Sensûr: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Content deleted Content added
Kurteya guhartinê tine
Kurteya guhartinê tine
Rêz 1: Rêz 1:
[[Wêne:Zensur.jpg|thumb|Xwenîşandereke li dijî sensûrê (''zensur'', bi almanî ye), li [[Berlîn]]ê (2009).]]
[[Wêne:Zensur.jpg|thumb|Xwenîşandereke li dijî sensûrê (''zensur'', bi almanî ye), li [[Berlîn]]ê (2009).]]
'''Sensûr''', di dema ku pêşî li hatina hizireke li ser ziman were kirin û newê hiştin ku were ser ziman, hingî, dibe. Sensûr, ji aliyê [[dadgeh]]an ve pirr dihê bikaranîn bi biryarna ku didin. Bo mînak, di girtina [[siyesetmedar]] û [[rewşenbîr]]ên kurd de, dadgaha tirk, biryar daya ku wê ti kesek, dosyayên wan nebînê. Sensûrkirin jî, xoslet û teybetmendiyek ji xoslet û teybetmendîyê rejimên totolîter e. Mînak, pirtûk û filmên bikurdî, yên ku çand û kultura kurdan bi rengê kurdan tênina ser ziman, di çapameniya tirk de tên sensûrkirin. Gotina "[[Kurdistan]]ê", hê qadaxa ya. Ji beşa kurdistanê ya ku di nav sînorê [[Îraq]]ê de hatîya hiştin, ku başûrê kurdistanê ya, li tirkî di çapameniya wê de qadaxa ya û bi navê "[[Kuzey Irak]]ê binav dikin û tênina ser ziman. Gotina başûrê kurdistanê qadaxa ya û di çapameniyê de di deme hanîna li ser ziman de sensûrkirin tê kirin. {{Çavk}}.
'''Sensûr''', di dema ku pêşî li hatina hizireke li ser ziman were kirin û newê hiştin ku were ser ziman, hingî, dibe. Sensûr, ji aliyê [[dadgeh]]an ve pirr dihê bikaranîn bi biryarna ku didin. Bo mînak, di girtina [[siyesetmedar]] û [[rewşenbîr]]ên kurd de, dadgaha tirk, biryar daya ku wê ti kesek, dosyayên wan nebînê. Sensûrkirin jî, xoslet û teybetmendiyek ji xoslet û teybetmendîyê rejimên totolîter e. Mînak, pirtûk û filmên bikurdî, yên ku çand û kultura kurdan bi rengê kurdan tênina ser ziman, di çapameniya tirk de tên sensûrkirin. Gotina "[[Kurdistan]]ê", hê qadaxa ya tê sensûrkirin li [[Tirkîye]]. Ji beşa kurdistanê ya ku di nav sînorê [[Îraq]]ê de hatîya hiştin û ku navê wê başûrê kurdistanê ya, li Tirkî di çapameniya wê de navê wê qadaxa ya û bi navê "[[Kuzey Irak]]ê binav dikin û tênina ser ziman. Gotin û navê başûrê kurdistanê, qadaxa ya û di çapameniyê de di deme hanîna li ser ziman de sensûrkirin tê kirin. {{Çavk}}.


Wekî din jî, sensûr, di çapameniyê de, li ser weşan û film, û pirtûkên ku ne li gor ahlaqê civatê ne. Di nav civatan de bi demê re, kevneşopiyên wan diafir in. Ev kevneşopî jî, bi demê re karin bibin, temenê sensûrên ku werine kirin.
Wekî din jî, sensûr, di çapameniyê de, li ser weşan û film, û pirtûkên ku ne li gor ahlaqê civatê ne. Di nav civatan de bi demê re, kevneşopiyên wan diafir in. Ev kevneşopî jî, bi demê re karin bibin, temenê sensûrên ku werine kirin.

Guhartoya 23:08, 14 kanûna paşîn 2012

Xwenîşandereke li dijî sensûrê (zensur, bi almanî ye), li Berlînê (2009).

Sensûr, di dema ku pêşî li hatina hizireke li ser ziman were kirin û newê hiştin ku were ser ziman, hingî, dibe. Sensûr, ji aliyê dadgehan ve pirr dihê bikaranîn bi biryarna ku didin. Bo mînak, di girtina siyesetmedar û rewşenbîrên kurd de, dadgaha tirk, biryar daya ku wê ti kesek, dosyayên wan nebînê. Sensûrkirin jî, xoslet û teybetmendiyek ji xoslet û teybetmendîyê rejimên totolîter e. Mînak, pirtûk û filmên bikurdî, yên ku çand û kultura kurdan bi rengê kurdan tênina ser ziman, di çapameniya tirk de tên sensûrkirin. Gotina "Kurdistanê", hê qadaxa ya tê sensûrkirin li Tirkîye. Ji beşa kurdistanê ya ku di nav sînorê Îraqê de hatîya hiştin û ku navê wê başûrê kurdistanê ya, li Tirkî di çapameniya wê de navê wê qadaxa ya û bi navê "Kuzey Irakê binav dikin û tênina ser ziman. Gotin û navê başûrê kurdistanê, qadaxa ya û di çapameniyê de di deme hanîna li ser ziman de sensûrkirin tê kirin.[çavkanî hewce ye].

