Lîsteya guhandarên nemabûyî
Ev lîsteya nesergihayî ya guhandarên nemabûyî ji xeynî guhandarên pêşdîrokî ye. Gelek ji van guhandaran bi egera çalakiya mirov ku ji bo werzişê an xwarinê hatine nemabûyî û hilweşandina ciyên jiyana wan.
Canewerên tûrikdar (Marsupialia)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
- Babevanka rûpan (1875, Awistralya)
- Wallabiya mîna kîvrûşkan a rojhilat (1890, Awistralya)
- Wallabiya mîna kîvrûşkan a Gola Mackay (1932, Awistralya) [1]
- Cirdexezala çolê (1935, Awistralya)
- Gurê tazmanî (1936, Tazmaniya, Awistralya)
- Toolache Wallaby (1943, Awistralya)
- Desert Bandicoot (1943, Awistralya)
- Bîlbiya biçûk (li dor 1950'î, Awistralya)
- Bandîkûta berazpêyî (li dor 1950'î, Awistralya)
- Crescent Nailtail Wallaby (1956, Awistralya)
- Red-bellied Gracile Opossum (1962, Arjentîn)
Sirenians
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Kojer
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Cirdona şikeftî ya Oriente (?, Kûba) [2]
- Cirdona şikeftî ya Torres (?, Kûba)[3]
- Imposter Hutia (?, girava Hispaniola) [4]
- Montane Hutia (?, girava Hispaniola) [5]
- Lagostomus crassus (?, Perû) [6]
- Cirdona ejdeha ya Galápagos (?, giravên Galápagos) [7]
- Canariomys (Giravên Kenariyê)
- Cirdona şikeftî ya Flores (1500, Îndonezya)
- Cirdona hût a şikeftî ya Verhoeven (1500, Îndonezya)
- Cuban Coney (1500, Kûba) [8]
- Cirdona xwarinbar a Hispaniolayê (~1546, Hispaniola)[9]
- Puerto Rican Hutia (?, Porto Rîko) [10]
- Big-eared Hopping Mouse (1843, Awistralya)
- Darling Downs Hopping Mouse (1846, Awistralya)
- Kerguhcirdonê pîsipî (1870s, Awistralya)
- Cirdonê birincê ejdehayê St Lusî (1881), Saint Lucia) [11]
- Short-tailed Hopping Mouse (1896, Awistralya)
- Nelson's Rice Rat (1897, Islas Marias) [12]
- Cirdonê Guadalcanal (1899, Giravên Silêman)
- Long-tailed Hopping Mouse (1901, Awistralya)
- Cirdonê birincê ejdehayê Martinique (1902), Martinique) [13]
- Cirdonê gaseg (1903, Christmas Island)
- Cirdonê Maclear (1903, Christmas Island)
- Martinique muskrat (1903, Martinique) [14]
- Mişkê malanê St Kilda (1930, St Kilda)
- Mişkê Darwin ya Galapagos (1930, Galapagos Islands)[15]
- Mişkê Gould (1930, Awistraliya)
- Pemberton's Deer Mouse (1931), Giravê San Pedro Nolasko) [8]
- Lesser Stick Nest Rat (1933, Awistralya)
- Indefatigable Galapagos Mouse (1934, Galapagos Islands) [16]
- Mişkê pembî yê berava Chadwick (1938, Florîda)
- Ilin Island Cloudrunner (1953) Filîpîn) [17]
- Little Swan Island hutia (1955, Swan Islands)
- Blue-Gray Mouse (1956) Awistralya) [18]
- Pallid Beach Mouse (1959, Florîda)
- Cirdonê imprator (1960s, Giravên Salomon)
- Doremişkê ejdehayê Minorkan (Minorka, Spanya)
Ungulates
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Cebu Warty Pig (2000, Filîpîn)
Lagomorphs
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Sardinian Pika (1774, Sardînya) [19]
- Kergoşkê bejî ya Majorkanî (1980s, Mallorca , Spanya)
Proboscids
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Fîlê bakurê Afrîkayî (100 AD, Afrîkaya Bakur)
- Fîlê Sûrî (Beriya sala 100 AD, Rojhilata Navîn)
Tubulidentata
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Bibymalagasia (200 BCE, Madagaskar)
Soricimorphs
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Marcano's Solenodon (1500s, Hispaniola) [20]
- Christmas Island Shrew (1985, Christmas Island) (officially critically endangered, but has not been reliably seen since 1985) [21]
- Balearic Shrew (Ewropa) [22]
- Sardinian Giant Shrew (Sardînya, Îtalya)
- Tule Shrew (1905, Baja California ). Only known by the four type specimens collected in 1905
Parçemk
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Perçemkê kulîlkê Puerto Rikanî (Porto Rîko) [23]
- Lesser Mascarene Flying Fox (1864, Réunion, Maurîtius)
- Guam Flying Fox (1968, Guam)
- Dusky Flying Fox (1870, Percy Island) [24]
- Large Palau Flying Fox (1874, Palau)
- Perçemkê mêxwer ê borîpoz ya Nendo (1907,Giravên Salomon )
- New Zealand Greater Short-tailed Bat (1988, Zelandaya Nû)
- Şevşevokê guhdirêjê Lord Howe (1996, Awistralya) [25]
- Sturdee's Pipistrelle (2000, Japon) [26]
- Christmas Island pipistrelle (2009, Christmas Island)
Cetaceans
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
- Baiji (2006, China) (officially listed as functionally extinct; it is possible that a few aging individuals still survive)
Artiodactyls
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
- Chilihueque, (16th or 17th century, Chile) [27]
- Bizina şikeftê giravên Balearîk (Giravên Balear)
- Berazê kûvî bisaqo (1900, Afrîkaya Başûr)
- Gayê Arxos (1627, Polonya)
- Caucasian Wisent (1927, Qefqasya)
- Carpathian Wisent (1790, Çiyayên Karpatî)
- Eastern Elk (1887, DYA)
- Hêştirê Arktîktî blind
