Împeratoriya Osmanî

Împeratoriya Osmanî دولت عالیه عثمانیه
Ala Mertal
Dirûşm: دولت ابد مدت
Sirûd: Imperial anthems of the Ottoman Empire
Împeratoriya Osmanî li ser nexşeyê
Paytext		Söğüt (1299–1329) Bursa (1329–1365) Edirne (1365–1453) Konstantînopolîs (1453–1922) Dîdîmotîxo (1361–1363) Stembol  41°Bk, 29°Rh
Zimanên fermî		zimanê osmanî
Zimanên tên bikaranîn		zimanê osmanî zimanê farisî (zimanê edebî) zimanê erebî (zimanê ayînî)
Rêveberî		Keyîtiya serberdayî (27 tîrmeh 1302 (Julian))
Avakirin
•	Dema avakirinê	29 tîrmeh 1299 (Julian), 1300 (Julian)
•	Dema hilweşînê	17 çiriya paşîn 1922
•	Rûerd	5.200.000 kîlometre çargoşe (1683)
Dirav		aqçe, qiruş, lîreya osmanî

Împeratoriya Osmanî (Devlet-i ʿAlīye-i ʿOsmānīye, Dewleta Berz a Osmanî), dewleteke misilman bû ku ji eşîrên tirk derketiye.

Siltanên Osmanîyan

Dîrok

 Gotara bingehîn: Eşîra Kayı

 Gotara bingehîn: Tirkên oxizî

Osmanî bavikekî tirk ji oxizan e, navê bavê ku navê xwe dayê vî bavikî Osman bû. Di sedsala 13em û 14em de wekî mîrîtiyeke biçûk li sînorên Bîzansa ku êdî lawaz bû de bi cih bû. Di demeke kurt de li hemberî Bîzansê xwe birêxistin kir û serkeftinên leşkerî bi dest xistin. Dîsa bi riya siyaseta xwe ya bi bavikên cîran re erdê xwe mezin kir. Di nîşana 1453an de Konstantînopolîs (Stembol) bi dest xist û kir paytexta xwe.

Bi giştî 36 siltanên osmaniyan çêbûn. Osmanî di sedsala 16em û şûn de êdî bi pêş neketin. Di sedsala 18em û 19em de êdî gelekî lawaz bûn, herçend di sedsala 19em de hewl ji bo guhartinan hatiye dayîn û reform jî hatiye kirin êdî di dawiya sedsala 19em û di serê sedsala 20em de osmanî bi navê Zilamê Nexweş ê Ewropayê dihate nasîn. Bi derbeya Jontirkan (1908) desthilata osmaniyan kete bin destê Îtihad û Teraqî. Ew di şerê cîhanê yê yekem de di aliyê Elmanyayê de cih girtiye. Di dema şer de qirkirineke herî mezin ya cîhanê^{[çavkanî hewce ye]} li dijî ermenî û mesîhiyên din pêk aniye. Piştî şer bi dawî dibe osmanî têk çûye û qedera wan ketiye destê hêzên serketî yên mîna Fransa û Brîtanyayê. Bi dûçûna yek ji avakerên dewleta Iraqê ya modern Abdulmuhsin Sadun, sedema mezintirîn ya parçebûna osmaniyan ew e ku tirkan heq û hiqûqa gelên din ên osmanî înkarkirin. Piştî şerê azadîxwaz ê tirkan komara Tirkiyeyê hate damezirandin û bi awayekî fermî împeratoriya osmaniyan di sala 1923an de bi dawî bû.

Xanedan

 Gotara bingehîn: Xanedaniya osmanî

Kurdên osmanî

 Gotara bingehîn: Kurdên osmanî

Alayên osmanî

 Gotara bingehîn: Alayên Împeratoriya Osmanî

Mijarên têkildar

• Peymana Sevrê
• Dewleta Sefewiyan
• Mîrektiya Soran
• Mîrektiya Botan

Girêdanên derve

• Ottoman Resources in Internet