Here naverokê

E-Peyam

Girêdanan biguhêre
Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Ev dîmender rûpela "Infobox" ya xerîdarek e-peyamê nîşan dide; bikarhêner dikarin e-peyamên nû bibînin û çalakiyan bikin, wek xwendin, jêbirin, tomarkirin, an bersivdayîna van peyaman.

E-peyam an jî e-name, (bi inglîzî: e-mail) rêbazeke kê ku ji bo şandin û wergirtina peyamên dîjîtal bi karanîna cîhazên elektronîkî li ser tora komputerê ye. Ew di dawiya sedsala 20an de wekî guhertoya dîjîtal, an hevtayê nameyê (ji ber vê yekê wekê e- + name) hatiye afirandin. E-peyam amûrek ragihandinê ya li her derê ye û bi awayeke berfireh tê bikaranîn ku di karanîna niha de, navnîşana e-peyamê pir caran wekî beşek bingehîn û pêwîst a gelek pêvajoyan di karsazî, bazirganî, hikûmet, perwerde, şahî û di warên din ên jiyana rojane de li gelek welatên tê bikaranîn.

E-peyam li seranserê torên komputeran, bi giranî înternetê û herwiha torên herêmî jî dixebite. Sîstemên e-peyamên îro li ser modela hilanîn-û-pêşvebirinê ne. Serverên e-peyamê peyaman belgeyan qebûl dikin, dişînin, radest dikin û tomar dikin. Ne bikarhêner û ne jî komputurên wan ne hewce ne ku di heman demê de serhêl bin; ew hewce ne ku bi gelemperî bi serverek e-peyamê an navgînek webmail ve girêdayî bibin da ku peyaman bişînin an bistînin an jî dakêşin.

E-peyama înternetê ku di destpêkê de navgînek ragihandinê ya ASCII ya tenê nivîsî bû ku ji aliyê MIME ve hatiye berfireh kirin ku nivîsê di setên karakterên berfireh û naveroka multimedia ya wekî wêneyan de hilgire. E-peyama navneteweyî, bi navnîşanên e-peyamên navneteweyî yên ku UTF-8 bikar tînin, standard e lê bi berfirehî nehatiye pejirandin.[1]

Etîmolojî

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Navê "peyama elektronîkî" ji sala 1975an vir ve bi wateya xwe ya nûjen tê bikaranîn û guhertoyên kurttir ên "e-peyam" ji 1979an vir ve têne bikaranîn:[2]

  • epeyam (email) niha forma hevpar e û ji hêla rêberên şêwazê ve tê pêşniyar kirin.[2] Ew forma ku ji hêla daxwazên IETF ji bo pirsyariya şîroveyan (RFC) û komên xebatê ve tê xwestin e. Ev rastnivîs di piraniya ferhengan de jî xuya dike.[3]
  • e-peyam (e-mail) di destpêkê de forma ku di nivîsandina inglîzî ya amerîkî û inglîzî ya brîtanî ya edîtorkirî de dihat tercîh kirin bû û berê ji hêla hin rêberên şêwazê ve dihat tercîh kirin.[2]
  • E-peyam (E-mail) carinan tê bikaranîn. Bikaranîna orîjînal di hezîrana 1979an de di kovara Electronics de bi referansa destpêşxeriya Xizmeta Postayê ya Dewletên Yekbûyî ya bi navê E-COM, ku di dawiya salên 1970an de hate pêşxistin û di destpêka salên 1980an de xebitî derketa holê.[2]
  • EPEYAM (EMAIL) ji nîsana 1981an ve ji hêla CompuServe ve hate bikaranîn, ku ev têgeh populer kir.[2]
  • EPeyam (EMail) formeke kevneşopî ye ku di RFCyan de ji bo "navnîşana nivîskaran" tê bikaranîn.[2]

Ev xizmet pir caran bi tenê wekî peyam tê binavkirin û perçeyek peyama elektronîkî jî wekî bersiv tê binavkirin. Rêziknameyên ji bo qadên di nav e-nameyan de - "To", "From", "CC", "BCC" û hwd. - di 1975an de bi RFC-680 destpêkirin.[2]

