Serdegirtina kongreya Brezîlê 2023

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Dîmenek ji dagirkina kongreya netewî.

Serdegirtina kongreya Brezîlyayê, serdegirtineke kongreya Brezîlyayê ku di 8ê çileya sala 2023an de, piştî têkçûna serokê wê demê Jair Bolsonaro a di hilbijartinên giştî yên Brezîlyayê ya sala 2022an de, ji aliyê girseyek ji alîgirên wî êrîşî avahiyên hikûmeta federal a Brezîlyayê li paytexta Brezîlyayê kiriye. Girseya gel êrîşî Dadgeha Federal a Bilind, avahiya Kongreya Neteweyî û Qesra Serokatiyê ya Planalto ya li Plazaya Sê Hêzan kir û xera kir û xwest in ku bi tundî serokê bijartî yê Brezîlyayê Luiz Inácio Lula da Silva ku di 1ê çileyê de dest bi wezîfeyê kiribû, dest ji erkdariya wî (wezîfe) bidin berdan. Di dema êrîşê de Lula û Bolsonaro li Brezîlyayê nebûn.[1][2][3][4]

Êrîş hefteyek piştî sondxwarina Lula qewimî û piştî demekê çend hefte nerazîbûnên alîgirên Bolsonaro pêk hat. Zêdetirî pênc saetan berxwe da ku hêzên ewlehiyê yên Brezîlyayê her sê avahiyan ji serhildanan bistînin ku demjimêr 21:00 (UTC−03:00) de destpê kiribû.[5][6] Êrîşa li ser avahiyên hikûmetê ji çar aliyê cîhanê ve hatin şermezarkirin.[7][8]

Li hemberu êrîşê, saet 18:00 (Saeta Brezîlyayê) de, Lula ragihand ku wî biryarnameyek îmze kiriye ku heya dawiya çileya sala 2023an li herêma federal destûra rewşa awarte ya federal hatiye dayîn.[9] Kongre di dema êrîşan de ne di rûniştinê de bû lê wê di 10ê çileyê de bi lez û bez deklerasyon hatin pejirandin.[10][11]

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  1. "Brazil protests: Lula vows to punish 'neo-fascists' after Bolsonaro supporters storm congress". the Guardian (bi îngilîzî). 9 kanûna paşîn 2023. Roja wergirtinê: 15 kanûna paşîn 2023.
  2. Rocha, Lucas. "Criminosos invadem plenário do STF, Congresso Nacional e Palácio do Planalto". CNN Brasil (bi Brazilian Portuguese). Roja wergirtinê: 15 kanûna paşîn 2023.
  3. "Brazil Congress: Lula vows to punish supporters of Bolsonaro after riot". BBC News (bi British English). 8 kanûna paşîn 2023. Roja wergirtinê: 15 kanûna paşîn 2023.
  4. Araujo, Gabriel; Boadle, Anthony; McGeever, Jamie; McGeever, Jamie (10 kanûna paşîn 2023). "Bolsonaro in Florida hospital; 1,500 supporters detained after Brasilia riots". Reuters (bi îngilîzî). Roja wergirtinê: 15 kanûna paşîn 2023.
  5. Nicas, Jack; Spigariol, André (9 kanûna paşîn 2023). "Bolsonaro Supporters Lay Siege to Brazil's Capital". The New York Times (bi American English). Roja wergirtinê: 15 kanûna paşîn 2023.
  6. "Brazilian authorities: Rioters have been cleared out of government buildings, 200 arrested". The Week (bi îngilîzî). Roja wergirtinê: 15 kanûna paşîn 2023.
  7. "World leaders condemn Brazil violence as US lawmakers call for Bolsonaro extradition". the Guardian (bi îngilîzî). 9 kanûna paşîn 2023. Roja wergirtinê: 15 kanûna paşîn 2023.
  8. "Brazil: Germany condemns riots as 'assault on democracy' – DW – 01/09/2023". dw.com (bi îngilîzî). Roja wergirtinê: 15 kanûna paşîn 2023.
  9. "Terroristas e financiadores dos atos em Brasília serão identificados e punidos, diz Lula". CartaCapital (bi Brazilian Portuguese). 8 kanûna paşîn 2023. Roja wergirtinê: 15 kanûna paşîn 2023.
  10. Gortázar, Naiara Galarraga (8 kanûna paşîn 2023). "Bolsonaro supporters storm Brazil's Congress". EL PAÍS English Edition (bi American English). Roja wergirtinê: 15 kanûna paşîn 2023.
  11. "Federal forces to intervene in Brasília after pro-coup riot". Agência Brasil (bi îngilîzî). 10 kanûna paşîn 2023. Roja wergirtinê: 15 kanûna paşîn 2023.