Here naverokê

Bikarhêner:Kurdos~kuwiki/Standardê Fonêtîkê Kurdî

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.

Standartkirina bilêvkirina bêjeyên kurdî ligel çavkaniyên dîrokî.

a

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
alî, lay, hêl la le alî Pahlavi: ālëg side
ezman, asîman asman, asîman asmên asman Pahlavi: āsmān heaven
çawa, çawan çon (senên) çawan Pahlavi: çigun how
me- (megrî hwd.) ma- (magrî hwd.) me- ma- Avesta: mā imperative negation
şe, şeh şane şane şane Pahlavi: şānëk comb
xwestin xwastin, wîstin wasten xwastin Pahlavi: xwāstën to want

d

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
ar ard ardî ard Pahlavi: ārd flour
birin birdin berden birdin Pahlavi: burtën
Avesta: bër-		 to take there
diran, didan didan dindan dindan Pahlavi: dëndān tooth
kêr kêrd kardî kêrd Avesta: kërētë
Pehlevi: kërt		 knife
kirin kirdin kerden kirdin Pahlavi: kërtën to do
mirin mirdin merden mirdin Pahlavi: murtën
Avesta: mër-		 to die
mirov mirdow merdum mirdom Pahlavi: mërtum human
mêr mêrd mêrde mêrd Avesta: mërētë man
pir pird pird pird Avesta: pērētu bridge
sar sard serd sard Avesta: sërētë cold
xwarin, bixwe, dixwim xwardin, bixo, dexom (werden, biwere, wenan) xwardin, bixwe, dexwim Pahlavi: xwërtën, xwër- eat
zer zerd zerd zerd Avesta: zëiritë yellow

e

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
êvar êware (şan) Kurmancî: êvare, Soranî: êware Pahlavi: ēbērëg evening
gir, girs gewre girs big, great
hejmar, hijmar, jimar, jimare jimare (amar) hejmar Pahlavi: āmār number
hindik hendêk, hend (senik) hend, hendêk Pahlavi: end, endek a little, a bit, somewhat
hingiv hengwên egmên engvên Pahlavi: ëngpēn honey
jahr, jehr jehr, jar jar jehr Pahlavi: zëhr, Parthian: jëhr poison
keç kiç (keyna) keç Pahlavi: kënīzëk girl
stêr, stêrk estêre estare stêre Pahlavi: stārëk star

ê

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
cih cê ca cêh Pahlavi: gāh
(> Farsî cāh > cêh)		 place
mîvan, mêvan mîwan, mêwan meyman mêman Pahlavi: mēhmān guest
-mîn- (bimîne, dimînim) -mên- (bimêne, demênim) -man- -mên- (bimêne, demênim) Avesta: mën- remain presense
nêz, nêzik, nêzîk nizîk nezdî nêzd, nêzdîk Pahlavi: nëzdīk
Avesta: nëzdë-		 near, related, adjacent
pîv- pêw- pêm- pêm- Avesta: pëitimā- measuring
şîv şêw şamî şêm Pahlavi: şām dinner
xwendin (-xwîn-) xwêndin (-xwên-) wenden (-wan-) xwendin, bixwêne, dexwênim Avesta: xvën- read

f

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
berf befr vewr vefr Avesta: vëfrā, Pahlavi: vëfr snow

g

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
cîger, ceger cerg cîger ceger Pahlavi: cëkër liver
kerguh, kewroşk kerwêşik, kewrêşik hargûş kerguş Pahlavi: xër + gōş rabbit
se seg (espe) seg Pahlavi: sëg dog

h

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
erzan herzan ercan ercan Pahlavi: ërzān, Avesta: ërēc- cheap
ewr hewr hewr ewr Avesta: ëwr- cloud
hesp esp (estor) esp Avesta: ëspë- horse
hesin asin asin asin Pahlavi: āsīn iron
hestî êsk, êsqan, sûqan este estî Avesta: ëst- bone
hestir esrîn esrîn Avesta: ësru- tear
hêsan, asan asan asan asan Pahlavi: āsān easy
hirç wirç heş hirş Pahlavi: xirs, Avesta: ërēş- bear
hişk wişk huşk hişk Avesta: huşkë- dry
hûr wurd, wird (viçike) little, tiny

i

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
bavik bawk baw bavik Pahlavi: pāpëk father, ancestor, stirps, clan
sipas supas sipas sipas Pahlavi: spās thanks
sipih espê sipij, espij sipiş Avesta: spiş louse

