Refîq Hilmî
Refîq Hilmî[1] (1898–1960) li Kerkûkê ji dayik bûye dîroknas, nivîskar û ramyarekî kurd bû. û Ew di 1938an de damezrênerê partiya kurdî Hîwa bû û nivîskarê gelek pirtûka jî bû li ser dîroka Kurdistanê û zimanê kurdî. Piştî ku li Silêmanî û Bexdayê dibistan xwendî, Ew li Akademiya Leşkerî û Dibistana Teknîkî ya Stembolê xwendina xwe domand.
Jiyana wêjeyî[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
Di destpêka kariyera xwe yê nivîskariyê de, wî li du rojnameyên kurdî xebitî: Rojî Kurdistan, rojnameya fermî ya Keyaniya Kurdistanê, û Bangî Kurdistan. Ew piştî weşandina bergê duyemîn ê Helbest û Edebiyata Kurdî ya Kurdî di sala 1956-an de wekî rexnegirekî wêjeyî yê jêhatî hate nas kirin.Di vê berhemê de, helbest û taybetmendiyên Goran ên tevgera wêjeyî ya nûjenkar a ku wî temsîl dikir, yekem car bi kûrayî hatin vekolîn û analîz kirin.[2] Her weha wî çend pirtûkên din jî li ser dîrok û ramyariya Kurd nivîsandine.
Jiyana ramyarî[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
Refîq Hilmî di ramyariya Kurd de wekî damezirînerê partiyek bi navê Hîwa (Hêvî) di 1938 de tê nas kirin. Ev partî pêşî li Kerkûkê hate rêxistin û piştre li bakur û naverasta Iraqê berfireh bû. Ew di destpêkê de rêxistinek veşartî bû û rewşenbîr û karmendên Kurd ên di rêza wan de hebûn. Gava ku bernameya ramyarî ya Hîwa bi giranî neteweyî bû û li ser ewlehiya xweseriya Kurdistana Iraqê bû, gelek endam jî çepgir bûn.[3]
Refîq Hilmî, bi xwe bêtir piştgirî dida xetek alîgirê Brîtanya ya nav partiyê. Hîwa pêwendî bi çalakvanên Komala JK re [4] li Mehabad çêkiribû û wê du efserên artêşê Mistefa Khushnaw û Mîr Hac Ehmed şandibû merasîma damezirandina Komala JK di îlona 1942 de. Hîwa têkiliyên xwe bi tevgera Mehabad re domand heya hilweşîna Komara Kurdistanê di sala 1947 .[5]
Refîq Hilmî di heman demê de di bin rêveberiyên cihêreng ên iraqê de gelek peywir girt, di nav de 1943 wekî Gerînendeyê Perwerdehiyê li Silêmanî, 1954 wekî Cîgirê Waliyê Bexda û 1959 wekî Ataşê Çandî yê Iraq li Enqereyê.
Berhem[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
- Kurd le Seretay Mêjûwewe ta kû 1920, (Kurds from the dawn of history to 1920), Mosul, 1934. (in Kurdish)
- Kurdish Poetry and Literature, Vol. I, 1941.(in Kurdish)
- Kurdish Poetry and Literature, Vol. II, 1956.(in Kurdish)
- The History of Kurdistan
- Kurdistan at the Dawn of the Century, 168 pp., New Hope Publishers, 1998. ISBN 91-973354-3-6 (in English)
- The Science of Arithmetic (in Kurdish)
- Yaddasht, Memoirs and the Sheikh Mahmud Revolution, 6 Volumes, Baghdad, 1956-1958. (in Kurdish)
- Summary of the Kurdish Case (The Sévre Treaty)
Çavkanî[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
- ↑ Hawar, 34:1941, r. 839.
- ↑ F. Shakely, The Kurdish Qasida, pp.327-338, in Qasida Poetry in Islamic Asia and Africa, By C. Shackle, S. Sperl, BRILL Publishers, 1996, ISBN 90-04-03587-7
- ↑ G.R.V. Stansfield, Iraqi Kurdistan: Political Development and Emergent Democracy, 224 pp., Routledge Publishers, 2003. ISBN 0-415-30278-1 (see p.64)
- ↑ The Committee for the Revival of Kurdistan, D. McDowall, A Modern History of the Kurds, I.B. Tauris, 504 pp., 2004, ISBN 1-85043-416-6 (see p.237)
- ↑ D. McDowall, A Modern History of the Kurds, pp.290,294