- Merriam's Elk (1913, DYA)
- Bluebuck (1799, Afrîkaya Başûr)
- Bubal Hartebeest (1923, Afrîkaya Bakur) [28]
- Hespê çemê Malagasî (?, Madagaskar)
- Xezala sor (1894, Cezayir)
- Pezkûvî ya Schomburgk (1932, Taylenda)
- Caucasian Moose (mid-19th century, Çiyayên Qefqasê)
- Xezala Keyjina Seba (1951, Yemen) [29]
- Xezala Siyûdî (hate nemabûyî sala 2008, lê berî wê çaxê nehatiye dîtin; Erebistana Siûdî)
- Gakûvî yê Portegalî (1892, Portûgal)
- Gakûvî Pyreneanî (2000, Pîrenê)
Goştxwer
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
- Gurê Giravên Falkland (1876, Giravên Falkland )
- Nerzê avê (1894, Northeastern Amerîka ya Bakur)
- Şêrê avê yê Japonî (1950s, Japon)
- Foka keşîşê Karîbiyanî (1952, Jamaîka)
Binecure
- Hirçê Atlasê (1870s, Çiyayên Atlasê)
- Şêrê Berberî (1922, Çiyayên Atlasê)
- Gurê Hokkaidō, (1889, Japon)
- Gurê Honshū (1905, Japon)
- Gurê çiyayên Kaskêd (1940, Kolumbiyayê Brîtanî)
- Gurê giravê Banks (1920, Giravê Banks)
- Servalê bisaqo (Afrîkayê başûr)
- Weşeka Sardînî (1908, Sardîniya li Îtaliya)
- Parsa ewravî ya Formosan (1983,Taiwan)
- Şêrê bisaqo (1858, Rûsya)
- Şêrê Ewropî (100 AD, Yewnanistan)
- Pilingê Balî (1940s, Bali) [30]
- Hirçê gewrê Meksîkî (1960s, Meksîk)
- Pilingê Kaspiyanî (1970s, Tacîkistan) [31]
- Pilingê Javayî (1976, Java) (belkî hin mayî ye li bejîyê gor reporta gundiyekî.)[32]
- Kûgarê rojhilatî (2011, Rojhilata DYA)
- Kûziya avê Japonî (2012, Japon)
Prîmatan
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Koala lêmûr (1500, Madagaskar)
Perissodactyls
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Binecure
- Kerê kûvî yê Atlasê (sala 300, Afrîkaya Bakur)
- Kiwaga (1883, Afrîkaya Başûr)
- Tarpan (1909, Ewrasya)
- Kerê kûvî yê Sûrî (1928, Sûrî)
- Kerkedenê reş (2011, Afrîkaya Rojava)[33]
Herwiha binêre
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Lîsteya ajalên nemabûyî
- Lîsteya balindeyên nemabêyî
- Lîsteya cinsên guhandaran
- Lîsteya guhandarên pêşdîrokî
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/11160/0 IUCN Red List
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/2885/0 IUCN Red List
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/2886/0 IUCN Red List
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/10034/0 IUCN Red List
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/10859/0 IUCN Red List
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/136452/0 IUCN Red List
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/136657/0 IUCN Red List
- ^ a b http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/16645/0 IUCN Red List
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/3121/0 IUCN Red List
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/10860/0 IUCN Red List
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/12981/0 IUCN Red List
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/15583/0 IUCN Red List
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/12980/0 IUCN Red List
- ^ American Museum of Natural History (PDF), ji orîjînalê (PDF) di 4 adar 2016 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 2 tîrmeh 2013
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/14706/0 IUCN Red List
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/9004/0 IUCN Red List
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/5501/0 IUCN Red List
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/18564/0 IUCN Red List
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/18338/0 IUCN Red List
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/20322/0 IUCN Red List
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/136379/0 IUCN Red List
- ^ ITIS
- ^ Kopîkirina arşîvê, ji orîjînalê di 29 adar 2008 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 2 tîrmeh 2013
{{citation}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk) - ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/18718/0
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/15006/0
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/17365/0
- ^ Bonacic, Cristián (1991). Características biológicas y productivas de los camélidos sudamericanos Girêdana arşîvê 2016-03-04 li ser Wayback Machine. Avances en ciencias veterinarias. Vol. 6, No. 2.
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/813/0
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/8987/0
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/41682/0 , retrieved 4 February 2010
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/41505/0 , retrieved 4 February 2010
- ^ http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/full/41681/0 , retrieved 4 February 2010
- ^ BBC News Online (2011). "Western black rhino declared extinct". Retrieved 10 November 2011.