Æthelstan: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Content deleted Content added
Etîket: Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl Guhartina mobîl a pêşketî
Kurteya guhartinê tine
Rêz 1: Rêz 1:
'''Æthelstan''' an
'''Athelstan'''(/Eselstan/ˈæθəlstæn/;Bi Îngilîziya Kevn: Æþelstan an Æðelstān; Norweciya kevn: Aðalsteinn tê wateya "kevirê esîl"
z.894-27'a Cotmehê sala 939'an) di navbera salên
924'an heta 927'an şahê anglosaksonan û 927'an heta mirina xwe, yanî sala 939'an şahê hemû Îngilîzan bû.Ew kurê [[Edwardê Kal]] û jina wî ya yekê, [[Ecgwynn]] bû.Dîroknasên nûjen ên Îngilistanê, Edwardê wekî yekem şahê Îngilîzan û yek ji mezintirîn şahên Anglosaksonan dihesibînin.Qet nezewicî û zarokên wî çênebûn.Piştî wî zirbirayê wî [[Edmund I şahê Wessexê|Edmundê I]] rûnişt li ser texta Îngilîstanê.
{{Infobox mîr
{{Infobox mîr
| nav =Æthelstan
| nav =Æthelstan
| sernav =
| sernav =
| wêne = [[File:Athelstan.jpg]]
| wêne = Athelstan.jpg
| wêne sernav = [[Æthelstan]] [[St. Cuthbert]] re pirtûkekî diyarî dike,ev portre, portreya şahê Îngilîzan ya herî pêşîn e.Mînakek ji destnivîsên [[Bede]] ya bi navê ''Jiyana Saint Cuthbert''<ref>{{cite web|title=History by the Month: September and the Coronation of Æthelstan'|date=8 September 2015|publisher=Parker Library, Corpus Christi College, Cambridge|url= https://theparkerlibrary.wordpress.com/2015/09/08/history-by-the-month-september-and-the-coronation-of-aethelstan/|accessdate=6 April 2016}}</ref>,di peristgeha Cuthbertî ya bi navê [[Chester-Le-Street]] de Æthelstan re hat diyar kirin.Ew tacekî xwe dikir ku dîzayna vê tacê di polikên "peykera bitac" de jî eynî wekî vê tacê bûn.<ref name="Foot 2011 155 156">Foot, ''Æthelstan: The First King of England'', pp.&nbsp;155–156</ref>
| wêne sernav = [[Æthelstan]] [[St. Cuthbert]] re pirtûkekî diyarî dike,ev portre, portreya şahê Îngilîzan ya herî pêşîn e.Mînakek ji destnivîsên [[Bede]] ya bi navê ''Jiyana Saint Cuthbert''<ref>{{cite web|title=History by the Month: September and the Coronation of Æthelstan'|date=8 September 2015|publisher=Parker Library, Corpus Christi College, Cambridge|url= https://theparkerlibrary.wordpress.com/2015/09/08/history-by-the-month-september-and-the-coronation-of-aethelstan/|accessdate=6 April 2016}}</ref>,di peristgeha Cuthbertî ya bi navê [[Chester-Le-Street]] de Æthelstan re hat diyar kirin.Ew tacekî xwe dikir ku dîzayna vê tacê di polikên "peykera bitac" de jî eynî wekî vê tacê bûn.<ref name="Foot 2011 155 156">Foot, ''Æthelstan: The First King of England'', pp.&nbsp;155–156</ref>
| şûngirî =[[Keyaniya Wessexê]]
| şûngirî =[[Keyaniya Wessexê]]
Rêz 61: Rêz 57:
| zarok =
| zarok =
}}
}}
'''Æthelstan''' an '''Athelstan'''(/Eselstan/ˈæθəlstæn/;Bi Îngilîziya Kevn: Æþelstan an Æðelstān; Norweciya kevn: Aðalsteinn tê wateya "kevirê esîl" z.894-27'a Cotmehê sala 939'an) di navbera salên 924'an heta 927'an şahê anglosaksonan û 927'an heta mirina xwe, yanî sala 939'an şahê hemû Îngilîzan bû.Ew kurê [[Edwardê Kal]] û jina wî ya yekê, [[Ecgwynn]] bû.Dîroknasên nûjen ên Îngilistanê, Edwardê wekî yekem şahê Îngilîzan û yek ji mezintirîn şahên Anglosaksonan dihesibînin. Qet nezewicî û zarokên wî çênebûn.Piştî wî zirbirayê wî [[Edmund I şahê Wessexê|Edmundê I]] rûnişt li ser texta Îngilîstanê.

