Artîşok: Cudahiya di navbera guhartoyan de
B r2.7.3) (robot zêdekirin:zh-yue:雅枝竹; kozmetik değişiklikler |
B Bot:plant → riwek |
||
Rêz 3: | Rêz 3: | ||
|image = Artischocketoskana.jpg |
|image = Artischocketoskana.jpg |
||
|image_caption = ''Cynara scolymus'' |
|image_caption = ''Cynara scolymus'' |
||
|regnum = [[ |
|regnum = [[Riwek|Plantae]] |
||
|unranked_divisio = [[Angiosperms]] |
|unranked_divisio = [[Angiosperms]] |
||
|unranked_classis = [[Eudicots]] |
|unranked_classis = [[Eudicots]] |
Guhartoya 13:58, 3 tîrmeh 2012
Artîşok | |
---|---|
Cynara scolymus | |
Dabeşandina zanistî | |
Cîhan: | Plantae |
(ne aşkera ye): | Angiosperms |
(ne aşkera ye): | Eudicots |
(ne aşkera ye): | Asterids |
Kom: | Asterales |
Famîle: | Asteraceae |
Êl: | Cynareae |
Cins: | Cynara |
Cure: | C. cardunculus |
Navê zanistî yê latînî | |
Cynara cardunculus L. |
Artîşok (Cynara scolymus), riwekek ji famîleya stêregulan e. 50-150 cm bilind dibe, di pêjgehan de tê bikaranîn. Riwekeke pirrsalane ye. Ji parevên Deryaya Navîn, bakurê Afrîka, Îran û Kurdistanê belav bûye.
Herçendî di pêjgeha kurd de tê bikaranîn jî, li Kurdistan çandiniya wê nakin. Sedemê herî mezin şer e ku rewşa asayî xirab kiriye. Li Îtalyayê ji artîşokê lîkoran çêdikin. Di sedsala 15em de derbasê Brîtanya û bakurê Ewropayê bûye.
Di warê tenduristiyê de
Agahiyên vê gotarê, ne hişyarî yan jî teqeziyên bijîşkan e! Ji bo bêhtir agahiyan Hişyariya bijîşkî (en) bixwînin. |
Pelên wê bê qemçik in. Bo kîsikê zirav, cegerê tê pêşniyarkirin. Alkol, nîkotîn û bezê ji kêm dike, asta amonyak û kolesterolê dadixîne. Ji aliyê vîtamînên A û B dewlemend e. Kepîrgirtina damaran (ango tengbûna damaran) dereng dixîne, agirê laşê dadixîne. Bo ba, zerika zer û zerika reş, şaneyên tûreyê, pêşîlêgirtina vartoyiyê (vîrik, îshel) bikêr e.
Pêşangeh
-
Artîşok li dukana hêşinahîfiroşiyê
Çavkanî
- David J. Keil: Cynara. In: Flora of North America Editorial Committee (Hrsg.): Flora of North America North of Mexico. New York and Oxford, 1993+. Bd. 19, S. 89. online, abgerufen am 4. Februar 2008
- Gabriella Sonnante, Domenico Pignone, Karl Hammer: The Domestication of Artichoke and Cardoon: From Roman Times to the Genomic Age. In: AOBPreview, 4. Juli 2007. doi:10.1093/aob/mcm127 (îngilîzî)
- Mireille Jochum-Guillou, Marion Zerbst: Artischocke – die gesunde Delikatesse. Trias, Stuttgart 1998, ISBN 3-89373-466-X (almanî)
Girêdan
- Artîşok li obst-gemuese.at (almanî)
- Phytodoc.de - li ser rola wê di tenduristiyê de. (almanî)