Kırmaşan

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
(Ji Kirmashan hat beralîkirin)

Kırmaşan daneyıg le şare gewreganı İran û megeni (merkezi) stanı Kırmaşan e. We bınçuney serşımari salı 2006 gelhey (cemiyetı) Kırmaşan 784,602 kes büe ke wey cure büde nûwemin şarı gewrey İran.

Wışeret[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Nawı Kırmaşan we ihtımalı fıre le nawı hûzig Sekayi wergırıg e: "Kırme".

Tarix[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Şarege û nawçegey Kırmaşan tarixı dırijigi hese û daneyıg le qedimtırin şüneganı Asya we hesaw düed. Le dırijay tarixı Kırmaşan dû bar wiran büe: yekig le ser hêrışı Taçigegan û yekigiş le dumay hereşey Mongolegan we serkerdegi Holaku Xan. Hukûmetı Kurdelı Zengene we ser İran bü be hoy (sebebı) ewe ke Kırmaşan dıway çend sal ceng lenaw İran û Usmani rengı aşti bıwinid û derfetig peyda bıkeyd erra pişrefti dıware.

Şiwey zanısti û Ferhengi[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Zankoy Zanısteylı Pızişki Kırmaşan yekım zankoy rûjaway (ğerbi) İran û yekım zankoy güşt şareylı Kurdnışin dunya se.

Sinemay Foruher yekım sinemay Kırmaşan e ke le salı 1931a durus büe.

Awûri[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Awûri (iqtısadi) Kırmaşan hişta fıretır we bıniçey werzêri ye. Stanı Kırmaşan astı (meqami) nûwemı terxan (sadirat) kırdın le İran hese. Herweha le terxan kırdın ray Iraq astı yekemi hese.

Paliwgay Neftı Kırmaşan[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Paliwgay Neftı Kırmaşan le salı 1922a durus büe û wey hale ke paliwgaygı nefti ye weli tıwanıstıge we 126 hezar metır çıwarek (mûrebe') nasnawı (unwanı) yekig le sewztırin yeganeylı deskırdmeni (seneti) İran we xwey ixtısas beyd.

Merdımnasi[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Merdımı Kırmaşan Kurd ın û fıreyan peyrewı dinı Islam le her dû şaxey Şie û Suni. Herçend Şiegan we sûretı tarixi cemiyetyan le Kırmaşan fıretır e. Gırûhegiş peyrewı Ehlı Heq ın.

Zıwanı merdımı Kırmaşan Kurdi ye we zaraway Kurdiyı Başûri. Kırmaşani, Kelhurri, Gûrani, Leki, Cıwanrrûyi, Kolyayi, û Zengeneyi le jirzaraweylı Kurdiyı Xwarıg ın ke le Kırmaşan qıse ken.

Diyariyel[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Kak, Nan Bırınci û Nan Xurma le diyariye xwardemeniyegan Kırmaşan ın.

Şüneganı Diyeni[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Taq Wustan û Kıfi Dalehû diyenitırin û nawdartırin şüneganı Kırmaşan ın.