Ella Fitzgerald

Ella Fitzgerald

Jidayikbûn	25ê nîsana 1917an Newport News (en)
Mirin	15ê hezîrana 1996an (79 salî) Beverly Hills (en)
Cihê goristanê	Inglewood Park Cemetery (en)
Navê jidayikbûnê	Ella Jane Fitzgerald
Bernav	Lady Ella, Queen of Jazz, The First Lady of Jazz, The First Lady of Song, la Reina del jazz, la Primera dama de la canción
Hevwelatî	Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê
Cîwar	St. Albans (en)
Pîşe	Stranbêj û strannivîs, awazdaner, rêveberê orkestrayê, rêvebera/ê banda muzîkê, aktrîs, hunermenda/ê tomargehê, muzîkvana/ê cazê, stranbêj
Salên çalak	1934-1993
Bav	William Fitzgerald (d)
Dê	Temperance Fitzgerald (d)
Hevjîn	Ray Brown (en) (ji 1947 heta 1953)
Zarok	Ray Brown, Jr. (en)
Xizm	Christopher Williams (en) (nephew)
Qada xebatê	Bestekarî (en)
Tessiture	Mezosoprano
Instrument	Piyano
Labels	Capitol Records (en), Decca Records (en), Verve Records (en)
Partenaire commercial	Louis Armstrong (en)
Şêweyên hunerê	Caz, muzîka swîng (en), traditional pop (en), soul
Bandorbar	Maxine Sullivan (en)
Malper	www.ellafitzgerald.com
Xelat	Lîsteya berfireh Honorary doctorate from Princeton University (d) Chevalier des Arts et des Lettres (en) Star on Hollywood Walk of Fame (d) Los Angeles Times Women of the Year Silver Cup الميدالية الوطنية للفنون (en) Xelata Grammy Lifetime Achievement (1967) Kennedy Center Honors (en) (1979) Hasty Pudding Woman of the Year (en) (1982) NEA Jazz Masters (en) (1985) Presidential Medal of Freedom (1992) National Women's Hall of Fame (en) (1995)
Dîskografî	Ella Fitzgerald discography (en)

Şanenav

Ella Jane Fitzgerald (jdb. 25ê nîsanê 1917 - m. 15ê hezîranê 1996) hunermend, stranbêj û bestekarek afroamerîkî bû, ku carinan wekî "First Lady of Song", "Queen of Jazz", û "Lady Ella" tê binav kirin. Ew ji ber paqijiya awaza xwe, vegotina bêhempa, biwêj, întonasyon, dengê bêkêmasî û jêhatîbûna împrovîzasyonê hate nas kirin, nemaze di stranbêjiya wê ya scat de. Îro Ella Fitzgerald wekî yek ji stranbêjên herî bi bandor û navdar ên sedsala 20an tê hesibandin.

Kurtejiyan

Ella Fitzgerald di 25ê nîsanê 1917 de li Newport News, Virginia, ji dayik bû û di bin şert û mercên dijwar de li Yonkers, New York mezin bû. Kariyera wê ya muzîkê di sala 1934an de dest pê kir, dema ku li Şanoya Apollo di pêşbirka amatorî de serket û bi dengê xwe yê awarte bal kişande ser xwe. Zûtir piştî wê, ew bû endama Chick Webb Band û serkeftina xwe bi strana "A-Tisket, A-Tasket" di sala 1938 de destpê kir. Piştî mirina Chick Webb, Fitzgerald berî destpêkirina kariyera xwe ya solo bi demkî bû vokalîsta komê.

Ella Fitzgerald bi stranbêjiya xwe ya zelal, bi întonasyona xwe ya bêhempa û jêhatîbûna wê ya stranbêjiyê navdar bû, ku wê bi wan re sînorên jazzê derbas kir. Di repertuara wê de ne tenê jazz, lê di heman demê de swing, blues, pop û bossa nova jî hebû. Ew bi taybetî bi tomarkirina rêzeya Songbook di salên 1950î û 1960î de navdar bû, ku tê de wê karên bestekarên mezin ên amerîkî yên wekî George Gershwin, Cole Porter û Duke Ellington şîrove kirin. Ev tomar hîn jî wekî şaheserên strana cazê têne hesibandin.

Di dirêjahiya kariyera xwe de, Fitzgerald bi gelek mezinên qada muzîkê re xebitî, di nav de Louis Armstrong, Count Basie û Frank Sinatra. Albûmên wê û performansa zindî ew kir îkonek li seranserê cîhanê. Wê gelek xelat wergirtine, di nav de 13 Xelatên Grammy û Medalya Neteweyî ya Hunerê. Tevî serkeftina wê, Fitzgerald nerm ma û bi kesayetiya xwe ya germ dihate nas kirin.

Digel mîrateya xwe ya muzîkê, Fitzgerald beşdarî karên xêrxwaziyê jî bû û Weqfa Xêrxwazî ​​ya Ella Fitzgerald damezrand, da ku perwerdeh û piştgirîya muzîkê bide ciwanên bê îmkan. Di salên paşîn ên kariyera xwe de, ew ji pirsgirêkên tenduristiyê, di nav de nexweşiya şekir, cefa kişand, ku di dawiyê de bû sedema jêkirina her du lingên wê. Lêbelê, wê heya dawiya salên 1980î performansa xwe domand û heyranên xwe bi evîna xwe ya muzîkê dilşad kir.

Ella Fitzgerald di 15ê hezîrana 1996an de di 79 saliya xwe de li Beverly Hills, California, jiyana xwe jidest da. Xebata wê ya jiyanê heya roja îroyîn li cîhana jazzê û ji derveyî wê şekil dide. Ew ji nifşên muzîkjen û temaşevanan re bûye îlham.