Herêma Otonom a Tîbetê: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added

Inline

Guhartoya 19:43, 28 hezîran 2012

Tîbet an Herêma Serbixwe ya Tîbetê erda pîroza Budîstan e li Asyaya Navînê de.

Gotina Tîbet him ji bo hemû erdnigarê tîbetî, him jî ji bo Herêma Serbixwe ya Tîbetê tê bikaranîn, ya ku piştî dagirkirina herêmê ji aliyê Komara Gel a Çînê ve di sala 1965an de wek îdariyeke siyasî hatibû avakirin. Herêma Serbixwe ya Tîbetê ji niviya herêma çandî ya tîbetan pêk tê û di nava başûrê Tîbetê disekine. Herêmên bakûr û rojhilata erdnigarê tîbetî di nava eyaletên Qinghai, Gansu, Sichuaan û Yunnan de hatine parvekirin. Wextê ku di zimanê çînî de behsa Tîbetê (bi çînî 西藏, Xīzàng, bi tîbetî: བོད་ལྗོངས, །bod ljongs) tê kirin, gotina 'Tîbet' hertim weke şûna Herêma Serbixwe ya Tîbetê tê bikaranîn. Di zimanê tîbetî de jî ev gotin tenê ji bo herêma serbixwe (bêyî herêmên rojhilat ên tîbetî Amdo û Kham) tê bikaranîn. Heger qala hemû erdnigariya tîbetî tê kirin, divê gotina bod çen (Tîbeta Mezin) bê bikaranîn. Derheqê dagirketî û serxwebûna Tîbetê gelek gengeşiyên mezin têne kirin. Lê heta neha ti dewlet tune ye ku bi awayeke dîplomatîk an jî siyasî guhertineke erênî pêk bîne.

Erdnigarî

Beşeke mezin a şÇiyayên Hîmalayê dikevin nava başûrê Tîbetê. Navinciya bilindahiya wê ji asta deryayê nêzî 4900m e, lewra jê re 'Banê Cîhanê' jî tê gotin ji ber ku ev herêm weke bilindtirîn herêma cîhanê tê qebûlkirin. Platoya bilind a Tîbetê bi gelemperî ji deştan pêk tê: cihê herî hişk rojavayê herêmê ye û weke 'çangtang' (deşta bakûr) tê bi nav kirin. Ev der ji deştên alpîn pêk tê. Sedema hişkayiya herêmê ji ber hebûna çiyayên Hîmalayayê pêk tê: Ewrên Monsûnê wextê ku ji Hîndistanê ve nêzik dibin, li başûrê çiyayên Hîmalayayê radiwestin. Bi vî rengî hemû baran li beşa başûr a çiyan dibare û bi tenê hewayên hişk derbasî bakûrê (Tîbetê) dibin, li cihê ku îqlima kontinental peyda ye.

Zincîre Çiyayên Hîmalayayê jî di Tîbetê de hilkevtiye. Paytexta wê bajarê Lhasa ye.

Civak

Pirraniya gelheya herêmê ji gelê tîbetî pêk tê. Ji bilî wan, gelên din ên etnîk jî li Tîbetê dijîn, weke ku li herêmên başûr-rojava û yên bakûr-rojava tîbetî dijîn.

Dîrok

Statuya Tîbetê

Hêjayî gotinê ye ku niha ev herêm ji aliyê dewletê Çînê ve hatiye dagîrkirin.

Çand

Aborî

Gotarên girêdayî

Girêdanên deranî

Tibet Travel (Îngilîzî)