Wekî din jî, sensûr, di çapameniyê de, li ser weşan û film, û pirtûkên ku ne li gor ahlaqê civatê ne. Di nav civatan de bi demê re, kevneşopiyên wan diafir in. Ev kevneşopî jî, bi demê re karin bibin, temenê sensûrên ku werine kirin.

Bi taybetî, di sensûrkirinê de hertimî destûr tên bikaranîn, hin xalên wê weke ji bo wê tên bikaranîn û an jî, dikine temenê çêkirina hin "zagonan" de û tên kirin.

Mînakên sensûrê

Sensûra çandê

  • Sensûra fîlman û hwd. Di fîlman de, hin beşên ku li ser teşîrkirina laşê jinê yan jî yê mêr hebin, û an jî ne li gorî ahlaqê civakê were dîtin. Û an jî di wan de zor û şidet hebe û ku bê fehmkirin ku wê deroniya zaroya xirabike, tên derxistin û nayên weşandin.
  • Sensûrkirina pirtûkan. Di dema werger û an jî, vegetona di derbarê wan de, ne anîna ser ziman, û an jî qedexe danîna ser hin hizirna ku têne ne û ne hiştina hanîna wan ya li ser ziman. Bo mînak, di pirtûkên Seidê kurdî û an jî bi navê wî yê din Bedîuzzeman, ku ji pirtûkên wî, peyvên "kurd", "Kurdistan" hatina derxistin[çavkanî hewce ye]. Pirtûkên wî, aslê wan hatina windakirin û hin pirtûkna ku ji yên wî hatina dewşîrkirin, danîna cihê wan weke yên wî û hwd.
  • Sensûra înternetê Minaq, li herêmên kurdan, sensûr danîna li ser rûpelên internettê yên kurdî ku li herêmên kurdistanê gihîna wan zor bê û an jî nebe.
  • Sensûra nameyan Minaq, li zindanên li Kurdistanê, bi hezaran girtîyên sîyasî ku dewleta tirk kirina zindane de hene. Ku dê û bav û xizmên wan, zaroyên wan, ji wan re maneyan dişênên. ku name hatina şandin û gihiştina girtîgahan, berî ku werîna dayin li girtîyan, wê rayadarên dewletê wan nameyan bixwênin û wê rêzên nivîsê yên ku di wan nameyan de na, ku ne li gorî zihniyeta wan bin, wê wan li ser re bi mirekeba reş re xîz bikin ji bo ku girtî nikaribin buxwênin û wê piştre nameyan bidina wan.

Sensûra olê

  • Sensûrên olî, ya ku ol li gor ahlaqê xwe rastnebîne ku were ser ziman.

Sensûra hizrê

  • Sensûr di hizirê de, di deme weşandin û an jî hanîna ser ziman ya hizrekê ku hatî ser ziman de, jê birrîn, beşeka an jî bêhtir ne hanîna ser ziman bi zanebûn.

Xwesensûr

  • Bi xwe bixwe sensûrkirin bi sedeme tirsê bû an jî hin sedemên yên bi vî rengî bê hizra xwe ya ku mirov xwest ku bîbê ser ziman, ji wê hizra ku hizirkiribû ku bîne ser ziman, di serê xwe de birrîn û ne hanîna ser ziman.

Sensûr û qedexeya destûrî

  • Sensûr û qedexeyên destûrî ku li gor destûrê bê qedexekirin. Û an jî bi giştînameyan û destûrnameyan, pêşî birrîn. Bi teybetî, car bi car, li welatan, Hikimet bi Biryarnemayan, sensûran dike. MInaq, Bîryarnemaya, hikimete tirkî ya di derbarê, ne hiştina birkarhanîna tîpên "W" û "Q" de. ev herdû tîp, dû ji wan tîpên ku temenê kurdî diafirênin. MInaq, bi biryarê Dozgar û Dadgahan heta vê dema ku em hê nû ketinê(10.01.2012) ya 2012´an, li Rojnemaya kurdî Azadîya welat bi dehan caran bi biryarên dadgahê heyv bi heyv hatîya girtin. Ji ber ku ew bi kurdî weşandê dike û çand û dîrok têne ser ziman û zimanê kurdî bikardihêne, ew sensûr û qadaxa li ser wê na.

sensûr, li ser temenê qadaxakirina mafên mirovan yên çandî, kulturî, zimanî, hizrî, bawerî, û hwd, bi rê ve diçêt. Sistem û an jî hikimeta wê sistemê, hertimî dike ku li gor têgihiştina xwe bi rê ve bibe. Lê ku pêşketina ku dervî, têgihiştin û destûra wê ya ku ew li gor wê avaya ku bû jî, wê bi qadaxakiirnê bê û sensûrê bê ji holê dirakê. Bi vê yekê re, mirov karê bêje ku sensûr, temenê wê, têgihiştina desthilatdariyê serdest diafirêne. Minaq, li tirkî, qadaxayên li ser kurdî û baweriyên cuda ên weke elewîtîyê û hwd. Kurd, ser bîstûpênc milyonan re li bakûrê kurdistanê yê ku di bin metingerîya tirkî de ya lê dijîn, lê tenê dibistaneka wan jî, nîna ku têde zaroyên xwe bi zimanê wan yê dayikê perwerde bikin. dewlet û hikimet, destûrê ji wê re nadê. Qadaxa, asta sensûrê ya li ser wê re ya. Asta wê ya bilind e. Wê qadaxa dike.

Girêdanên derve

Çavkanî