Orşelîm
| Orşelîm |
|||
|---|---|---|---|
 |
|||
|
|||
| Bernavk: Ir ha-Kodesh (Bajarê Pîroz), Bayt al-Maqdis (Mala Pîrozî), Bait-ul-Muqaddas[1] |
|||
 Orşelîm
|
|||
| Koordinat: 31°47′00″Bk 35°14′00″Rh / 31.7833°Bk 35.2333°Rh | |||
| Welat |  Îsrael |
||
| Rêveberî | Îsrael |
||
| Îdîakirin | Îsraêl û Filîstîn | ||
| Navçe | Navçeyên Orşelîmê | ||
| Wîlayet | Wîlayetên Orşelîmê | ||
| Gihon Spring | 4500 BZ | ||
| Bajarê Dawidê | 1010 BZ | ||
| Sûrên bajarê kevn | 1541 | ||
| Şerê Orşelîmê | 18'ê Pûşperê 1948 | ||
| Jinûve Yekbûn | 7'ê Pûşperê 1967 | ||
| Qanûna Orşelîmê | 30'ê Tîrmehê 1980 | ||
| Rêvebir | |||
| • Cure | Encûmena Şaredariyê | ||
| • Kargêrî | Şaredariya Orşelîmê | ||
| • Şaredar | Nir Barkat | ||
| • Şaredarê Filistînê | Zaki al-Ghul | ||
| Rûerd | |||
| • Giştî | 125.156 dunams (125.156 km2 or 48.323 sq mi) | ||
| • Metro | 652.000 dunams (652 km2 or 252 sq mi) | ||
| • Bilindahî | 754 m (2.474 ft) | ||
| Demonîm | Orşelîmî | ||
| Etnîkî (2016)[2] | |||
| • Cihû | 64% | ||
| • Ereb | 35% | ||
| Dem | +2 (UTC+3) | ||
| Koda telefonê | +972-2 | ||
| Malper | jerusalem.muni.il | ||
Orşelîm an Quds (bi îbranî: יְרוּשָׁלַיִם, lat. Yerushaláyim; bi erebî: القُدس, lat. al-Quds; bi zimanê misrî yê kevin Ruşalimum, bi zimanê asûriyan ê kevin Urusalim an jî Urisalimmu; bi zimanê yewnanî ê kevin Hiyerosolyma [çavkanî pêwîst e]) bajarekî Filistîn û Îsraelê ye.
Di dema Îbrahîm de Melkîsedek li Orşelîmê padîşah û kahîn bû (Destpêkirin 14:18).
Wek ku ji "Nameyên el-Amarnayê" kifş dibe [çavkanî pêwîst e], Orşelîm di sedsaliya 14'an berî zayînê de, di destê misriyan de bû.
Piştî misriyan û heta dema Dawid padîşah, bajar di destê yêbûsiyan de ma[çavkanî pêwîst e]. Di sala 1000 berî zayînê Dawid Orşelîm vegirt (Samûêl II, 5:6-10) û kir peytexta xwe û kurên xwe. Ev wilo ma heta ku 587 berî zatînê padîşahê babîloniyan Nebûkadnesar êrîşî Orşelîmê kir û bajar ket destê wî.
537 berî zayînê padîşahê farisan Kîros destûr da cihûyan ku ji Babîlê vegerin cihê xwe û peytexta xwe dîsa ava bikin.
Di sala 70'ê berî zayînê serleşkerê romayî Tîtus bi ordiya xwe ve Orşelîm vegirt, şûreyên bajêr hilweşandin û gelek xanî jî xera kirin.
Di serîhildana Bar Koxba de (132 piştî zayînê) ordiya romayiyan careke din ket Orşelîmê û hemû cihû hatin sirgûnkirin; hingê romayiyan jî navê bajêr danî Eliya Kapîtolîna[çavkanî pêwîst e]. Bi vê yekê dixwestin ji pûtekî wan ê bi navê "Yûpiter Kapîtolînus" re hurmetê bikin.
638 piştî zayînê misilman ketin Orşelîmê û navê bajêr kirin Quds, yanî "pîroz"[çavkanî pêwîst e].
[biguherîne]
Bawermendên mesîhî û misilman bajar wekû "Bajarê Pîroz" (bi îngilîzî: the Holy City), "Qudsa Pîroz" û "Qudsa Şerif" (Kudüs-i Şerif, Quds ash-Sharif) bi nav dikin.
Galerî[biguherîne]
-
Mertala Orşelîmê
-
Alaya bajarê Orşelîmê
-
Dîwarê rojava yê Orşelîmê
Çavkanî[biguherîne]
- ↑ "Baitul Muqaddas". Book Home. 1 January 2007 – via Google Books.
- ↑ "Facts and Figures". jerusalem.muni.il.