Dîrok

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Peyamên li ser bingeha komputerê di navbera bikarhênerên heman pergalê de piştî hatina parvekirina demê di destpêka salên 1960an de, bi pêkanînek berbiçav ji hêla projeya CTSS ya MITê di 1965an de gengaz bû.[4] Piraniya pêşdebirên mainframe û mînîkomputerên destpêkê sepanên peyamê yên wekhev, lê bi gelemperî ne lihevhatî, pêşve xistin. Di 1971an de yekem peyama tora ARPANET-ê hate şandin, ku rêzimana navnîşanê ya niha naskirî bi sembola '@' ku navnîşana pergala bikarhêner destnîşan dike, destnîşan kir.[5] Li ser rêzek RFC-an, rêzikname ji bo şandina peyamên nameyê bi rêya Protokola Veguhestina Pelan hatin baştir kirin.

Sîstemên peyamên elektronîkî yên taybet zû destpêkirin derkevin holê. IBM, CompuServe û Xerox di salên 1970an de sîstemên peyamên navxweyî bikaranîn; CompuServe di 1978-an de berhemeke peyamên nav-ofîsê ya bazirganî firot IBM û ji 1981an pê ve firot Xerox-ê.[6] ALL-IN-1 ya DEC û HPMAIL (paşê HP DeskManager) ya Hewlett-Packard di 1982an de hatin derxistin; xebata pêşxistina ya berê di dawiya salên 1970an de dest pê kir û ya paşîn bû sîstema e-peyamên herî firotanê ya cîhanê.[7]

Protokola Veguhestina Peyama Sade (SMTP) di 1983an de li ser ARPANETê hate bicîhkirin. Sîstemên e-peyamên LAN di nîvê salên 1980an de derketin holê. Ji bo demekê di dawiya salên 1980an û destpêka salên 1990an de, xuya bû ku an pergalek bazirganî ya taybet an jî pergala e-peyamê ya X.400, ku beşek ji Profîla Girêdana Pergalên Vekirî ya Hikûmetê (GOSIP) dê serdest be. Lêbelê, gava ku sînorkirinên dawîn ên li ser veguhestina trafîka bazirganî li ser înternetê di 1995an de bi dawî bûn,[8] tevlîheviyek faktoran koma heyî ya înternetê ya protokolên e-peyamên SMTP, POP3 û IMAP kir standard.

Cureyên wê

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

E-peyamên webê

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Gelek dabînkerên e-peyamê xerîdarek e-peyamê ya li ser webê heye. Ev dihêle ku bikarhêner bi karanîna her gerokek webê ya lihevhatî têkevin hesabê û e-peyamên xwe bişînin û bistînin. Bi gelemperî e-peyam ji xerîdarê webê re nayê dakêşandin, ji ber vê yekê bêyî girêdana înternetê ya heyî nayê xwendin.

Serverên POP3 yê e-peyamê

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Post Office School 3 (POP3) protokoleke gihîştina peyaman e ku ji hêla sepana xerîdar ve tê bikaranîn da ku bersivên ji servera peyaman bixwîne. Bersivên wergirtî pir caran ji serverê têne jêbirin. POP pêdiviyên dakêşandin û jêbirinê yên hêsan ji bo gihîştina qutiyên peyam ên dûr (ku di POP RFC-yan de wekî maildrop tê binavkirin) piştgirî dike.[9] POP3 dihêle ku bersiv li ser komputurekî herêmî werin dakêşandin û xwendina wan dema ku ne li ser înternetê be jî.

Serverên IMAP yê e-peyamê

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Protokola Gihîştina Peyama Înternetê (IMAP) taybetmendiyan peyda dike ji bo birêvebirina qutiyek peyaman ji gelek cîhazan. Cîhazên piçûk wekî smartphone her ku diçe ji bo kontrolkirina e-peyaman dema rêwîtiyê û ji bo dayîna bersivên kurt têne bikar anîn, cîhazên mezintir ên bi gihîştina klavyeyê ya çêtir ji bo bersivdayîna dirêjtir têne bikaranîn. IMAP sernivîsên bersîvan, şander û mijarê nîşan dide û cîhaz hewce dike ku daxwaz bike ku bersivên taybetî dakêşin. Bi gelemperî, e-peyam di peldankan de di servera nameyan de tê hiştin.

