Isfendiyar: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added

Inline

Guhartoya 19:03, 11 kanûna paşîn 2022

Isfendiyar, Esfendiyar (bi farisî: اسفندیار), lehengê efsanewî yê Îranê û yek ji karakterên Şahnameyê. Ew kurê mezin ê Guştasb, mîrê Keyaniyan, yek ji xanedanên beriya îslamê yên Îranê ye.

Di çavkaniyên pehlewî de wek parêzvanê pêbawer û pêşengê Zerdeştiyê tê binavkirin. Digel vê yekê, di edebiyatê de herî zêde bi têkoşîna xwe ya bi Rustemî Zal re navdar bû û bi mirina xwe ya trajîk re behsa wî hat kirin. Berhema ku kesayeta wî ya efsaneyî daye Isfendiyar û lehengiya wî kiriye dastan, Şahnameya Firdevsî ye.

Isfendiyar dema bavê wî sax bû, ji bo belavkirina ola Zerdeştî beşdarî gelek şeran bû û serkeftinên girîng bi dest xist. Piştgir û şêwirmendê wê yê herî mezin meleyê Zerdeştî Pesûtan e. Hesûdiya serkeftina wî, bavê wî Guştasb, kurê xwe di qesrê de zindan kir, ji tirsa ku kurê wî, textê wî bigire. Di vê navberê de Mîr Ercasb leşkeran dişîne û Îranê talan dike û du keçên Guştasb dîl digire. Ji ber ku Gustasb di rewşeke dijwar de ye, Isfendiyar dişîne da ku keçên xwe rizgar bike. Isfendiyar xwîşkên xwe xilas dike. Paşê bavê wî jê dixwaze ku Rustemî Zal girêbide û bîne; Îsfendiyar ku di heman rojê de çûye Şebistanê, bi Rustem re ketiye şer. Rûstem di dema têkoşîna wan de çavên Isfendiyar bi tîreke çeqel kor dike. Isfendiyar dema kor dibe, ji kedera xwe dimire. Erdeşîr Behmen Daraz, kurê Isfendiyar, dikeve ser textê Îranê ku ji ber mirina Guştasb vala bû.

Ciye wî nav edebiyat

Isfendiyar jî, hema hema hemû lehengên Şahnameyê, di edebiyata rojhilat-îslamê û bi taybetî jî di edebiyata kevnar a tirkî de gelek caran behsa wê tê kirin û helbestvanan cesaret, hêz û bêserûberiya wî radigihînin. Ji ber vê sedemê di helbestê de paşnavê Rûyinten ji navê xwe zêdetir dihat bikaranîn. Ji ber cihê wî yê girîng di mîtolojiya îranî de bi Rustemî Zal re hatiye berawirdkirin, ji ber şerkeriya wî navê wî wekî "Isfendiyar-ı ma'reke" li gel peyva "ma'reke" (qada şer) hatiye binavkirin. Di pêkhatina "Isfendiyar-ı mihr" de behsa Rustemî Zal tê kirin.¹