î

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 

j

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
mejî meşik, mijî, mox mezg mezig Aveste mëzgë- brain

k

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
jûji, jîjo, jojî jîşik, jûjû jûje jûjik Pahlavi: zūzëk, Avesta: dujëkë- hedgehog
tarî tarîk tarî tarîk Pahlavi: tarīg dark

l

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
hêk hêlke hak hêk Pahlavi: xāyëk egg

m

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 

n

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
tî tînû teyşan tîşnû Avesta: tërşnë- thirsty

o

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
derew diro (zûr) diro Pahlavi: dirōg lie
guh, go gwê, goh goş goş Pahlavi: gōş, Avesta: gëoş- ear
rovî rewî lûwe rovî Pahlavi: rōbās fox

r

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
bilind, bala, berz berz, bilind berz berz Avesta: bërëz-, Old Persian: bërd- high

s

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
şewitîn, şewitandin sûtan, sûtandin (veşayen) sûtîn, sûtandin Pahlavi: sōxtën burn

ş

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
rih rîş (erdîş) riş Pahlavi: rēş beard

u

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
cuda, cihê ciwê cîya cuda Pahlavi: cudāg separate
gotin gutin, gotin (vaten) gutin Pahlavi: guftën to say

û

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
  • The loud ō is to û closer than to o
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
biçûk bûçik, biçûk (qic) bûçik Avesta: kutëkë- small
birû biro, ebro burî birû Pahlavi: brū brow
morî, mûrî mîrûla morcela mûrî Pahlavi: mōr ant
niha, nika nûka, henuke nika nûka Pahlavi: nūn
Old Persian: kë-nūn-ëm		 now
rûn ron ron rûn Pahlavi: rōken oil, grease, fat, butter
ronahî rûnakî roşna rûşnakî Pahlavi: rōşnāk brightness
sor sûr sur sûr Avesta: suxrë, Pahlavi: suxr red
şûştin (dişom) şitin (deşwam), şurdin (deşurim) şuten şûştin (deşom) Pahlavi: şustën to wash

v

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
ba ba va va Pahlavi: vātë, Avesta: vāta wind
baran, barîn baran, barîn varan, varayen varan, varîn Pahlavi: vārān, Avesta: vār- rain, to rain
beran beran veşn verşan Avesta: vërşni- ram
-bez-, bezîn, bazdan (rakirdin) -vez-, veşten, vazdayen -vez-, vezîn-, vazdan Avesta: vëz- to run
birçî birsî veysan virsnî Old Persian: vrsnë-
(> Lekî wirsî > birsî)		 hungry
bihar behar wesar vehar Pahlavi: vëhār spring
bîr bîr vîrî vîr Avesta: vîrë- remembrance
ber ber ver ver Avesta: vëreh- forward
berx berx verek verx Pahlavi: vërek lamb
-bêj- (bêje, dibêjim) (-lê-) -vaj- -vêj- (vêje, devêjim) Parthian: vāj-, Avesta: vāç- say presense steme
bêjandin bêjan ro vîjnayen vêjandin Pahlavi: vîç- to sift
-bîn - (dibînim) -bîn- -vîn- -vîn- Avesta: veēn-, Pahlavi: vēn- see presense steme
bî (jinêbî) bêwe (bêwejin) vîya vêwe Pahlavi: vēpāk widow
bî vîyal vî Avesta: väiti- willow tre
bîst bîst vîst vîst Avesta: visait- twenty
behiv badem vam vadem Pahlavi: wādām almond
bûk bûk veyvik vûk Avesta: vãthwa bride
deng deng veng veng Avesta: vānkë- voice
guherîn gorîn vurayen vuherîn Pahlavi: gërtitën, Avesta: vërēt- to change
gur gurg verg vurg Pahlavi: gurg, Avesta: vēhrkë- wolf
gurçik gurçîle velik vurçik Pahlavi: gurtëk, Avesta: vērētkë kidney
kulîlk gul vil vul Pahlavi: gul, Avesta: vërd-, Parthian: wār flower
pelik gela velg velik Avesta: vërëk- leaves
nivîs- nûs- nus- nivîs- Pahlavi: nipiş- write

