Gelên îranî: Cudahiya di navbera guhartoyan de
B →top: --Bikaranîna dîroka rms Etîket: Betalkirina destî |
Balyozxane (gotûbêj | beşdarî) BKurteya guhartinê tine |
||
Rêz 3: | Rêz 3: | ||
| nav = '''Gelên îranî''' |
| nav = '''Gelên îranî''' |
||
| montaj = {{Infobox Gel/Arî}} |
| montaj = {{Infobox Gel/Arî}} |
||
|wêne = |
|wêne = |
||
| wêne firehî = |
| wêne firehî = |
||
| ravek = |
| ravek = |
Guhartoya 21:20, 22 îlon 2021
Di vê gotarê de agahiyên bingehîn ên li ser mijarê kêm in an jî nîn in. |
Gelhe tevahî | |
---|---|
185–235 mio.[1] | |
Herêmên ku lê şêniyên sereke ne | |
Ziman | |
Zimanên Îranî (Rojavayî û Rojhilatî) | |
Baweriya dînî | |
Îslam, Filetî, Cihûtî, Zerdeştî, Êzîdîtî | |
Têkildarên komên etnîkî | |
Hind |
Arî/Îranî yan jî gelên arî (bi nivîsa mixî: [çavkanî hewce ye]) navê gelên ku zimanên hind û ewropî dipeyivin, wek yên rojavayî (kurdî, belûçî, Farsî) û yên rojhilatî (peşto, îronî) û parçeya gelên Hindewropîzar in.
Koknasî
- Gotara bingehîn: Navê Êranê
Peyva "Îranî" ji "Îran" (Farsi: ايران/Îran) e te. Ew nava jî Parsîya Navendî da li Ērān e te ew jî li zimanê Îranîya kevn da li Aryanam (Welatê Ariyan) da te. [2] Di cihê Îran e ra Aryanem heye an jî Aryana jî dikarin bikarandin.
Emma ew nava jî wek āˊrya- re zimanên Hînd-aryayî te jî hebû.[3]
Welatê Berz
- Gotara bingehîn: Îran
- Gotara bingehîn: Ariyanem
- Gotara bingehîn: Aîryanem Vaeceh
- Gotara bingehîn: Êranax
Navê welata Ariyan jî Airyanem vaejah e an jî Îranax an jî Ariyana ye. Wateya van peyvên jî gişk welatê ariyan e.
Gel, Ziman û Welat
- Gotara bingehîn: Zimanên Îranî
Dwudwu parçe Ariyan heyê parçeya yek Ariyanê Rojhilatê û parçeya din jî Ariyanê Rojavayê
Rojavayî
Başûrî
Gel | Welat | Ziman | Gelhe |
---|---|---|---|
70 milyon |
Bakurî
Gel | Welat | Ziman | Gelhe |
---|---|---|---|
Kurd | Kurdistan Anatolya Xorasan |
Kurdî | 30-35 milyon [4] |
Belûç | Belûçistan | Belûçî | 8.8 milyon [5] |
Taliş | Talişistan | Talişî | |
Tat | Tatistan | Tatî |
Rojhilatî
Gel | Welat | Ziman | Gelhe |
---|---|---|---|
Peştûn | Peştûnistan | Peşto | 50 million [6] |
Alan | Alanistan |
Alanî | 720.000 |
Dîrok
- Gotara bingehîn: Dîroka Arî
Sembol
- Gotara bingehîn: Rengên Pan-Êranî
- Gotara bingehîn: Lîsteya Alayên Arî
- Gotara bingehîn: Şêr û Roj
Rengên gelê Arî jî Sor, Spî û Kesk e. Şêrê Îranî jî çevenga ariyan wek candare (dijî gelên tirkan ya/ê wan jî Gure) û Roj jî heye. Em karin Rojê alayên Belûçan de Kurdan de û Talişan de bibînin.
Binêre
- Ariyavarta navê Hindûstana qedîm
- Dîroka Îranî
- Lîsteya sernav û astên îranî
- Lîsteya xanedan û dûgelên ariyan
- Lîsteya qewmên kurdî yên dîrokî
Têkildar
Çavkanî
- ^
- Iran: Library of Congress, Library of Congress – Federal Research Division. "Ethnic Groups and Languages of Iran" (PDF). Roja gihiştinê 2 kanûna pêşîn 2009. (Persian and Caspian dialects-65% Kurdish 8%-Luri/Bakhtiari 5%- Baluchi 4%):80% of the population or approximately 63 million people.
- Afghanistan: CIA Factbook Afghanistan: unting Pashtuns, Tajiks, Baluchs, 21 million
- Tajiks of Central Asia counting Tajikistan and Uzbekistan 10–15 million
- Kurds Syria, Lebanon and Iraq based on CIA factbook estimate 18 million
- Zazas of Turkey, based on CIA factbook estimate 4 million
- Ossetians, Talysh, Tats, Kurds of the Caucasus and Central Asia: 1–2 million based on CIA factbook/ethnologue.
- Tajiks of China: 50,000 to 100,000
- Iranian speakers in Bahrain, the Persian Gulf , Western Europe and USA, 3 million.
- Pakistan counting Baluchis+Pashtus+Afghan refugees based on CIA factbook and other sources: 71 million.
- ^ Harold W. Bailey: Arya. In: Encyclopædia Iranica. online edition, 2009.
- ^ Xeletiya çavkanî: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedAryans
- ^ A rough estimate by the CIA Factbook has populations of 14.5 million in Turkey, 6 million in Iran, about 5 to 6 million in Iraq, and less than 2 million in Syria, which adds up to close to 28 million Kurds in Kurdistan or adjacient regions. (Estimates as of 2014; Turkey: "Kurdish 18% [of 81.6 million", Iran: "Kurd 10% [of 80.8 million]", Iraq: "Kurdish 15%-20% [of 32.6 million]", Syria: "Kurds, Armenians, and other 9.7% [of 17.9 million]". About two million are documented as living in diaspora; divergent high estimates on the number of Kurds in Turkey in particular account for higher estimates on total population, e.g. Sandra Mackey , “The reckoning: Iraq and the legacy of Saddam”, W.W. Norton and Company, 2002, p. 350: "As much as 25% of Turkey is Kurdish," which would raise the population figure by about 5 million.
- ^ Tyagi, Vidya Prakash (2009). Martial Races of Undivided India. Gyan Publishing House. pp. 7–9. ISBN 8178357755. Retrieved 3 November 2014.
- ^ Lewis, Paul M. (2009). "Pashto, Northern". SIL International. Dallas, Texas: Ethnologue: Languages of the World, Sixteenth edition. Retrieved 18 September 2010. Ethnic population: 49,529,000 possibly total Pashto in all countries."