Kurdayetiya îslamî

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.

Kurdayetiya îslamî, neteweperweriya kurdî ya îslamî (bi soranî: کوردایەتیی ئیسلامی, Kurdayetîy îslamî) an senteza kurdî ya îslamî[1][2] de îdeolojiyek e ku neteweperestiya kurd bi îslamiyetê re tîne yek. Ji ber ku li dijî hemû îdeolojiyên Tirkiye, Iraq, Îran û Sûriyê ye, gelek kurdan îslamiya kurdî qebûl kirine.[3][4]

Dîrok[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Ev îdeolojî di Serhildana Şêx Seîdê Pîranî de hat afirandin, li wir zû mezin bû û piştgirî ji kurdan girt, gelek kesan ew yekane rêya bidestxistina serxwebûnê û parastina çand, dîn û hebûna xwe ya giştî didîtin. Şêx Seîd afirînerê îdeolojiyê ye.[5]

Yek ji kurdên îslamî yên tundtir jî mîna Mele Krêkar, xwediyê asteke neteweperestiyê ye. Mele Krêkar di hin vîdyoyan de behsa pirsgirêkên kurdan û piştgiriya serxwebûna Kurdistanê dike. Tevî ku wî her dem vê yekê dikir dema ku tundrewiya xwe ya îslamî diparêze. Ew wekî "Rojekê daxuyaniyên siyasî û niştimanî diweşîne, rojekê jî daxuyaniyên cîhadî diweşîne". Mele Krêkar jî populîst e, û populerbûna wî li Kurdistana Iraqê di navbera 2017 û 2019an de zêde bû, bi taybetî di nav ciwanên ku li dijî hikûmeta kurdî bûn. Rewşenbîrê kurd Hama Xerîb parêzvaniya wê yekê kir ku divê neteweperestiya kurdî ya sereke were reformkirin û îslamê jî tê de hebe.[6] Mele Krêkar her wiha got, laîktiyê “nirxên kurdan tine kiriye”.[7]

Gelek kesên din jî vê îdeolojiyê wekî faşîst, tundrew, dij-tirk, dij-ereb, dij-xiristiyan, dij cihû û "tehdîd li ser her kesê ku ne kurd û ne misilman be."[8]

Rêxistin[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Kes[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Mijarên têkildar[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  1. ^ "Secular Turks fear Kurdish–Islamic synthesis after presidentials". Hürriyet Daily News (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 12 tebax 2022.
  2. ^ "Türk İslâm sentezinden Kürt İslâm sentezine - Yeni Akit". www.yeniakit.com.tr (bi tirkî). Roja gihiştinê 12 tebax 2022.
  3. ^ "Islamists of Kurdistan: Contradictions Between Identity and Freedom". The Washington Institute.
  4. ^ Övet, Kerem; Hewitt, James; Abbas, Tahir (23 sibat 2022). "Understanding PKK, Kurdish Hezbollah and ISIS Recruitment in Southeastern Turkey". Studies in Conflict & Terrorism. 0 (0): 1–21. doi:10.1080/1057610X.2022.2042897. ISSN 1057-610X.
  5. ^ "Los Angeles Review of Books". Los Angeles Review of Books. 8 gulan 2019.
  6. ^ Gade, Tine; Palani, Kamaran (22 gulan 2022). "The hybridisation of religion and nationalism in Iraqi Kurdistan: The case of Kurdish Islam". Third World Thematics: A TWQ Journal. 5 (3–6): 221–241. doi:10.1080/23802014.2022.2070269. S2CID 249036504.
  7. ^ Mahmud Yasin Kurdi (29 îlon 2016). "Time has come to break from Iraq, says radical Kurdish cleric Mulla Krekar". rudaw.net. Ji orîjînalê di 29 çiriya paşîn 2016 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 28 çiriya paşîn 2016.
  8. ^ Gade, Tine; Palani, Kamaran (22 gulan 2022). "The hybridisation of religion and nationalism in Iraqi Kurdistan: The case of Kurdish Islam". Third World Thematics: A TWQ Journal. 5 (3–6): 221–241. doi:10.1080/23802014.2022.2070269. S2CID 249036504.