Serverên MAPI yê e-peyamê

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Navrûya Bernamekirina Serlêdana Peyamê (MAPI) ji hêla Microsoft Outlook ve tê bikaranîn da ku bi Microsoft Exchange Server re têkilî daynin û bi rêzek hilberên din ên servera e-nameyê yên wekî Axigen Mail Server, Kerio Connect, Scalix, Zimbra, HP OpenMail, HCL Notes, Zarafa û Bynari re, ku firoşkaran piştgiriya MAPI zêde kirine da ku destûrê bidin gihîştina hilberên wan rasterast bi rêya Outlook-ê.

Detayên teknîkê

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Formata e-peyamekê ji hêla RFC 5322 ve tê destnîşankirin. Li gorî RFC 5322, e-peyam tenê ji tîpên nivîsê (tîpên ASCII yên 7-bit) pêk tên. Ji bo ku veguhestina tîpên din gengaz bibe, standardên înternetê yên din hatine destnîşankirin da ku tîpên 8-bit di ASCII de kod bikin. Mînakî, standarda Quoted-Printable tîpa "ß" wekî rêza tîpan "=DF" kod dike. Standardên rêza MIME karanîna berfireh dîtine. Ew dikarin ne tenê ji bo kodkirina tîpên taybetî di nivîsê de, lê di heman demê de pelên dualî jî werin bikar anîn, mînakî, ji bo şandina wan wekî pêvekên e-peyamê.

Di prensîbê de, ji bo mezinahiya giştî ya e-peyaman sinorek tune. Lêbelê, di rastiyê de, sinorkirin ji ber sinorkirinên teknîkî an îdarî yên pergalên ku e-peyaman dişînin an werdigirin derdikevin holê. Pêşkêşkerên e-peyamê, qutiyên e-peyamê û serverên e-peyamê yên têkildar dikarin mezinahiya e-peyamek sinordar bikin. Di rewşên wiha de, servera e-peymanan a sinordar divê peyamek vegerê (peyama çewtiyê) ji şander re bişîne.

Embarkirin

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Cihê ku e-peyam bi awayekî daîmî têne embarkirin, bi teknolojiya ku bikarhêner bikar tîne ve girêdayî ye. Ger ew navrûyek webê bikar bînin, e-peyam bi gelemperî li ser servera e-peyaman têne hilanîn. Ger ew bernameyek e-peyamê bikar bînin ku e-peyaman bi karanîna protokola IMAP-ê dixwîne, e-peyam jî li ser serverek nameyan têne hilanîn. Di destpêkê de, protokola POP-a alternatîf e-peyaman ji serverê digirt û di heman demê de li wir jê dibir.

Lêbelê, xerîdarê ku li ser komputurê bikarhêner dixebite, hilanîna e-peyaman û pêvekên wan li ser cîhazek hilanîna girseyî, bi gelemperî ajokerek herêmî (dîska hişk) a komputurê birêve dibe. Lêbelê, bi guhertoyên POP-ê yên nûtir, li gorî mîhengên serverê, mimkun e ku e-peyam li ser serverê werin hiştin. E-peyam (li herêmê an li ser servera e-peyaman) pir caran wekî pelên cûda bi ferdî nayên hilanîn, lê di nav pelên konteynerê de têne yek kirin. Mbox vebijarkek e ku di bin Unix/Linux de bi gelemperî tê bikar anîn; alternatîfek maildir e.

Ji bo e-peyamên takekesî, dirêjkirina pelê .eml bi gelemperî ji hêla bernameyên wekî Novell GroupWise, Microsoft Outlook Express, Lotus Notes, Windows Mail, Mozilla Thunderbird, û Postbox ve tê bikaranîn. Pel ji nivîsa sade di formata MIME de pêk tên û sernivîsan, naveroka peyamê û pêvekan di yek an çend formatan de dihewînin.

Radestkirina e-peyamekê: server û protokolên têkildar

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Server û protokolên ku di radestkirina e-peyamek tîpîk de beşdar in

Mînakek pêvajoyê:

  1. Xerîdar daxwaza SMTP dişîne servera nameya çavkaniyê (a.org)
  2. Pêşkêşvanê peyamê ji pêşkêşvanê DNS (ns.b.com) "tomara Mail eXchanger" dixwaze.
  3. Pêşkêşvana DNS tomarê MX bi lîsteya pêşîn a pêşkêşvanên nameyên hedef peyda dike (b.com)
  4. a.org yek li dû yekê e-peyaman ji hemî b.com re dişîne heta ku yek ji wan e-peyamê qebûl bike.
  5. Servera peyama armanc e-peyamê hilîne heta ku bikarhêner "Bob" e-peyamên xwe bi rêya POP3 werbigire.

