Ertoşî
Eşîra Ertoşî | |
Agahiyên gelemperî | |
Hoz | Êzdînan Gewdan Hacan Zewki Mamedpîran Mamxuran Qeşûrî Şerefan Şîdan Xawiştan Xelîlan Zêdik |
Ziman | Kurdî (kurmancî, |
Herêmên dîrokî | Colemêrg,Wan û Şirnex |
Demografî | |
Gelhe | ~ 3 milyon[çavkanî pêwîst e] |
Bawerî | |
Dîn | Îslam (sunîtî) |
biguherîne ![]() |
Ertoşî yek jî konfederasyona eşîrên kurda ye. Ev eşîr li gelek deverên Kurdistanê belav bûne. Li bajarên wek Colemêrg, Çelê, Wan, Elbak, Elkê, Şax, Payîzava, Gever, Duhok, Sêmêl, Şirnex, Şêxan dijîn.[1]
Dîrok[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
Bi dûçûna çavkaniyên herêmî bingeha vê eşîr-konfederasyonê li gundê Ertoşa girêdayî Çelê ye. Li vir belavî deverên din bûye. Bi dûçûna Martin van Bruinessen di dema mîrektiya Hekarî de du baskên civakê hebû, yek baska çep yek jî baska rast bû. Baska çepê aligiriya Mîrê Hekarî dikir û Pinyanişî bûn. Baskê rastê jî mixalifên Mîrê Hekarî bûn û Ertoşî bûn.
Dabeşkirina Ertoşiyan[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
Konfederasyona Ertoşiyan ji du baska pêk tê. Ji her du baskan re jî bi giştî 12 bab derketine. Baskê yekemîn Mendkan e kû ji eşîrên Giravî, Memedpîran, Alan, Êzdînan, Xelîlan pêk tê. Baska duyemîn Hacîmendane ku ji eşîrên Şîdan, Şerefan, Hacan, Gewdan, Mamxuran, Jirkî, Qeşûrî, Zêdikan pêk tê.
Ji van eşîran Giravî îdîa dikin bingeha wan digehe Xelîfeyê 2yê yê Îslamê Emer [2]
Siyaseta Kurdistanî û helwesta eşîrên Ertoşî[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
Endamên Konfederasyona Ertoşî[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
- Mamedpîran an jî (Mehamedan - Mamedan)
- Hacan (an Havcan)
- Alan
- Xelîlan
- Xawiştan an Xaviştan
- Şîdan an jî Seidayi
- Şerefan
- Pîrosî an jî Pîrozî
- Gewdan
- Mamxuran an Mamkur
- Jirkî an Jîrîkî
- Zêdik an Zêdkî
- Giravya an Giravîyan
- Îzdînan an Êzdînan
Girêdanên derve[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
- Firat Başkale-Şekir Axa (Stranên li ser Ertoşiyan)
- Malpera eşîra Ertoşî
Çavkanî[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
- ↑ Şarman, Nurdan (2015). Beytüşşebap Ve Molla Hüseyin Batevî Sempozyum Bildirileri (PDF). Stanbol: Rektoriya Zanîngeha Şirnexê. rr. 251–255. ISBN 978-605-88496-5-5. Ji orîjînalê (PDF) di 2018-07-12 de hat arşîvkirin.
- ↑ Ağa,Şeyh,Devlet-Martin van Bruinessen, r:308