Ertoşî
Eşîra Ertoşî | |
Agahiyên gelemperî | |
Hoz | Êzdînan Gewdan Hacan Zewki Mamedpîran Mamxuran Qeşûrî Şerefan Şîdan Xawiştan Xelîlan Zêdik |
Ziman | Kurdî (kurmancî, |
Herêmên dîrokî | Colemêrg,Wan ,Şirnex Agiri,Bedlîs,û Muş |
Demografî | |
Gelhe | ~ 3 milyon[çavkanî hewce ye] |
Bawerî | |
Dîn | Îslam (sunîtî) |
biguherîne ![]() |
Ertoşî yek jî konfederasyona eşîrên kurda ye. Ev eşîr li gelek deverên Kurdistanê belav bûne. Li bajarên wek Colemêrg, Çelê, Wan, Elbak, Elkê, Şax, Payîzava, Gever, Duhok, Sêmêl, Şirnex, Şêxan Panos,Melezgirt,Elcewaz,Xelat dijîn.[1]
Dîrok[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
Bi dûçûna çavkaniyên herêmî bingeha vê eşîr-konfederasyonê li gundê Ertoşa girêdayî Çelê ye. Li vir belavî deverên din bûye. Bi dûçûna Martin van Bruinessen di dema mîrektiya Hekarî de du baskên civakê hebû, yek baska çep yek jî baska rast bû. Baska çepê aligiriya Mîrê Hekarî dikir û Pinyanişî bûn. Baskê rastê jî mixalifên Mîrê Hekarî bûn û Ertoşî bûn.
Dabeşkirina Ertoşiyan[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
Konfederasyona Ertoşiyan ji du baska pêk tê. Ji her du baskan re jî bi giştî 12 bab derketine. Baskê yekemîn Mendkan e kû ji eşîrên Giravî, Memedpîran, Alan, Êzdînan, Xelîlan pêk tê. Baska duyemîn Hacîmendane ku ji eşîrên Şîdan, Şerefan, Hacan, Gewdan, Mamxuran, Jirkî, Qeşûrî, Zêdikan pêk tê.
Ji van eşîran Giravî îdîa dikin bingeha wan digehe Xelîfeyê 2yê yê Îslamê Emer [2]
Siyaseta Kurdistanî û helwesta eşîrên Ertoşî[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
Endamên Konfederasyona Ertoşî[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
- Mamedpîran an jî (Mehamedan - Mamedan)
- Hacan (an Havcan)
- Alan
- Xelîlan
- Xawiştan an Xaviştan
- Şîdan an jî Seidayi
- Şerefan
- Gewdan
- Mamxuran an Mamkur
- Jirkî an Jîrîkî
- Zêdik an Zêdkî
- Giravya an Giravîyan
- Îzdînan an Êzdînan
Girêdanên derve[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
- Firat Başkale-Şekir Axa (Stranên li ser Ertoşiyan)
- Malpera eşîra Ertoşî Girêdana arşîvê 7 çiriya pêşîn 2012 li ser Wayback Machine
Çavkanî[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
- ↑ Şarman, Nurdan (2015). Beytüşşebap Ve Molla Hüseyin Batevî Sempozyum Bildirileri (PDF). Stanbol: Rektoriya Zanîngeha Şirnexê. r. 251–255. ISBN 978-605-88496-5-5. Ji orîjînalê (PDF) di 12 tîrmeh 2018 de hat arşîvkirin.
- ↑ Ağa,Şeyh,Devlet-Martin van Bruinessen, r:308