@@ Rêz 37: / Rêz 37: @@
 [[ace:Tibèt]]
 [[af:Tibet]]
-[[ar:تبت]]
 [[az:Tibet]]
+[[bar:Tibet]]
-[[zh-min-nan:Se-chōng Chū-tī-khu]]
-[[be-x-old:Тыбэт]]
 [[bcl:Tibet]]
+[[be:Тыбецкі аўтаномны раён]]
-[[bar:Tibet]]
+[[bg:Тибетски автономен регион]]
 [[bo:བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས།]]
-[[bg:Тибетски автономен регион]]
 [[bs:Tibet]]
 [[bxr:Түбэд]]
@@ Rêz 51: / Rêz 49: @@
 [[cs:Tibetská autonomní oblast]]
 [[da:Autonom Region Tibet]]
-[[de:Tibet]]
+[[de:Autonomes Gebiet Tibet]]
-[[dz:བོད]]
 [[el:Θιβέτ]]
 [[en:Tibet Autonomous Region]]
+[[eo:Tibeto]]
 [[es:Tíbet]]
 [[et:Tiibeti autonoomne piirkond]]
-[[eo:Tibeto]]
 [[eu:Tibeteko eskualde autonomoa]]
-[[fa:تبت]]
+[[fa:منطقه خودمختار تبت]]
-[[hif:Tibet]]
+[[fi:Tiibet]]
-[[fo:Tibet]]
 [[fr:Région autonome du Tibet]]
+[[gan:西藏]]
 [[gv:Tibet (ard hene-reiltagh)]]
 [[hak:Sî-tshông Tshṳ-tshṳ-khî]]
+[[he:המחוז האוטונומי הטיבטי]]
-[[ko:티베트 자치구]]
-[[hy:Տիբեթի ինքնավար շրջան]]
 [[hi:बोड स्वायत्त क्षेत्र]]
+[[hu:Tibeti autonóm tartomány]]
+[[hy:Տիբեթի ինքնավար շրջան]]
+[[ia:Xizang]]
 [[id:Tibet]]
-[[os:Тибеты автономон район]]
 [[is:Tíbet]]
 [[it:Regione Autonoma del Tibet]]
+[[ja:チベット自治区]]
-[[he:המחוז האוטונומי הטיבטי]]
-[[jv:Tibet]]
 [[ka:ტიბეტის ავტონომიური რეგიონი]]
+[[ko:티베트 자치구]]
-[[rw:Tibeti]]
+[[lmo:Tibet (regiun autonoma)]]
-[[lv:Tibetas autonomais reģions]]
 [[lt:Tibeto autonominis regionas]]
+[[lv:Tibetas autonomais reģions]]
-[[jbo:tibet]]
-[[lmo:Tibet]]
-[[hu:Tibeti autonóm tartomány]]
 [[mr:तिबेट स्वायत्त प्रदेश]]
-[[arz:تيبيت]]
-[[mzn:تبت]]
 [[ms:Kawasan Autonomi Tibet]]
 [[nl:Tibetaanse Autonome Regio]]
-[[ja:チベット自治区]]
-[[no:Den autonome region Tibet]]
 [[nn:Den autonome regionen Tibet]]
+[[no:Den autonome region Tibet]]
-[[pnb:تبت]]
+[[os:Тибеты автономон район]]
 [[pl:Tybetański Region Autonomiczny]]
+[[pnb:تبت]]
 [[pt:Região Autônoma do Tibete]]
-[[ro:Regiunea autonomă Tibet]]
 [[qu:Tibet Awtunumu Suyu]]
+[[ro:Regiunea autonomă Tibet]]
 [[ru:Тибетский автономный район]]
+[[sco:Tibet Autonomous Region]]
-[[sah:Тибиэт]]
-[[se:Tibet]]
-[[scn:Tibet]]
 [[simple:Tibet]]
 [[sk:Tibet (autonómna oblasť)]]
+[[sr:Тибет (аутономна област)]]
 [[su:Tibét]]
-[[fi:Tiibet]]
 [[sv:Tibet]]
-[[tl:Nagsasariling Rehiyon ng Tibet]]
 [[ta:திபெத் தன்னாட்சிப் பகுதி]]
 [[te:టిబెట్ స్వాధికార ప్రాంతం]]
 [[th:เขตปกครองตนเองทิเบต]]
+[[tl:Nagsasariling Rehiyon ng Tibet]]
-[[uk:Тибетський автономний район]]
+[[tr:Tibet Özerk Bölgesi]]
 [[ug:شىزاڭ ئاپتونوم رايونى]]
+[[uk:Тибетський автономний район]]
-[[za:Sihcang Swcigih]]
-[[ur:تبت]]
 [[vi:Khu tự trị Tây Tạng]]
 [[war:Naglulugaring nga Rehiyon han Tibet]]
+[[wuu:西藏]]
-[[yo:Tibet Autonomous Region]]
+[[yo:Agbègbè Aladawa Tibet]]
-[[bat-smg:Tėbets]]
+[[za:Sihcang Swcigih]]
 [[zh:西藏自治区]]
 [[zh-classical:西藏]]
+[[zh-min-nan:Se-chōng Chū-tī-khu]]
 [[zh-yue:西藏]]
-[[wuu:西藏]]