Çiyayên Hindokûşê: Cudahiya di navbera guhartoyan de
BKurteya guhartinê tine Etîket: Guhartina dîtbarî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl Guhartina mobîl a pêşketî |
BKurteya guhartinê tine Etîket: Guhartina dîtbarî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl Guhartina mobîl a pêşketî |
||
| Rêz 14: | Rêz 14: | ||
| çalakbûna_dawî = |
| çalakbûna_dawî = |
||
}} |
}} |
||
'''Çiyayên Hindokujê''' yan jî '''Zincîrçiyayê Hindokujê''' (bi [[zimanê peşto|peşto]]: هندوکش, /kʊʃ, kuːʃ) zincîrçiyayeke [[Asyaya Navendî|Asyaya Navîn]] ku 800 kilometre dirêjahiya wê he ye. Zîncîreçiyayê Hindukujê beşek ji [[Zîncîreçiyayê Hîmalayayê]] ye. Hindukuj ji [[Efxanistan|Efxanîstana]] navîn destpêdike û 800 kîlomêtre dirêj dibe. Beşek ji |
'''Çiyayên Hindokujê''' yan jî '''Zincîrçiyayê Hindokujê''' (bi [[zimanê peşto|peşto]]: هندوکش, /kʊʃ, kuːʃ) zincîrçiyayeke [[Asyaya Navendî|Asyaya Navîn]] ku 800 kilometre dirêjahiya wê he ye. Zîncîreçiyayê Hindukujê beşek ji [[Zîncîreçiyayê Hîmalayayê]] ye. Hindukuj ji [[Efxanistan|Efxanîstana]] navîn destpêdike û 800 kîlomêtre dirêj dibe. Beşek ji zincîrçiyayê di nava erdê bakûrê [[Pakistan|Pakistanê]] û başûrê [[Tacîkistan|Tacîkistanê]] de ye. |
||
==Dîrok == |
==Dîrok == |
||
Guhartoya 11:18, 17 gulan 2022
| Çiyayên Hindokujê Zîncîreçiyayê Hindokujê | |
|---|---|
 Dîmenek ji Çiyayên Hûndokujê, li Efxanistanê. | |
| Bilindayî | 7.708 m |
| Dirêjayî | 800 km |
| Cih | Efxanistan, Pakistan, Çîn, Tacikîstan |
| Koordînat | 35°Bk 71°Rh / 35°Bk 71°Rh |
|
Nexşeya cihan Efxanistan
  Çiyayên Hindokujê | |
| Cure | Zincîrçiya |
Çiyayên Hindokujê yan jî Zincîrçiyayê Hindokujê (bi peşto: هندوکش, /kʊʃ, kuːʃ) zincîrçiyayeke Asyaya Navîn ku 800 kilometre dirêjahiya wê he ye. Zîncîreçiyayê Hindukujê beşek ji Zîncîreçiyayê Hîmalayayê ye. Hindukuj ji Efxanîstana navîn destpêdike û 800 kîlomêtre dirêj dibe. Beşek ji zincîrçiyayê di nava erdê bakûrê Pakistanê û başûrê Tacîkistanê de ye.
