Chișinău
Chișinău
Chișinău  | |
|---|---|
.jpg) | |
 Ala  Coat of arms | |
Chișinău li ser nexşeyê | |
  Chișinău | |
| Koordînat: 47°1′22″Bk 28°50′7″Rh / 47.02278°Bk 28.83528°Rh | |
| Dewlet | Moldova, Yekîtiya Komarên Sovyet ên Sosyalîst, Keyaniya Romanyayê, Yekîtiya Komarên Sovyet ên Sosyalîst, Keyaniya Romanyayê, Moldavian Democratic Republic, Împeratoriya Rûsî, Principality of Moldavia, Komara rûsî |
| Li beşa îdarî | |
| Paytexta |
|
| Dema avabûnê | 1436 |
| Îdarî | |
| • Şaredar | Ion Ceban (2019–) |
| Qada rûerdê | |
| • Giştî | 123 km2 (47 sq mi) |
| Bilindahî | 85 m (279 ft) |
| Nifûs | 639.000 (2019) |
| Dem | |
| Koda postayê | MD-20xx |
| Koda telefonê | 22, 32 |
| Malper | www |
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre | |
Chișinău (bilêvkirina rûmenî: [ˌkɪʃɪˈnaʊ]) paytext û bajarê herî mezin ê Moldovayê ye.[1] Bajar navenda sereke ya pîşesazî û bazirganî ya Moldovayê ye û li nîvê welêt, li ser çemê Bîc (bilêvkirina rûmenî: [bɨk]), ku şaxek Dniester de ye, ye. Li gorî encamên serjimêriya 2014an, bajarok xwediyê nifûsa xwe 532.513 bû, lê nifûsa şaredariya Chișinău (ku bajar bixwe û civakên din ên nêzîk dihewîne) 700,000 bû. Chișinău li Moldovayê devera herî dewlemend a aborî ye û navenda wê ya veguhastinê ya herî mezin e. Nêzîkî sêyeka nifûsa Moldovayê li qada metroyê dijîn.
Moldova xwedî dîrokek şerabê ye ku bi kêmî ve 3.000 b.z. vedigere û wekî paytext, Chișinău her sal meha cotmehê mîhrîcana şerabê ya neteweyî ya salane dike.[2] Her çend avahiyên bajêr di dema Şerê Cîhanî yê Duyem û erdhejan de zirarek mezin dîtibe jî, mîrateyek mîmarî ya dewlemend maye, nemaze di forma realîzma soyalîst û mîmariya brutalîst de. Stasyona trenê ya navendî ya bajêr bi şêwazek mîmarî ya rûsî-Împeriyalî pesnê xwe dide û girêdanên trênê yên rasterast bi Romanyayê re digire. Mîmarê swîsrî-îtalî-rûsî Alexander Bernardazzi gelek avahiyên bajêr dîzayn kir, di nav de Salona Şaredariya Chișinău, Dêra Saint Theodore, û Dêra Saint Panteleimon. Bajar mazûvaniya Muzeya Neteweyî ya Hunerên Bedew, Zanîngeha Dewleta Moldovayê, Galeriya Brancusi, Muzeya Neteweyî ya Dîroka Moldovayê bi zêdetirî 236,000 pêşangeh û bazarên qelebalix ên li bakurê bajêr, di nav de xaniyê ku Aleksandr Pûşkîn carekê di dema sirgûnê wî de ji aliyê Alexander I yê Rûsyayê lê dima û ku niha veguheriye muzexaneyekê. Katedrala Nativity ya bajêr, ku li navenda bajêr e û di salên 1830an de hatî çêkirin, wekî "şehîner" mîmariya neoklasîk tê binav kirin.[3]
Nifûs
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]| Sal | Nifûs | ±% |
|---|---|---|
| 1812 | 7000 | — |
| 1818 | 10.966 | +56,7% |
| 1835 | 34.079 | +210,8% |
| 1847 | 43.965 | +29,0% |
| 1851 | 58.849 | +33,9% |
| 1865 | 94.047 | +59,8% |
| 1897 | 108.483 | +15,3% |
| 1920 | 121.000 | +11,5% |
| 1930 | 114.896 | −5,0% |
| 1950 | 134.000 | +16,6% |
| 1963 | 253.500 | +89,2% |
| 1980 | 519.200 | +104,8% |
| 1991 | 676.700 | +30,3% |
| 2004 | 589.446 | −12,9% |
| 2014 | 532.513 | −9,7% |
| 2017 | 685.900 | +28,8% |
| 2019 | 639.000 | −6,8% |
| Çavkanî: Li ser Wîkîdaneyê bibîne | ||
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ "Moldova Pitorească" [The picturesque Moldova] (PDF). natura2000oltenita-chiciu.ro. Ji orîjînalê di 18 gulan 2019 de hat arşîvkirin (PDF). Roja gihiştinê 10 çiriya pêşîn 2022.
- ^ "Chisinau city guide: Where to eat, drink and stay in Moldova's capital". The Independent (bi îngilîzî). 30 îlon 2021. Roja gihiştinê 5 tîrmeh 2023.
- ^ Martus, Vladlena (12 hezîran 2019). "The Nativity Cathedral in Chisinau, a masterpiece of Neoclassicism". itinari (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 5 tîrmeh 2023.
Girêdanên derve
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]