Dengdar

Dengdar, di dengzaniya bilêvkirinê da, dengekî axivtinê ye ko bi girtina tivav an nîveşkan ya boriya dengî ya jorîn dihêt bêjkirin. Boriya dengî ya jorîn derên jorî ya qirqirik anko hencereyê vedigirit. Bervajî dengdaran dengdêr in.

Hema bibêje di hemî zimanên cîhanê da hijmara dengdaran ji dengdêran zêdetir e. Dengên mîna Ş, Ç, R, K û P'ê di krdiyê da dengdar in. Dengên mîna Î, Ê, O jî dengdêr in.

Dengdarên zimanê kurdî

Di zimanê kurdî de 23 dengdar hene. Dengdar bi sê awayan ji hev vediqetin: li gorî cihderka dengan (bo mînak, dengdarên lêvî, diranlêvî, diranî û hwd), li gorî awayê derketina dengan (yên girtî, yên fîzekî û hwd) û li gorî asta derketinê. Bo nîmune, dengdara b, dengdareke lêvî ya girtî ya nerm e.

Dengdarên zimanê kurdî

Dengdarên...	lêvî	diranlêvî	diranî	esmandevî	paşesmandevî	qirikî yên xidîkê (ûvûlar)	qirikî yên hefikê (farîngal)	qirikî yên hûkirinê (larîngal)
Girtiyên difinî	m [m]		n [n]		-ng [ŋ], wekî reng, bang
Girtiyên hişk û nerm	p [p] b [b]		t [t] d [d]		k [k] g [ɡ]	q [q]		-/'/h [ʔ], wekî saet, sa'et, sahet
Nîvgirtiyên bixişîn ên hişk û nerm				ç [t͡ʃ] c [d͡ʒ]
Fîzekên hişk û nerm		f [f] v [v]	s [s] z [z]	ş [ʃ] j [ʒ]	x [x] ẍ [ɣ]		ḧ [ħ] ÿ [ʕ]	h [h]
Herikiyên rexkî			l [l] l/ll [ɫ], l'ya qelew, lama qellew
Herikiyên lerzokî yên nerm			r [ɾ]
Herikiyên lerzokî yên hişk			r/rr [r], r'ya xurt yan tûj
Nîvdengdêr		w [ʋ]		y [j]