Dema ku [[Edwardê Kal]] mir, Merciayiyan Æthelstanê wekî Şahê Merciayê qebûl kirin.Dive ku zirbirayê wî [[Ælfweard]] pêşiya wî rûnişta ba textê lê piştî 3 heftê miirna bavê xwe, [[Ælfweard]] jî mir.Tac ket destê Æthelstan. Æthelstan çendîn mehan rastî berxwedanan hat.Bi vê yekê re jî heta îlona sala 925'an nehat tackirin.Di sala 927'an de Keyaniya [[Vîkîngan|Vîkîng]] a herî dawî, York, hate fetihkirin û Æthelstan bû keya anglosaksonî ya hemû Îngilîstanê.Di sala 934'an de Æthelstan Skoçyayê dagir kir û [[Konstantînê IIê]] neçar kir ku xwe teslîmî Æthelstanê bike û gelên Skotlandî û Vîkîng di bin serweriya Æthelstanê de qehirîn.Æthelstan di [[Şerra Brunanburh]]ê de wana têk bir. Ew serkeftin ku di giravên Brîtantayê de û di kîşwerê de Æthelstanê re prestîjên mezin da.Piştî mirina wî Vîkîng dîsa Yorkê zeft kirin û heta 954'an neket destê Anglo-Saksonan.
Dema ku [[Edwardê Kal]] mir, Merciayiyan Æthelstanê wekî Şahê Merciayê qebûl kirin.Dive ku zirbirayê wî [[Ælfweard]] pêşiya wî rûnişta ba textê lê piştî 3 heftê miirna bavê xwe, [[Ælfweard]] jî mir.Tac ket destê Æthelstan. Æthelstan çendîn mehan rastî berxwedanan hat.Bi vê yekê re jî heta îlona sala 925'an nehat tackirin.Di sala 927'an de Keyaniya [[Vîkîngan|Vîkîng]] a herî dawî, York, hate fetihkirin û Æthelstan bû keya anglosaksonî ya hemû Îngilîstanê.Di sala 934'an de Æthelstan Skoçyayê dagir kir û [[Konstantînê IIê]] neçar kir ku xwe teslîmî Æthelstanê bike û gelên Skotlandî û Vîkîng di bin serweriya Æthelstanê de qehirîn.Æthelstan di [[Şerra Brunanburh]]ê de wana têk bir. Ew serkeftin ku di giravên Brîtantayê de û di kîşwerê de Æthelstanê re prestîjên mezin da.Piştî mirina wî Vîkîng dîsa Yorkê zeft kirin û heta 954'an neket destê Anglo-Saksonan.



Guhartoya 19:25, 1 hezîran 2020

Æthelstan
Æthelstan St. Cuthbert re pirtûkekî diyarî dike,ev portre, portreya şahê Îngilîzan ya herî pêşîn e.Mînakek ji destnivîsên Bede ya bi navê Jiyana Saint Cuthbert[1],di peristgeha Cuthbertî ya bi navê Chester-Le-Street de Æthelstan re hat diyar kirin.Ew tacekî xwe dikir ku dîzayna vê tacê di polikên "peykera bitac" de jî eynî wekî vê tacê bûn.[2]
Keyaniya Wessexê
Serwerî924-927
Tackirin4'ê Îlonê sala 925'an
Yê pêşîEdwardê Kal
Yê paşîEdmundê I
Keyaniya Îngilistanê
Serwerî927-939
Yê paşîEdmundê I
Jînenîgarî
Roja jidayikbûnê894
Mirin27'ê Cotmehê sala 939'an
DînFilletî
XanedanXanedana Wessexê
BavEdwardê Kal
DayikEcgwynn

