Makû

Makû ماکو Māku
Bajarê Mako
Makû Makû (Îran)
Kargêrî
Welat	Rojhilatê Kurdistanê
Dûgel	Îran
Parêzgeh	Azerbaycana Rojava
Şaristan	Makû
Navçe	Navend
Demografî
Gelhe	41.865 (2006)
Erdnîgarî
Bilindayî	1.205
Koordînat	39°17′44″Bk 44°30′34″Rh

Makû an jî Mako (bi farisî: ماکو‎ Māku; bi kurdî weke Mewkê jî bilêv dikin) bajarekî Rojhilatê Kurdistanê ye û dikevê bakûrê rojavayê Îranê. Nêzîkî sînorê bakurê Kurdistanê. Piraniya gelê Makûyê kurd in, lê li herêmê azerî jî dijîn. Hin kes li ser vê bawerê ne ku navê Makûyê ji peyvên Mad Kûh (çiyayê mad, med) tê. Mad yan Med bav û kalên kurdan in. Kurdên Makûyê gelekî welatperwer in, ziman û çanda xwe ya kurdî baş parastine. Dewleta Îranê ji bo ku pêşveçûnên kurdan ra astengan çêbike, serdestiya navçeyê daye destên azeriyan. Azeriyan gelek nemirovahî dijî kurdan kirine û dikin lê kurdan tu caran serê xwe berjêr nekirine.

Zimanên deverê

Zimanên devera Makoyê kurdî û azerî ne. Di nivîsên li ser înternetê yan li her derê ku bibe, azerî hewl didin Makûyê wekî bajarekî azerî bidin nasandin lê ev yek nikare rastiyê biguhure. Divê bê gotin, ermenî jî li vî bajarî pirr bûn, lê azeriyan di dema qirrkirinê de, ew gişt qirr kirin.

kurd li maku yê

makû bajare ki kurd e li berêva(ji qedim) lê hin diroknas dibêjin berî folkana agrî de kurda li wir dijiyan u û kurda folkana agrî ditî ye u hin ji dibêjin berîya(pêş) êrîşl moxola li maku yê kurda dijîya. bajarokeka şewtî nêzîkî bajarê makuyê yê ku navê we dambad e .ev bajaroka nêziîkî çîyayê agrî yan heman glîdaxeku niha hinek berete û asarên wê mane. hin dibêjin ew bajara kurda bûye ku piştî folkana glîdaxê şewitîye.kurde maku ye piranî wan ji eşîra celalî ne.

koçber kirina kurdê maku yê

di serhildana komara arartê dau serhildana celalîya da ku bi merxasî şer ser danîn û pişti şikestina şureşa wan bi reberî a bro ê hesikê u ferzede ê celalî rêjîma şahê iranê dest bi komkuji a kurda kir u dest bi koşber kirina wan kir û berwî xorasan u qezvinê koşber kirin lê belê disa makû (mewk)piranî yê wê kurd in tê gotin ku ê makuyê ê pranî koçber bûn û li gunda dijîn lê vê gavê kurda ji koçberî dest lê vekişadinê û li makû û gundê wê da dijin kurdê maku yê pirani celali ne u tê da milanî(heyderî)ji hene.

hatina azerî a li makû yê

dema hikûmeta şah ismailê sefewi de pîştî koçber kirina kurda berwi xurasanê wi li şûna kûrda azerî anin mewkê. yek ji wan tayfê ku hatine mewkê tayfê beyat bûn ku hê ji nevêyên wan li maku yê dijîn û paşê berê berê (hindik nindik) azerî hatin mewkê.

kelên mewkê

li mewkê bi 10han kel hebûn lê mixabin ku ew kela na hatine xerab kirin ji ber ku dixwestin wê bajarê azerî bîkin lê disa li ber wana kera mistefa lê gundê kosê da e.mistefa mirek ji wan mirê mezin ê mewkê bu ku bi salan mewk bin destê wî da bû.kela qeye ku yek jiwan kelê dirokî ê mewkê e ku li bin ciyayê mewkê da ye û diroka wê kelê dighêje serdema şah ismail û ew kel bi destê şah ismail hat xerab kirin li gorî zaninan ew kel ji dest kurda da bû û hezên şah nikarî bûn tê kewîn hindir bi vrani (derewani) mirê kurd re di bêjin em go tubêj bikin û mir dixapîne u demaku mir deri vedike wana erişi ser kurda dikin û kelê ji xrab dikin û pişti wê şah kurda re neyartî yê dike û dest bi kuştina kurda dike.

= Galerî

• 
  Keleha ku Bab lê hatî zîndanîkirin
• 
  Mala Hacî Bulagî
• Wêne:Gude qizil daxê kurd