Qeyrana Suezê

Qeyrana Sûezê yan Krîza Sûezê (bi îngîlîzî: Suez Crisis bi erebî: أزمة السويس - العدوان الثلاثي; bi fransî: Crise du canal de Suez; bi îbranî: מבצע קדש‎) navê qeyrana li ser Kanala Sûezê (herwekî Sûweyş) derketiye ye.

Di nava Rezber 1956 - Adar 1957'î bêhna şerekî cîhanî li cîhanê belav dibe. Serokdewletê Misirê Cemal Abdulnasir bi beyaniyeke fermî Kanala Sûezê ji bikaranîna navnetweyî redixwaze vebigire. Li ser vê daxûyaniyê, Îsraîl, Brîtanya û Fransa yekdeng bi Misirê re dikevin cengê.

Ji ber ku têkiliyên YKSS û Misirê wê demê gelek baş bû, YKSS gef li rojavayiyan dike û bi avêtina bombeya atomê bo Parîs û Londonê wan ditirsîne. Gefên Sovyetê biserdkevin û dawî li şerekî domdirêj û têrxwînî tê. Mirov dikare bêje ku şer hêj li destpêkê bidawî dibe. Artêşa Misirê 1.650 jêçûnê dide.

Rola wezîrê karê derve yê Kanadayê Lester Pearson, di lihevhatinê de çêdibe. Li ser pêşniyara wî hêzên çekdar ên NYê li herêmê tên bicihkirin. Ev hêz heya sala 1967'î li herêmê ma. Şer di demeke kurt de pêkhat. Îsraîlê êriş bir ser Misirê. Bi armanca pêşîlêgirtina şer jî Fransa û Brîtanya ketin kanalê û artêşa Misirê têkbirin.

Şer qelsiya Ewropayê da nîşandan. Gorî gelekan êdî Ewropa bêî DYAyê nedikarî tevbigere û hêza YKSSê hemî ditirsandin. Misir herçendî ji aliyê leşkerî ve têkçûbû jî, di cîhana Ereban de dibû pêşeng.