w

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
dûv dûw, dû dim dûm Avesta: dumë tail
ketin kewtin kewten kewtin Pahlavi: këftën to fall
nû niwê newe niwê Avesta: nëvë- new
xweda, xwedê xuda (homa) xweda Avesta: xvëdātë- god
xwelî xolî wele ash
xweş xoş weş xweş Pahlavi: xwëş fine, sweet, merry
xwezî xozî if only
xwê, xwey, xwêy xoy, xwê (sole) salt
xwîn xûn, xwên (gonî) blood
xwîşk, xweh, xweng xûşk, xweyşk, xwişk waye xweh Pahlavi: xwāhër, Avesta: xvëhër sister
zivistan zistan, ziwistan zimistan zimistan Pahlavi: zëmistān winter
ziman ziwan, ziman, zeban ziwan ziwan Pahlavi: izwān, Avesta: hizwā- tongue

Hejmar

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
çil, çel çil çewres çil Pazend: çihil, Parthian: çëfërst forty
dazdeh, diwanzdeh diwanze diwês diwazdeh Pahlavi: duvāçdëhum twelve
deh de des deh Pahlavi: dëhum, Avesta: dësë ten
du dû di du Old Persian: duv- two
heft hewt hewt heft Pahlavi: hëft seven
heftê hefta hewtay hefta Pahlavi: hëftāt seventy
heştê heşta heştay heşta Pahlavi: hëştāt eighty
neh no new new Avesta: nëv- nine
nod newed neway newed Avesta: nëvëit- ninety
sêzdeh, sêzde siyanze (hirês) sêzdeh Pahlavi: sīçdehum, Avesta: θri- thirteen
şazdeh, şanzdeh şanze şiyês şanzdeh Pahlavi: şānçdehum sixteen
pêncî penca pancas penca Pahlavi: pënçāh fifty
panzdeh, pazdeh panze pancês panzdeh Pahlavi: pënçdehum fifteen
sîh, sih, sî sî (hîris) sîh Pahlavi: sih, Parthian: hr- thirty
yazdeh, yanzdeh yanze, yazde yewndes yazdeh Pahlavi: yāçdëhum eleven
yek yêk yew yek Pahlavi: yëk, Parthian: êw one
  • Common phonetic for this numbers:
    14 = ?, 18 = ?, 19 = ?

Rêziman

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Kurmancî Soranî Zazakî Bilêvkirina wekhev bi kurdî Çavkanîya dîrokî Wate bi zimanê inglîzî
 
bi be be be Avesta: pëit- with
di- (digirim, dibînim..) de- (degirim, debînim..) (-en-) de- Pahlavi: hëmē-
(> Hewrami: me- > de-)		 presense
indicative
prefix
em ême ma ema
(because eme were in Soranî = this is)		 Avesta: ëhmā-
Parthian: ëmā		 we
ew ewan ê they
-ê, -a, -ên -î, -anî -ê, -a, -anê -î (bavî min), -a (dayika min)
-an (birayan min)		 Pahlavi: -î, -ān izafe suffixes
hil- hel- (erz-) hil- Pahlavi: hil- prefixe for highness
îro, îşev, îsal emro, emşew, emsal ewro, emşew, emser îmro, îmşev, îmsal Avesta: im- today, tonight, this year
jî îş, îj zî, jî îj Parthian: -ij also
kî kê kam, kî kê Pazend: kē who
ku ke ke ku Pazend: ku that
li le (der) in
tu to ti, tu tu Avesta: tū- you
ve-
(vekirin, vexwarin...)		 -ewe
(kirdinewe, xwardinewe...)		 a-, ya-, ra- eve- (evekirdin, evexwardin...) Pazend: ëwāz
Pahlavi: ëpāz, Avesta: ëpāş		 prefixe for on
we êwe (şima) êwe (because ewe were = he is) Parthian: ëşmā (m > w) we, us
xwe xo xo xwe Pahlavi: xwët self, own

Çavkanî

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Ji "https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Bikarhêner:Kurdos~kuwiki/Standardê_Fonêtîkê_Kurdî&oldid=638341" hatiye standin.