Îgor Stravînskî

Îgor Strawînsky

Îmzeya Stravînsky

Îgor Strawinsky bestekarekî amerîkî yê bi eslê rusî ye. Besteyên wî wek yên girîngtirîn ên sedsala 20'mîn têne dîtin ji ber ku  ew di muzîka klasîk de bûbûn sedema şoreşê.

Stîla besteyên wî

Ji folklorê bigire heya seryalîzmê, di hunera wî de besteyên xwediyên stîlên cur bi cur hene.

Kurtejiyan

Igor Fjodorowîç Stravînsky di 17'ê hezîranê 1882 li Lomonossov a nêzî St. Petersburgê jidayikbû. Bavê wî  endameke operaya împaratorî dihat nasîn. Piştî perwerdehiya xwe ya dibistanê Igor Fjodorovîç Strawinsky di sala 1899'an de dest bi xwendina li Zanîngeha Petersburgê kir. Di sala 1903'an de wî beşa xwe guherand û derbasî beşa muzîkê bû. Şeş sal bişunde, di sala 1909'an de, Strawinsky li baleya rûsî kar kir.

Xebatên hunerî

Di sala 1920'ab de wî baleya bi navê "L'Oiseau de Feu" (Çûka agirî) nivîsî. Ji pêvajoyên hunerî yên ku wî derbas dikir, ev berhem wek ya girîngtirîn a 'pêvajoya rûsî' tê nasîn.

Salekê bişunde wî kompozîsyona bi navê 'Petruska' nivîsî. Herwiha, wî di sala 1910'an de Rûsya terikand û di sala 1914'an de xwe li Swîsrê bi cih kir. Îgor Stravinsky êdî venegeriya welatê xwe û Şoreşa Rûsî wek sedema herî mezin nîşan dida.

Di sala 1913'an de baleya wî 'Le Sacre du Printemps' cara ewil li Parîsê hate pêşkêşkirin. Stîla wî ya taybet ji ber rîtmên xwe yên cuda, melodî û rengê dengê rastî nerazîbûna guhdarvanan hat. Lewra di destpêkê de qet nedihat ecibandin û di dîroka tiyatroyê de bûbû sedema giftûgoyeke bêhempa.

Bi taybetî muzîka Jazz bandoreke taybet li ser Stravinsky da, mînaka vê yekê berhema 'Pribautki' ye. Ji bo vê berhemê, Stravinsky  çar kilamên rûsî ji bo dengeke solîst û heyşt enstrumanên solo nivîsand. Li gorî muzîka klasîk a wê demê evya guhertineke mezin bû, ji ber ku cara ewil bestekarekî besteyeke bê orkestraya mezin nivîsandibû. 

Di besteya bi navê 'Çîroka leşker' a ku di sala 1918'an de hate pêskêskirin de dîsa elementên Jazzê hene.

Di sala 1914'an de wî operaya bi navê "Nachtigall" nivîsî. Salekê bişunde Îgor Stravînsky wek dîrîjenê Genfê hate hilbijartin. Lê wî 1920'an de Swîsrê terikand û heya sala 1939'an xwe li Fransayê bi cih kir. Di vê demê de wî besteya xwe ya bi navê "Les Noces" amade kir: tê de çar piyano û bateriyek tên bikaranîn. Bestekar Carl Orff di amadekirina vê besteyê de rolekw taybet leystiye.

Herwiha, Stravînsky di sala 1934'an de hemwelatiya fransî wergirt. Di sala 1920'an de besteya wî ya bi navê "Pulcinella" cara ewil hate pêşkêşkirin. Du salan bişunde li wir cara ewil opera buffa ya "Mavra" hate pêşkêşkirin. Her du berhem xwediyê taybetiyên neoklasîsîst in. Di sala 1926'an de Stravînsky operaya koroyê ya bi navê "Oedipus Rex" qedand. Ji sala 1934'an heya sala 1938'an Stravînsky baleya "Persephone" (1937), leystika dansê "Jeu de Cartes (1937) û konserta "Dumbarton Oaks" (1938) nivîsî.

Di sala 1936'an de pirtûka jiyana wî ya bi navê "Chroniques de ma vie" derket.

1939'an Stravînsky ji bo Zanîngeha Harvard a Boston, DYE, mamostetiyê kir. Bi îşqalkirina Fransayê ji aliyê naziyan ve Stravînsky xwe li DYA'yê bi cih kir, di sala 1946'an de hemwelatiya DYA'yê wergirt û dîsa di sala 1951'an de cara ewil ji bo yekemîn pêşkêşkirina operaya xwe ya "The Take's Peogress" vegeriya Ewropayê. Di sala 1957'an de baleya "Agnon" di çarçoveya Rojên Muzîkê yên Donau'ê de hate pêşkêşkirin.

Bestekar di salên xwe yên dawiyê de bêhtir bi seriyalîzmê mijûl bûn û di sala 1967'an de ji aliyê Zanîngeha Rutgers a New Jersey'ê doktoraya taybet stend.

Mirin

Îgor Stravînsky di 6'ê nîsanê 1971'an de koça dawî kir.