Nîşe

1.↑ Nurettin Albayrak, TDV Ansîklopediya Îslamê, berg: 22, rûpel: 511-512

1

@@ Rêz 1: / Rêz 1: @@
-'''İsfendiyâr''' (bi farisî: '''اسفندیار'''), lehengê efsanewî yê Îranê û yek ji karakterên Şahnameyê. Ew kurê mezin ê Guştasb, mîrê Keyaniyan, yek ji xanedanên beriya Îslamê yên Îranê ye.
 [[File:Isfandiyar's Fifth Trial - He Slays the Simurgh (CBL In 36.263 a).jpg|thumb|İsfendiyâr, Sîmurg dikuje]]
-Di çavkaniyên Pehlewî de wek parêzvanê pêbawer û pêşengê Zerdeştiyê tê binavkirin. Digel vê yekê, di edebiyatê de herî zêde bi têkoşîna xwe ya bi Rustem-i Zâl re navdar bû û bi mirina xwe ya trajîk re behsa wî hat kirin. Berhema ku kesayeta wî ya efsaneyî daye Îsfendiyar û lehengiya wî kiriye dastan, Şahnameya Firdevsî ye.
+'''Isfendiyar''', '''Esfendiyar''' (bi farisî: '''اسفندیار'''), lehengê efsanewî yê Îranê û yek ji karakterên [[Şahname]]yê. Ew kurê mezin ê [[Guştasb]], mîrê Keyaniyan, yek ji xanedanên beriya îslamê yên Îranê ye.
-Îsfendiyar dema bavê wî sax bû, ji bo belavkirina ola Zerdeştî beşdarî gelek şeran bû û serkeftinên girîng bi dest xist. Piştgir û şêwirmendê wê yê herî mezin meleyê Zerdeştî Pesûtan e. Hesûdiya serkeftina wî, bavê wî Gustasb, kurê xwe di qesrê de zindan kir, ji tirsa ku kurê wî, textê wî bigire. Di vê navberê de Mîr Ercasb leşkeran dişîne û Îranê talan dike û du keçên Guştasb dîl digire. Ji ber ku Gustasb di rewşeke dijwar de ye, Isfendiyar dişîne da ku keçên xwe rizgar bike. Îsfendiyar xwîşkên xwe xilas dike.
-Paşê bavê wî jê dixwaze ku Rüstem-i Zâl girêbide û bîne; Îsfendiyar ku di heman rojê de çûye Şebistanê, bi Rûstem re ketiye şer. Rûstem di dema têkoşîna wan de çavên Îsfendiyar bi tîreke çeqel kor dike. Îsfendiyar dema kor dibe, ji kedera xwe dimire.
+Di çavkaniyên pehlewî de wek parêzvanê pêbawer û pêşengê [[Zerdeştî|Zerdeştiyê]] tê binavkirin. Digel vê yekê, di edebiyatê de herî zêde bi têkoşîna xwe ya bi [[Rustemî Zal]] re navdar bû û bi mirina xwe ya trajîk re behsa wî hat kirin. Berhema ku kesayeta wî ya efsaneyî daye Isfendiyar û lehengiya wî kiriye dastan, Şahnameya Firdevsî ye.
-Erdeşîr Behmen Daraz, kurê Îsfendiyar, dikeve ser textê Îranê ku ji ber mirina Guştasb vala bû.
+Isfendiyar dema bavê wî sax bû, ji bo belavkirina ola Zerdeştî beşdarî gelek şeran bû û serkeftinên girîng bi dest xist. Piştgir û şêwirmendê wê yê herî mezin meleyê Zerdeştî Pesûtan e. Hesûdiya serkeftina wî, bavê wî Guştasb, kurê xwe di qesrê de zindan kir, ji tirsa ku kurê wî, textê wî bigire. Di vê navberê de Mîr Ercasb leşkeran dişîne û Îranê talan dike û du keçên Guştasb dîl digire. Ji ber ku Gustasb di rewşeke dijwar de ye, Isfendiyar dişîne da ku keçên xwe rizgar bike. Isfendiyar xwîşkên xwe xilas dike.
+Paşê bavê wî jê dixwaze ku Rustemî Zal girêbide û bîne; Îsfendiyar ku di heman rojê de çûye [[Şebistan]]ê, bi Rustem re ketiye şer. Rûstem di dema têkoşîna wan de çavên Isfendiyar bi tîreke çeqel kor dike. Isfendiyar dema kor dibe, ji kedera xwe dimire.
+[[Erdeşîr Behmen Daraz]], kurê Isfendiyar, dikeve ser textê Îranê ku ji ber mirina Guştasb vala bû.
+== Ciye wî nav edebiyat ==
+Isfendiyar jî, hema hema hemû lehengên Şahnameyê, di edebiyata rojhilat-îslamê û bi taybetî jî di edebiyata kevnar a tirkî de gelek caran behsa wê tê kirin û helbestvanan cesaret, hêz û bêserûberiya wî radigihînin. Ji ber vê sedemê di helbestê de paşnavê Rûyinten ji navê xwe zêdetir dihat bikaranîn. Ji ber cihê wî yê girîng di mîtolojiya îranî de bi Rustemî Zal re hatiye berawirdkirin, ji ber şerkeriya wî navê wî wekî "Isfendiyar-ı ma'reke" li gel peyva "ma'reke" (qada şer) hatiye binavkirin. Di pêkhatina "Isfendiyar-ı mihr" de behsa Rustemî Zal tê kirin.{{Ref|1|1}}
-== Ciye wî nav Edebiyat ==
-Îsfendiyar jî, hema hema hemû lehengên Şahnameyê, di edebiyata Rojhilat-Îslamê û bi taybetî jî di edebiyata kevnar a tirkî de gelek caran behsa wê tê kirin û helbestvanan cesaret, hêz û bêserûberiya wî radigihînin. Ji ber vê sedemê di helbestê de paşnavê Rûyinten ji navê xwe zêdetir dihat bikaranîn. Ji ber cihê wî yê girîng di mîtolojiya îranî de bi Rustem-i Zâl re hatiye berawirdkirin, ji ber şerkeriya wî navê wî wekî "Isfendiyar-ı ma'reke" li gel peyva "ma'reke" (qada şer) hatiye binavkirin. Di pêkhatina "Isfendiyar-ı mihr" de behsa Rüstem-i Zâl tê kirin.{{Ref|1|1}}
 ==Nîşe==
 :1.{{Note|1}}Nurettin Albayrak, TDV Ansîklopediya Îslamê, berg: 22, rûpel: 511-512