[7] Simon, Reeva S.; Mattar, Philip; Bulliet, Richard W. (1996). Encyclopedia of the modern Middle East. Internet Archive. New York : Macmillan Reference USA. ISBN 978-0-02-896011-1.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]