Fizîk: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Content deleted Content added
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
B '{{Çavlêgerandin}} {{Kêm}} '''Fizîk''' (grekî φυσική, ''fyziké'' "a xwezayî") zanistek siruştî ye, ku zagonên bingehînên xwezayî...' ket şûna rûpelê.
Etîket: Xist şûnê
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
Rêz 10: Rêz 10:
=== Fizîka ceribandinê ===
=== Fizîka ceribandinê ===
Wek ji navê wê tê têgihîştin, di navenda fizîka ceribandinê de [[ezmûn]] heye. Bingeha emzûneka fizîkî nirxandina gewşînên pergaleka hatiye amadekirin bi jimaran e. Ev nirxandina jimarî bi [[pîvan|pîvanê]] tê darxistin.Di pergalên emzûnan de gewşînên dembende ([[dînamîk]]) an yên demazad (statîk) tên pîvan.
Wek ji navê wê tê têgihîştin, di navenda fizîka ceribandinê de [[ezmûn]] heye. Bingeha emzûneka fizîkî nirxandina gewşînên pergaleka hatiye amadekirin bi jimaran e. Ev nirxandina jimarî bi [[pîvan|pîvanê]] tê darxistin.Di pergalên emzûnan de gewşînên dembende ([[dînamîk]]) an yên demazad (statîk) tên pîvan.

=== Fizîka teorîk ===
Erka [[fizîka teorîk]] zivirandina modelên emzûnî, yên fizîka ceribandinê, li ser teroriyên bingehîn ên nas, an li ser [[gumana binhehîn|gumanên bingehîn]] (hipotez), yên herjimareka dengaz-hindiktirîn bi matematîkê ye. Ji wir wê de, ji modelên êdî nas jî rawêj, ên dikarin werin nirxandin, dardixe.

=== Fizîka matematîkî û fizîka bikaranînê ===
[[Fizîka matematîkî]] dikare wek şitleka fizîka teorîk were dîtin. Tenê di bikaranîna modelan de ji hev cihê ne. Fizîka teorîk matematîkê wek zimanê fizîkê bikartîne, a matematîkî ji modelên fizîka teorîk [[pergalên matematîkî]] dardixe.

Encamên lêkolînên [[fizîka bikaranînê]] jî di qadên nefizîkî de cîh digrin, wek [[teknîk]], [[elektronîk]].

=== Fizîka kompûterî (sîmûlasyon) ===
Bi pêşveçûna [[zanista kompûterî]] û, bi wê bende, bi xurtbûna [[pergalên kompûterî]] bikaranîna kompûteran bû rêbazeka girîng a fizîkê. [[Fizîkzanên komputerî]] ne bi tenê [[teorîvan]], ji ber ku ew bi simulasyonan teoriyan diceribînin û ne jî bi tenê [[emzûnvan]] in, ji ber ku ceribandinên wan tenê di xwejimêran de dimeşin.
Di her herêmên fizîkê de [[simûlasyon]] cîhekî pirr mezin digire.


== Çavkanî ==
== Çavkanî ==

Guhartoya 15:40, 9 kanûna pêşîn 2019

Fizîk (grekî φυσική, fyziké "a xwezayî") zanistek siruştî ye, ku zagonên bingehînên xwezayî, her tiştên ku xweza bi wan ve ava bûye û bandorgewrînên wan li ser hev lêdikole. Fizîk hem bi gewşîn û helwestên bûjen û zeviyan ve, di dem û cîh de, û hem jî bi avahiya dem û cîh ve dikeve. Fizîk xwezayê bi awayê jimarî, bi modelên siruştzanistî, ango teoriyan şîrove dike. Herwiha dikare texmînan li ser gewşînên pergalên tên temaşekirin, bi dest bike. Ji bo vê yekê zimanê matematîkê bikartîne.[1]

Dîroka fizîkê

Rêbazên fizîkê

Fizîka ceribandinê

Wek ji navê wê tê têgihîştin, di navenda fizîka ceribandinê de ezmûn heye. Bingeha emzûneka fizîkî nirxandina gewşînên pergaleka hatiye amadekirin bi jimaran e. Ev nirxandina jimarî bi pîvanê tê darxistin.Di pergalên emzûnan de gewşînên dembende (dînamîk) an yên demazad (statîk) tên pîvan.

Fizîka teorîk

Erka fizîka teorîk zivirandina modelên emzûnî, yên fizîka ceribandinê, li ser teroriyên bingehîn ên nas, an li ser gumanên bingehîn (hipotez), yên herjimareka dengaz-hindiktirîn bi matematîkê ye. Ji wir wê de, ji modelên êdî nas jî rawêj, ên dikarin werin nirxandin, dardixe.

Fizîka matematîkî û fizîka bikaranînê

Fizîka matematîkî dikare wek şitleka fizîka teorîk were dîtin. Tenê di bikaranîna modelan de ji hev cihê ne. Fizîka teorîk matematîkê wek zimanê fizîkê bikartîne, a matematîkî ji modelên fizîka teorîk pergalên matematîkî dardixe.

Encamên lêkolînên fizîka bikaranînê jî di qadên nefizîkî de cîh digrin, wek teknîk, elektronîk.

Fizîka kompûterî (sîmûlasyon)

Bi pêşveçûna zanista kompûterî û, bi wê bende, bi xurtbûna pergalên kompûterî bikaranîna kompûteran bû rêbazeka girîng a fizîkê. Fizîkzanên komputerî ne bi tenê teorîvan, ji ber ku ew bi simulasyonan teoriyan diceribînin û ne jî bi tenê emzûnvan in, ji ber ku ceribandinên wan tenê di xwejimêran de dimeşin. Di her herêmên fizîkê de simûlasyon cîhekî pirr mezin digire.

Çavkanî

Girêdanên derve

Wîkîferheng Wîkîferheng: fizîk – Mane, etîmolojî, werger û bêhtir