Serdegirtina kongreya Brezîlê 2023
Serdegirtina kongreya Brezîlê, serdegirtineke kongreya Brezîlê ku di 8ê kanûna paşîn a sala 2023an de, piştî têkçûna serokê wê demê Jair Bolsonaro a di hilbijartinên giştî yên Brezîlê ya sala 2022an de, ji aliyê girseyek ji alîgirên wî êrîşî avahiyên hikûmeta federal a Brezîlê li paytexta Brezîlê kiriye. Girseya gel êrîşî Dadgeha Federal a Bilind, avahiya Kongreya Neteweyî û Qesra Serokatiyê ya Planalto ya li Plazaya Sê Hêzan kir û xera kir û xwest in ku bi tundî serokê bijartî yê Brezîlê Luiz Inácio Lula da Silva ku di 1ê çileyê de dest bi wezîfeyê kiribû, dest ji erkdariya wî (wezîfe) bidin berdan. Di dema êrîşê de Lula û Bolsonaro li Brezîlê nebûn.[1][2][3][4]
Êrîş hefteyek piştî sondxwarina Lula qewimî û piştî demekê çend hefte nerazîbûnên alîgirên Bolsonaro pêk hat. Zêdetirî pênc saetan berxwe da ku hêzên ewlehiyê yên Brezîlê her sê avahiyan ji serhildanan bistînin ku demjimêr 21:00 (UTC−03:00) de destpê kiribû.[5][6] Êrîşa li ser avahiyên hikûmetê ji çar aliyê cîhanê ve hatin şermezarkirin.[7][8]
Li hemberu êrîşê, saet 18:00 (Saeta Brezîlê) de, Lula ragihand ku wî biryarnameyek îmze kiriye ku heya dawiya çileya sala 2023an li herêma federal destûra rewşa awarte ya federal hatiye dayîn.[9] Kongre di dema êrîşan de ne di rûniştinê de bû lê wê di 10ê çileyê de bi lez û bez deklerasyon hatin pejirandin.[10][11]
Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
- ^ "Brazil protests: Lula vows to punish 'neo-fascists' after Bolsonaro supporters storm congress". the Guardian (bi îngilîzî). 9 kanûna paşîn 2023. Roja gihiştinê 15 kanûna paşîn 2023.
- ^ Rocha, Lucas. "Criminosos invadem plenário do STF, Congresso Nacional e Palácio do Planalto". CNN Brasil (bi Brazilian Portuguese). Roja gihiştinê 15 kanûna paşîn 2023.
- ^ "Brazil Congress: Lula vows to punish supporters of Bolsonaro after riot". BBC News (bi îngilîziya brîtanî). 8 kanûna paşîn 2023. Roja gihiştinê 15 kanûna paşîn 2023.
- ^ Araujo, Gabriel; Boadle, Anthony; McGeever, Jamie; McGeever, Jamie (10 kanûna paşîn 2023). "Bolsonaro in Florida hospital; 1,500 supporters detained after Brasilia riots". Reuters (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 15 kanûna paşîn 2023.
- ^ Nicas, Jack; Spigariol, André (9 kanûna paşîn 2023). "Bolsonaro Supporters Lay Siege to Brazil's Capital". The New York Times (bi îngilîziya amerîkî). Roja gihiştinê 15 kanûna paşîn 2023.
- ^ "Brazilian authorities: Rioters have been cleared out of government buildings, 200 arrested". The Week (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 15 kanûna paşîn 2023.
- ^ "World leaders condemn Brazil violence as US lawmakers call for Bolsonaro extradition". the Guardian (bi îngilîzî). 9 kanûna paşîn 2023. Roja gihiştinê 15 kanûna paşîn 2023.
- ^ "Brazil: Germany condemns riots as 'assault on democracy' – DW – 01/09/2023". dw.com (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 15 kanûna paşîn 2023.
- ^ "Terroristas e financiadores dos atos em Brasília serão identificados e punidos, diz Lula". CartaCapital (bi Brazilian Portuguese). 8 kanûna paşîn 2023. Roja gihiştinê 15 kanûna paşîn 2023.
- ^ Gortázar, Naiara Galarraga (8 kanûna paşîn 2023). "Bolsonaro supporters storm Brazil's Congress". EL PAÍS English Edition (bi îngilîziya amerîkî). Roja gihiştinê 15 kanûna paşîn 2023.
- ^ "Federal forces to intervene in Brasília after pro-coup riot". Agência Brasil (bi îngilîzî). 10 kanûna paşîn 2023. Roja gihiştinê 15 kanûna paşîn 2023.