Protokolên karanîn

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
  • SMTP protokolek e ji bo şandin û veguhestina e-nameyan. Ji bo şandina e-peyaman bi rêya bernameyeke e-peyamê, hûn hewceyê navê kompîtureke veguhestinê ya SMTP ne, ku pir caran wekî servereke SMTP tê binavkirin. Ev bi qutiya nameya giştî re têkildar e dema ku nameyek tê şandin.
  • POP3 ji bo wergirtina e-peyaman ji qutiya peyamên servera nameyê tê bikaranîn. Ji bo nameyan, ew wekhev e ku meriv biçe cîhê nameyan li ber deriyê xwe.
  • IMAP ji bo gihîştina qutiyên peyaman ên li ser serverên nameyan jî tê bikar anîn. Berevajî POP3, IMAP ji bo parastina e-peyaman li ser serverê û birêvebirina wan di peldankên li wir de hatiye sêwirandin.
  • SMAP pêşveçûnek din a IMAPê ye ku hîn di qonaxa ceribandinê de ye.

Îro, SMTP, POP3 û IMAP bi giranî têne bikar anîn, pir caran bi şîfrekirina SSL re.

Dema veguhastinê

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Dema veguhastinê (dema veguhastina e-peyamê ji şander bo wergir) a e-peyamekê dikare bibe pirsgirêk ji ber ku, berevajî faksan, bo nimûne, ew nepêşbînîkirî ye û di şert û mercên nebaş de dikare bi girîngî biguhere. Guhertinên di dema veguhastinê de ji hêla cûrbecûr parametreyan ve têne bandor kirin, di serî de karanîna pergalên nameyê yên têkildar û kapasîteya veguhastinê ya berdest ji bo e-peyamê li ser xetên ku pergalên peyamê bi hev ve girêdidin. Ger servera e-peyamê ya wergir ji bo demek dirêj ne berdest be, an jî heke name tenê di navberên dirêj de ji servera wergir re were veguheztin, demên veguhastinê yên çend rojan dikarin çêbibin.

Lêbelê, dezawantajên dema xebitandinê ya bêdawî di sîstemên e-peyamên nûj ên îro de yavaş bêwate ne (li çaraliyê cîhanê kêm caran ji deqeyekê zêdetir), ji ber ku xeletiyên mezin ên ku dikarin bibin sedema demên xebitandinê yên dirêjtir di sîstemên baş-parastî de kêm-kêm çêdibin. Lêbelê, di sîstemên e-peyamên nû de jî ji ber tedbîrên cûrbecûr ên parastina ji spamê (mînak, navnîşa gewr) derengketin dikarin çêbibin.

Bikaranîn

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Karanînên di karsazî û rêxistinî

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Epeyam ji aliyê karsazî, hikûmet û rêxistinên nehikûmî yên li welatên pêşketî ve bi berfirehî hatiye pejirandin û ew yek ji beşên sereke yên 'şoreşa elektronîkî' di ragihandina li cihê kar de ye (û xala din a sereke pejirandina berfireh a înterneta bilez e). Lêkolînek sponsorkirî ya 2010an li ser ragihandina li cihê kar dît ku %83ê xebatkarên zanînê yên Dewletên Yekbûyî hîs dikirin ku e-peyam ji bo serkeftin û hilberîna wan li kar girîng e.[10]

Ew ji bo karsazî û rêxistinên din hin feydeyên sereke hene, di nav de:

