Gelên îranî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Content deleted Content added
Balyozbot (gotûbêj | beşdarî)
B →‎top: --Bikaranîna dîroka rms
Etîket: Betalkirina destî
Balyozxane (gotûbêj | beşdarî)
BKurteya guhartinê tine
Rêz 3: Rêz 3:
| nav = '''Gelên îranî'''
| nav = '''Gelên îranî'''
| montaj = {{Infobox Gel/Arî}}
| montaj = {{Infobox Gel/Arî}}
|wêne = Iranian-languages-map-new-2019.jpg
|wêne =
| wêne firehî =
| wêne firehî =
| ravek =
| ravek =

Guhartoya 21:20, 22 îlon 2021

Gelên îranî
Gelhe tevahî
185–235 mio.[1]
Herêmên ku lê şêniyên sereke ne
Ziman
Zimanên Îranî
(Rojavayî û Rojhilatî)
Baweriya dînî
Îslam, Filetî, Cihûtî, Zerdeştî, Êzîdîtî
Têkildarên komên etnîkî
Hind

Arî/Îranî yan jî gelên arî (bi nivîsa mixî: ARAYA[çavkanî hewce ye]) navê gelên ku zimanên hind û ewropî dipeyivin, wek yên rojavayî (kurdî, belûçî, Farsî) û yên rojhilatî (peşto, îronî) û parçeya gelên Hindewropîzar in.

Koknasî

 Gotara bingehîn: Navê Êranê

Peyva "Îranî" ji "Îran" (Farsi: ايران/Îran) e te. Ew nava jî Parsîya Navendî da li Ērān e te ew jî li zimanê Îranîya kevn da li Aryanam (Welatê Ariyan) da te. [2] Di cihê Îran e ra Aryanem heye an jî Aryana jî dikarin bikarandin.


Emma ew nava jî wek āˊrya- re zimanên Hînd-aryayî te jî hebû.[3]

Welatê Berz

 Gotara bingehîn: Îran
 Gotara bingehîn: Ariyanem
 Gotara bingehîn: Aîryanem Vaeceh
 Gotara bingehîn: Êranax

Navê welata Ariyan jî Airyanem vaejah e an jî Îranax an jî Ariyana ye. Wateya van peyvên jî gişk welatê ariyan e.

Gel, Ziman û Welat

 Gotara bingehîn: Zimanên Îranî

Dwudwu parçe Ariyan heyê parçeya yek Ariyanê Rojhilatê û parçeya din jî Ariyanê Rojavayê

Rojavayî

Başûrî

Gel Welat Ziman Gelhe

Gelê Farsê

Farisistan
Tacîkistan
Hazarastan

Farisî

70 milyon

Bakurî

Gel Welat Ziman Gelhe
Kurd Kurdistan
Anatolya
Xorasan
Kurdî 30-35 milyon [4]
Belûç Belûçistan Belûçî 8.8 milyon [5]
Taliş Talişistan Talişî
Tat Tatistan Tatî

Rojhilatî

Gel Welat Ziman Gelhe
Peştûn Peştûnistan Peşto 50 million [6]
Alan Alanistan
Alanî 720.000

Dîrok

 Gotara bingehîn: Dîroka Arî

Sembol

 Gotara bingehîn: Rengên Pan-Êranî
Alaya Keyaksariya Îrana Dawîn
 Gotara bingehîn: Lîsteya Alayên Arî
 Gotara bingehîn: Şêr û Roj

Rengên gelê Arî jî Sor, Spî û Kesk e. Şêrê Îranî jî çevenga ariyan wek candare (dijî gelên tirkan ya/ê wan jî Gure) û Roj jî heye. Em karin Rojê alayên Belûçan de Kurdan de û Talişan de bibînin.

Binêre

Têkildar

Çavkanî

  1. ^
    • Iran: Library of Congress, Library of Congress – Federal Research Division. "Ethnic Groups and Languages of Iran" (PDF). Roja gihiştinê 2 kanûna pêşîn 2009. (Persian and Caspian dialects-65% Kurdish 8%-Luri/Bakhtiari 5%- Baluchi 4%):80% of the population or approximately 63 million people.
    • Afghanistan: CIA Factbook Afghanistan: unting Pashtuns, Tajiks, Baluchs, 21 million
    • Tajiks of Central Asia counting Tajikistan and Uzbekistan 10–15 million
    • Kurds Syria, Lebanon and Iraq based on CIA factbook estimate 18 million
    • Zazas of Turkey, based on CIA factbook estimate 4 million
    • Ossetians, Talysh, Tats, Kurds of the Caucasus and Central Asia: 1–2 million based on CIA factbook/ethnologue.
    • Tajiks of China: 50,000 to 100,000
    • Iranian speakers in Bahrain, the Persian Gulf , Western Europe and USA, 3 million.
    • Pakistan counting Baluchis+Pashtus+Afghan refugees based on CIA factbook and other sources: 71 million.
  2. ^ Harold W. Bailey: Arya. In: Encyclopædia Iranica. online edition, 2009.
  3. ^ Xeletiya çavkanî: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Aryans
  4. ^ A rough estimate by the CIA Factbook has populations of 14.5 million in Turkey, 6 million in Iran, about 5 to 6 million in Iraq, and less than 2 million in Syria, which adds up to close to 28 million Kurds in Kurdistan or adjacient regions. (Estimates as of 2014; Turkey: "Kurdish 18% [of 81.6 million", Iran: "Kurd 10% [of 80.8 million]", Iraq: "Kurdish 15%-20% [of 32.6 million]", Syria: "Kurds, Armenians, and other 9.7% [of 17.9 million]". About two million are documented as living in diaspora; divergent high estimates on the number of Kurds in Turkey in particular account for higher estimates on total population, e.g. Sandra Mackey , “The reckoning: Iraq and the legacy of Saddam”, W.W. Norton and Company, 2002, p. 350: "As much as 25% of Turkey is Kurdish," which would raise the population figure by about 5 million.
  5. ^ Tyagi, Vidya Prakash (2009). Martial Races of Undivided India. Gyan Publishing House. pp. 7–9. ISBN 8178357755. Retrieved 3 November 2014.
  6. ^ Lewis, Paul M. (2009). "Pashto, Northern". SIL International. Dallas, Texas: Ethnologue: Languages of the World, Sixteenth edition. Retrieved 18 September 2010. Ethnic population: 49,529,000 possibly total Pashto in all countries."