Pîsîstratos

Pîsîstratos

Jidayikbûn	Nêz.600 b.z. Atîna
Mirin	527 b.z. Atîna
Navê rastî	Πεισίστρατος
Hevwelatî	Atînaya klasîk (en)
Pîşe	Siyasetmedar
Malbat	Pîsîstratîd (d)
Bav	Hîpokratês
Hevjîn	Diya Hîpîas û Hîparxos (d) Kesîra (d) Tîmonasa (d)
Zarok	Hîpîas Hîparxos (en) Hêgêsîstratos (d)
Xizm	Solon (zarokê pismam)
Xelat	Biserketiyê pêşbirkeya Olîmpîk a bi erebeya çarhespî (d) (532 b.z.)

Pîsîstratos siyasetmedarek bû li Atînayê. Di sedsala 6em berî zayînê de jiyaye û di 527ê berî zayînê de miriye. Hin caran tîrantî jî kiriye.

Peykerê Pîsîstratos

Bi awayê siyasî de jiyanek gelek tevlihev bihurand. Lê pêşxistina Atînayê de gelek têkoşînan da. Hin caran ji Atînayê hat avêtin lê dîsa jî vegeriya û desthilatdarîyê bi dest xist. Wî girîngî da huner û wêjeyê û helbestên epîk ên Homêros berhem anîn.

Jiyan

Pîsîstratos dest bi xizmetê siyasî bi piştgiriya gelek kesên xwerû (bi taybetî jin û gundiyan) kir û bi awayekî populîstî xwe nîşan da ku ew fêr bû çawa bi rêveberîya xelkê xwe xwestinê bigire.

Li gorî Arîstotelês, Pîsîstratos xwedî planeke cihêreng bû da ku bi awayekî nêrîn û bi şewqê demokrasiya dijminê xwe ji nava bajarê bi şopandina xwe wek “berxwedekî şehîd bûyî” hat nivîsandin. Ew heta sê caran hate derxistin ji desthilatdariya xwe, lê her car dîsa bi alîgirtiyên bi qetewan vegeriya serkarî.

Siyaset û desthilatdariyê

Pîsîstratos bi navê tiran tê zanîn, lê tiranê ku ne bi zordestiyê ya hilweşandinê xweser bû. Bi giştî, desthilatdariya wî hatê nas kirin wek rûmeta ewlehiya nêzîkî. Ew serbestîya wan ku di bin hêzê olîgarkên zanîngeh û xwedî zemîn bûn, têk çû û bi xelat û qebûlê ji gundiyan û endamên çîrokbêj, şanoxwazan û heyranbêj alîgirtiya xwe zêde kir.

Di demê wî de gelek projeyan çandî û şaredariyê hate xebitandin. Navê wî girêdayî pêşketina temsîlên şîran a Homêrî ye. Ji hêla wî ve pirtûkên Îliyad û Odîseya yên Homêrî hate berhevkirin.

Xebatên aborî û rêxistinê

Pîsîstratos xebatên girîng a şaredariyê kir, her weha zanîngehên xwarinê, av û rêgehên nû çêkir. Ew desthilatdar bû ku gundiyan re axa daye da ku ew jî çavkaniya xwe di bajêr de hebin. Li gel vê yekê, ew bo kêmkirina hêjayiya xwerûya xelkê girêdanê da li bazar û karîgeran.

Di bin desthilatdariya wî de jî roja Hebdomosê hat damezrandin, ya ku pîrozbahiyeke mezin a Homêros, Dionîsos û Dêmêtêrê tê qebûlkirin. Rêxistina civakî, çandî û olî di bin bernameya wî de hat ragihandin.

Mirin û destnîşan

Pîsîstratos di 528/527 berî zayînê de mir. Paşê wî, kurê wî Hîparxos û Hîpîas xwestin desthilatdariya wî bi dev jê bigrin, lê paşê di sala 510 berî zayînê de olîgarkiya Atînayê dîsa hate vegerandin. Her çend ew tiran bû, lê bi awayekî din re di gotinên rojnameya klasîk de tê bêje "tirana baş", çimkî ew zêdetir bi kar û xizmetê çandê, şaredariyê û aborî tê nas kirin, ne bi zordestiyê û şikestandinê .