  • Hêsankirina lojîstîkê: Piraniya cîhana karsaziyê xwe dispêre ragihandina di navbera mirovên ku bi fizîkî ne di heman avahî, dever, an tewra welat de ne; sazkirin û beşdarbûna civînek bi şexsî, bangek telefonê, an bangek konferansê dikare nebaş, demdirêj û biha be. E-peyam rêbazek ji bo danûstandina agahdariyê di navbera du an bêtir kesan de bêyî lêçûnên sazkirinê peyda dike û bi gelemperî ji civînek fîzîkî an bangek telefonê pir erzantir e.
  • Alîkarî ji bo senkronîzasyonê: Bi ragihandina rast-dem bi rêya civînan an bangên telefonê, beşdar divê li ser heman bernameyê bixebitin û her beşdar divê heman mîqdara demê di civîn an bangê de derbas bike. E-peyam rê dide asenkronîzmê: her beşdar dikare bernameya xwe bi serbixwe kontrol bike. Pêvajoya komî ya e-peyamên hatî dikare herikîna kar li gorî qutkirina bangan baştir bike.
  • Kêmkirina xerckirinê: Şandina e-peyamek ji şandina nameyên posteyê, an jî bangên telefonê yên dûr û dirêj, teleks an telegraman pir erzantir e.
  • Bilêztir: Gelek bilêztir ji piraniya alternatîvên din.
  • Çêkirina tomarê "nivîskî": Berevajî axaftina bi telefonê an jî bi awayekî şexsî, e-peyam bi xwezaya xwe tomarêkî nivîskî yê berfireh ê ragihandinê, nasnameya şander(an), wergir(an), dîrok û dema şandina peyamê diafirîne. Di rewşa peymanek an nakokiyeke qanûnî de, e-peyamên tomarkirî dikarin werin bikaranîn da ku îspat bikin ku kesek ji hin pirsgirêkan hatiye agahdarkirin, ji ber ku her e-peyamek dîrok û dema wê li ser hatiye tomar kirin.
  • Îmkana pêvajoya otomatîk û belavkirina çêtir: Herwiha pêvajoya pêş-pêvajoya fermanên xerîdar an jî navnîşankirina kesê berpirsiyar dikare bi rêbazên otomatîkî were pêkanîn.
  • Bazarkirina bi e-peyamê: Bazarkirina bi e-peyamê bi rêya "opt-in" pir caran bi serkeftî ji bo şandina pêşniyarên firotanê yên taybet û agahdariya hilberên nû tê bikaranîn.[11] Li gorî çanda wergir, e-peyama ku bê destûr tê şandin - wekî "opt-in" - îhtîmal e ku wekî "spam-nameya" nexwestî were dîtin.[12]

Bikaranîna kesane

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Komputurê kesane

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Gelek bikarhêner bi karanîna komputurên kesane yên li mal an apartmana xwe, ji heval û endamên malbatê digihîjin e-peyamên xwe yên şexsî.

Mobîl

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

E-peyam li ser têlefonên jîr û li ser hemî celeb komputeran hatiye bikaranîn. "App"ên mobîl ên ji bo e-peyamê gihîştina medyayê ji bo bikarhênerên ku li derveyî malên xwe ne zêde dikin. Her çend di salên pêşîn ên e-peyamê de, bikarhêner tenê dikarin li ser komputerên sermaseyê bigihîjin e-peyamê, di salên 2010an de, ji bo bikarhêneran gengaz bû ku dema ku ew ji malê dûr in, çi li seranserê bajêr bin an li seranserê cîhanê, e-peyama xwe kontrol bikin. Hişyarî dikarin ji têlefonên jîr an cîhazên din re jî werin şandin da ku wan tavilê ji peyamên nû agahdar bikin. Vê yekê rê da e-peyamê ku ji bo danûstendinek pirtir di navbera bikarhêneran de were bikaranîn û rê da wan ku e-peyama xwe kontrol bikin û di tevahiya rojê de peyaman binivîsin. Ji 2011an vir ve, li çaraliyê cîhanê bi qasî 1.4 milyar bikarhênerên e-peyamê û 50 milyar e-peyamên ne-spam rojane dihatin şandin.[13]

Gelek caran kes ji bo mesajên kesane û kar e-peyamên li ser têlefonên xwe kontrol dikin. Hat dîtin ku piraniya amerîkan ji geroka webê an kontrolkirina hesabên xwe yên Facebookê bêtir e-peyamê xwe kontrol dikin, ev yek e-peyam dike çalakiya herî populer a bikarhêneran ku li ser têlefonên xwe bikin. %78ê beşdarên lêkolînê eşkere kirin ku ew e-peyama xwe li ser têlefonên xwe kontrol dikin.[14] Herwiha hat dîtin ku %30ê xerîdaran tenê têlefonên xwe bikar tînin da ku e-peyamên xwe kontrol bikin û %91 îhtîmal e ku rojê herî kêm carekê li ser têlefonên xwe e-peyama xwe kontrol bikin. Lêbelê, rêjeya xerîdarên ku e-peyamê li ser têlefonek jîr bikar tînin li gorî welatên cûda diguhere û bi awayekî berbiçav diguhere. Mînakî, li gorî %75ê wan xerîdarên li Dewletên Yekbûyî yên ku wê bikar tînin, li Hindistanê tenê %17 ev yek kir.[15]