Dîrok
Bilindbûna bilind a çiyayan, li Başûr û Asyaya Navîn xwedî girîngiyeke dîrokî ye. Qada Rêzeçiyayê Hindokuj navendeke sereke ya girîng a Baweriya Bûdîzmê bû.[1] Di dema êrîşên jêrparzemîna Hindistanê de wekî rê hatiye bikaranîn.[2] Çiya herêma serekeyî ye ku Talîban û El Qaide lê bihêz bûne.[3] Li Geliyê Kowkchehê madenên kevn ên ku lapis lazûlî hildiberînin têne dîtin. Li bakurê Kabulê li geliyê Çemê Panjşer û li hinek deverên wî jî zimrûdên pola cewherî têne dîtin. Li gorî Walter Schûmann, li Çiyayên Hindokuj ên Rojava bi hezaran salan çavkaniya herî zêde yê madenên baş a Lapis lazolî ye.[4] Bûdîzm li herêma antîk ya Hindokujê bi berfirehî belav bûye. Berhemên hunerî yên kevnar ên Bûdîzmê peykerên mezin ên kevir ên bi navê Bamiyan Buddhas, li dawiya başûr û rojavayê Hindokujê cih digirin. Ev peyker di sala 2001an de ji aliyê Îslamîstên Talîbanê ve hatin hilweşandin.[5] Newalên Hindokuj ên başûrê rojhilat ku ber bi herêma Geliyê Indusê ve girêdayî ne, navendeke sereke bû ku ji manastiran re, zanyarên olî yên ji deverên dûr, torên bazirganî û bazirganên binparzemîna Hindistanê ya kevnar re wargeh bû.[6]
Erdnasî
Ji aliyê erdnasî ve, ev kok di damezrandina jêrzemînek ji deverek Gondwana de ye ku bi qasî 160 mîlyon sal berê, ji dorhêla Jurassîka Navîn ji rojhilatê Afrîkayê dûr ketiye.[7] Nîv parzemîna Hindî, Avusturalya û giravên Okyanûsa Hindî bêtir çikiyan, ber bi bakurê rojhilat ve çûn, û parzemîna Hindî nêzî 55 mîlyon sal berê, ber bi dawiya Paleosenê, bi Plateya Avrasyayê re li hev ketin.[8] Bi van lihevketinên parzemînan Rêzeçiyayên Himalaya û rêzeçiyayê Hindokuj dertê holê.[9]
Çavkanî
- ^ Margottini, Claudio (20 îlon 2013). After the Destruction of Giant Buddha Statues in Bamiyan (Afghanistan) in 2001: A UNESCO's Emergency Activity for the Recovering and Rehabilitation of Cliff and Niches (bi îngilîzî). Springer Science & Business Media. ISBN 978-3-642-30051-6.
- ^ Kinzl, Konrad H. (11 kanûna paşîn 2010). A Companion to the Classical Greek World (bi îngilîzî). John Wiley & Sons. ISBN 978-1-4443-3412-8.
- ^ Ryan, Michael (9 tîrmeh 2013). Decoding Al-Qaeda's Strategy: The Deep Battle Against America (bi îngilîzî). Columbia University Press. ISBN 978-0-231-16384-2.
- ^ Schumann, Walter (2009). Gemstones of the World (bi îngilîzî). Sterling Publishing Company, Inc. ISBN 978-1-4027-6829-3.
- ^ Ph.D, Jan Goldman (7 çiriya pêşîn 2014). The War on Terror Encyclopedia: From the Rise of Al-Qaeda to 9/11 and Beyond: From the Rise of Al-Qaeda to 9/11 and Beyond (bi îngilîzî). ABC-CLIO. ISBN 978-1-61069-511-4.
- ^ Neelis, Jason (19 çiriya paşîn 2010). Early Buddhist Transmission and Trade Networks: Mobility and Exchange Within and Beyond the Northwestern Borderlands of South Asia (bi îngilîzî). BRILL. ISBN 978-90-04-18159-5.
- ^ Jones, Robert Wynn (18 tebax 2011). Applications of Palaeontology: Techniques and Case Studies (bi îngilîzî). Cambridge University Press. ISBN 978-1-139-49920-0.
- ^ Jones, Robert Wynn (18 tebax 2011). Applications of Palaeontology: Techniques and Case Studies (bi îngilîzî). Cambridge University Press. ISBN 978-1-139-49920-0.
- ^ Mukherjee, S.; Carosi, R.; Beek, P. A. van der; Mukherjee, B. K.; Robinson, D. M. (28 îlon 2015). Tectonics of the Himalaya (bi îngilîzî). Geological Society of London. ISBN 978-1-86239-703-3.