Æthelstan an Athelstan(/Eselstan/ˈæθəlstæn/;Bi Îngilîziya Kevn: Æþelstan an Æðelstān; Norweciya kevn: Aðalsteinn tê wateya "kevirê esîl" z.894-27'a Cotmehê sala 939'an) di navbera salên 924'an heta 927'an şahê anglosaksonan û 927'an heta mirina xwe, yanî sala 939'an şahê hemû Îngilîzan bû.Ew kurê Edwardê Kal û jina wî ya yekê, Ecgwynn bû.Dîroknasên nûjen ên Îngilistanê, Edwardê wekî yekem şahê Îngilîzan û yek ji mezintirîn şahên Anglosaksonan dihesibînin. Qet nezewicî û zarokên wî çênebûn.Piştî wî zirbirayê wî Edmundê I rûnişt li ser texta Îngilîstanê.

Dema ku Edwardê Kal mir, Merciayiyan Æthelstanê wekî Şahê Merciayê qebûl kirin.Dive ku zirbirayê wî Ælfweard pêşiya wî rûnişta ba textê lê piştî 3 heftê miirna bavê xwe, Ælfweard jî mir.Tac ket destê Æthelstan. Æthelstan çendîn mehan rastî berxwedanan hat.Bi vê yekê re jî heta îlona sala 925'an nehat tackirin.Di sala 927'an de Keyaniya Vîkîng a herî dawî, York, hate fetihkirin û Æthelstan bû keya anglosaksonî ya hemû Îngilîstanê.Di sala 934'an de Æthelstan Skoçyayê dagir kir û Konstantînê IIê neçar kir ku xwe teslîmî Æthelstanê bike û gelên Skotlandî û Vîkîng di bin serweriya Æthelstanê de qehirîn.Æthelstan di Şerra Brunanburhê de wana têk bir. Ew serkeftin ku di giravên Brîtantayê de û di kîşwerê de Æthelstanê re prestîjên mezin da.Piştî mirina wî Vîkîng dîsa Yorkê zeft kirin û heta 954'an neket destê Anglo-Saksonan.

Æthelstan hikûmeta xwe sentralîze kir û wî kontrola xwe li hilberîna peymanan zêde kir û pêşengên deverên dûr vexwend ku werin encûmena wî.Di van hevdîtinan de her weha serwerên ji derveyî xaka wî, bi taybetî padîşahên Welsh, ku bi vî rengî serweriya wî qebûl kirin beşdarî xaka wî bûn.Zêdetir nivîsên qanûnî ji serdestiya wî xelas dibin ji hemû padîşahên îngîlîzî yê sedsala 10-an.Wan gumanên xwe li ser diziyên berbelav û sazûmana civakî anîn ziman.Reformên wî yên zagonî li ser Kalikê wî, Alfredê Mezin ve binyatkirî ye.Æthelstan yek ji şahên ayînperist ên Saksonên Rojava bû û bi komkirina emanetên pîroz û bi afirandina dêran re navdar bû.

Binyat

Bi sedsala 9'an re di heyama Anglo-Saksonan a zû de, çendin Keyaniyên Anglo-Saksonan hat çar kirin:Rojhilata Anglia,Mercia,Northumbria,Wessex[3].Di sedsala 8'an de Mercia bû keyaniya herî bihêz a Başûrê Îngilîstanê, lê belê di serê sedsala 8'an de, Wessex li başûrê Îngilîstanê de,di bin serweriya Egberth de domînant bû ku Æthelstan nevîçirrçirrkê Egberth e.

  1. ^ "History by the Month: September and the Coronation of Æthelstan'". Parker Library, Corpus Christi College, Cambridge. 8 îlon 2015. Roja gihiştinê 6 nîsan 2016.
  2. ^ Foot, Æthelstan: The First King of England, pp. 155–156
  3. ^ Stenton, Anglo-Saxon England, pp. 95, 236