Kêmtir karanînê di nav bikarhênerên ciwan de

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Ji 2010an pê ve, hejmara amerîkiyên ku malperên e-peyamê ziyaret dikin, piştî ku di mijdara 2009an de gihîştibû lûtkeyê, ji %6 kêm bû. Ji bo kesên di navbera 12 û 17 salî de, ev hejmar ji %18 kêm bû. Ciwanan mesajên bilez, nivîsandina nivîsan û medyaya civakî tercîh dikirin. Nivîskarê teknolojiyê Matt Richtel di The New York Times de got ku e-peyam mîna vîdyo kasetê, plakên vînylê û kamerayên fîlmê ye - êdî ne xweş e û tiştek e ku mirovên pîr dikin.[16]

Lêkolîneke di 2015an de li ser bikarhênerên Androidê nîşan da ku kesên di navbera 13 û 24 salî de sepanên mesajê 3.5 qat ji yên ji 45 salî mezintir bikar tînin, û îhtîmaleke pir kêmtir jî heye ku e-peyamê bikar bînin.[17]

Çavkanî

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
  1. ^ "DataMail: World's first free linguistic email service supports eight India languages - The Economic Times". The Economic Times. Ji orîjînalê di 22 çiriya pêşîn 2016 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 27 tebax 2025.
  2. ^ a b c d e f g "Appeals: email | Oxford English Dictionary". Oxford English Dictionary (bi îngilîziya amerîkî). Ji orîjînalê di 6 nîsan 2023 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 27 tebax 2025.
  3. ^ "RFC Style Guide", Table of decisions on consistent use in RFC". www.rfc-editor.org. Roja gihiştinê 27 tebax 2025.
  4. ^ "The History of Electronic Mail". www.multicians.org (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 27 tebax 2025.
  5. ^ "The First Network Email". openmap.bbn.com. Roja gihiştinê 27 tebax 2025.
  6. ^ "The Xerox Star". toastytech.com. Roja gihiştinê 27 tebax 2025.
  7. ^ "HP Computer Museum". www.hpmuseum.net. Roja gihiştinê 27 tebax 2025.
  8. ^ "Retiring the NSFNET Backbone Service: Chronicling the End of an Era". merit.edu. Ji orîjînalê di 1 kanûna paşîn 2016 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 27 tebax 2025.
  9. ^ Network+ Guide to Networks.
  10. ^ "Is Email a Curse or a Boon? : Business Collaboration News «". gigaom.com (bi îngilîzî). Ji orîjînalê di 4 kanûna pêşîn 2010 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 27 tebax 2025.
  11. ^ "E-mail Marketing: Exploratory Insights from Finland" (PDF). www.basmartin.com. Roja gihiştinê 27 tebax 2025.
  12. ^ Lev, Amir. "Spam culture, part 1: China". Computerworld (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 27 tebax 2025.
  13. ^ Barnett, George A. (7 îlon 2011). Encyclopedia of Social Networks (bi îngilîzî). SAGE Publications. ISBN 978-1-5063-3825-5.
  14. ^ "Email Is Top Activity On Smartphones, Ahead Of Web Browsing & Facebook [Study]". Marketing Land (bi îngilîzî). 28 adar 2013. Roja gihiştinê 27 tebax 2025.
  15. ^ "The ultimate mobile email statistics overview". www.emailmonday.com (bi îngilîziya amerîkî). Roja gihiştinê 27 tebax 2025.
  16. ^ Richtel, Matt. "E-Mail Use Falls as Young Chat and Text" (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 27 tebax 2025.
  17. ^ "Email is dying among mobile's youngest users – TechCrunch". techcrunch.com (bi îngilîziya amerîkî). Roja gihiştinê 27 tebax 2025.

Girêdanên derve

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Ji "https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=E-Peyam&oldid=1950542" hatiye standin.