Trên: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added

Inline

Guhartoya 11:24, 17 çiriya pêşîn 2011

Trên yek ji ambûrên veguhastinê ye. Ji lokomotîva kişîner (balrakêş) û vagonan pêk tê. Bi elektrîk, komir, mazotê tê xebitandin. Hin lokomitîvên taybet hene ku bi enerjiyên din jî dixebitin. Trên li ser riyên hesînî ango rêhesinê veguhastinê dike, diçe.

Dîroka trênê

Di destpêka 1800'î de li Brîtanyayê yekem ceribandina vegihastinê ya li ser rêhesinê hatiye kirin. Endezyar Richard Trevithick di 6'ê reşemiyê 1804'î de, 10 ton bar 16 km li ser rêhesinê veguhastiye. Ji bo wê 5 katjimêr pêwîst bûye.

Stephenson, 27'ê rezberê 1825'î de li Skotlandê di nava Darlingthon û Stocktonê de bar û rêwî veguhastiye. Lokomotîva wî saetê de 24 km ajotiye.

Piştî van ceribandinan di nava 10 salan de rêhesina Brîtanyayê gihîştiye 2.000 kmyê. Sala 1831'î de li DYA, 1832 li Fransa, 1835 li Belgiya, 1837 li Rûsya û 1848'î de li Spanya rêhesin hatine bikaranîn.

Cureyên sereke yên trênê

Trênên yekrakêş, trênên ku bi yek rakêşek, yek lokomotîvekê tên kişandin ku bo her banê lokomotîv tên guhertin (îng. Push–pull train)
Trênên ajoker, trênên elektrîkê, trênên ku lokomotîvên wan pê ve ne (îng. Multiple unit)

Ferhengoka trênê

Tûftûf, di zimanê zarokên biçûkan (pitik) de navê trênê
Trêna motordar, bi motorê dixebite
Vagon, cihên rêwî yan bar lê bardibin ên trênê, bi bandora erebî qeter (qatar)
Ban, xeta trênê, bo mînak bana Amed û Sêwasê
Îstgeh, rawestgehên trênê yên li ser banan (xetên trênê)
Ajovanê lokomotîvê, ajovanê trênê
Bilêtnêr, kondûktor
Raveka banê, tarîfeya rê, tarîfeya xetê
Trêna lezgîn, trênên ku di hêza wan >150 km/katjimêr in

@@ Rêz 1: / Rêz 1: @@
-[[Wêne:EC 370 at Mlčechvosty tunnel.jpeg|thumb|Treneke [[Çekiya]]yê ji tûnelê derketiye]]
+[[Wêne:EC 370 at Mlčechvosty tunnel.jpeg|thumb|Trêneke [[Çekiya]]yê ji tûnelê derketiye]]
-'''Tren''' yek ji ambûrên veguhastinê ye. Ji lokomotîva kişîner (balrakêş) û [[vagon]]an pêk tê. Bi [[elektrîk]], [[komir]], [[mazot]]ê tê xebitandin. Hin lokomitîvên taybet hene ku bi enerjiyên din jî dixebitin. Tren li ser riyên hesînî ango [[rêhesin]]ê veguhastinê dike, diçe.
+'''Trên''' yek ji ambûrên veguhastinê ye. Ji lokomotîva kişîner (balrakêş) û [[vagon]]an pêk tê. Bi [[elektrîk]], [[komir]], [[mazot]]ê tê xebitandin. Hin lokomitîvên taybet hene ku bi enerjiyên din jî dixebitin. Trên li ser riyên hesînî ango [[rêhesin]]ê veguhastinê dike, diçe.
-== Dîroka trenê ==
+== Dîroka trênê ==
 Di destpêka 1800'î de li Brîtanyayê yekem ceribandina vegihastinê ya li ser rêhesinê hatiye kirin. Endezyar [[Richard Trevithick]] di [[6'ê reşemiyê]] [[1804]]'î de, 10 ton bar 16 km li ser rêhesinê veguhastiye. Ji bo wê 5 katjimêr pêwîst bûye.
@@ Rêz 10: / Rêz 10: @@
 Piştî van ceribandinan di nava 10 salan de rêhesina Brîtanyayê gihîştiye 2.000 kmyê. Sala 1831'î de li DYA, 1832 li Fransa, 1835 li Belgiya, 1837 li Rûsya û 1848'î de li Spanya rêhesin hatine bikaranîn.
-== Cureyên sereke yên trenê ==
+== Cureyên sereke yên trênê ==
-* [[Trenên yekrakêş]], trenên ku bi yek rakêşek, yek lokomotîvekê tên kişandin ku bo her banê lokomotîv tên guhertin (îng. Push–pull train)
+* [[Trênên yekrakêş]], trênên ku bi yek rakêşek, yek lokomotîvekê tên kişandin ku bo her banê lokomotîv tên guhertin (îng. Push–pull train)
-* [[Trenên ajoker]], trenên elektrîkê, trenên ku lokomotîvên wan pê ve ne (îng. Multiple unit)
+* [[Trênên ajoker]], trênên elektrîkê, trênên ku lokomotîvên wan pê ve ne (îng. Multiple unit)
-== Ferhengoka trenê ==
+== Ferhengoka trênê ==
-* '''Tûftûf''', di zimanê zarokên biçûkan (pitik) de navê trenê
+* '''Tûftûf''', di zimanê zarokên biçûkan (pitik) de navê trênê
-* '''Trena motordar''', bi motorê dixebite
+* '''Trêna motordar''', bi motorê dixebite
-* '''Vagon''', cihên rêwî yan bar lê bardibin ên trenê, bi bandora erebî qeter (qatar)
+* '''Vagon''', cihên rêwî yan bar lê bardibin ên trênê, bi bandora erebî qeter (qatar)
-* '''Ban''', xeta trenê, bo mînak bana Amed û Sêwasê
+* '''Ban''', xeta trênê, bo mînak bana Amed û Sêwasê
-* '''Îstgeh''', rawestgehên trenê yên li ser banan (xetên trenê)
+* '''Îstgeh''', rawestgehên trênê yên li ser banan (xetên trênê)
-* '''Ajovanê lokomotîvê''', ajovanê trenê
+* '''Ajovanê lokomotîvê''', ajovanê trênê
 * '''Bilêtnêr''', kondûktor
 * '''Raveka banê''', tarîfeya rê, tarîfeya xetê
-* '''Trena lezgîn''', trenên ku di hêza wan >150 km/katjimêr in
+* '''Trêna lezgîn''', trênên ku di hêza wan >150 km/katjimêr in
-[[Kategorî:Tren]]
+[[Kategorî:Trên]]
 [[ab:Адәыҕба]]