Hezo: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
WîkîBot (gotûbêj | beşdarî)
B →‎top: Bot: {{{koordînat}}}
Rêz 54: Rêz 54:
== Çavkanî ==
== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}
{{Çavkanî}}
Xalid Effendîya Xerzanî, wek serkirdeyek a Hezo, sertan-seride bi taybet xwedî Xanedan bû. Xalid Effendi tu car nam û san a Aydin û an jî ad-din lê nebu, safi wek Xalid Effendiya Xerzanî dihate nasan.

Lawê wî, Abdurrahman Effendî, her weha nam û sana Aydin li ser nebu, safi di salaneya ku temmena wî, bawer bim, di salaneya wek 1940 an de wek Pasnaw AYDIN LÊ KIRIN..... bi rastî ew jî wek Abdurrahman ( Evdirrehman Effendîya Xalid Effendîya Xerzanî dahtin nasan.

Malbat û Xanedanek gellek berfireh bûn, Saxek li HEZO, shaxek li Bedlis, Shaxek li Qabilcewz û li ser sertanseri Hezo bi bandor bûn.


== Giredanên derve ==
== Giredanên derve ==

Guhartoya 17:51, 26 îlon 2020

Hezo
Kozluk
Navçe
Welat Bakurê Kurdistanê
Dûgel Tirkiye
Parêzgeh Batman
Serbajar Hezo
Qeymeqam Huzeyfe Citer

Hejmara bajarokan 2 bajarok
Hejmara gundan 69 gund

Gelhe (2008) 62.114[1] kes
Rûerd 1.119 km2
Berbelavî 55,5 kes/km2
Bajarê navendî
Gelhe (2008) 21.380 kes
Koordînat 38°11′36″Bk 41°29′23″Rh / 38.19333°Bk 41.48972°Rh / 38.19333; 41.48972
Bilindayî 870 m
Koda postayê 72400
Koda telefonê (+90) 488
Hezo li ser nexşeya Tirkiye nîşan dide
Hezo
Hezo
Hezo (Tirkiye)

Hezo (1928: هازو / Haso (Hazo); bi tirkî: Kozluk) navçeyekî Batmanê ye. Li bakura rojhilata Batmanê ye û 40 km dûrî wê ye. Hezo bajarekî kevn e li dorî Birca Hezoê hatiye avakirin.

Li rojhilata bajar wilayetên Bidlîs û Sêrtê, li rojavayawî wilayeta Amedê cîh digire. Li bakura wê navçeya Qabilcewzê û li başûra wê navçeya Qubînê hene.

Dîrok

Bajarê Hezo yê di sala 1514'an de ketiye bindestên osmaniyan. Dema ku komara Tirkiyê avabû, Hezo bajarokekî li ser bajarê Qabilcewzê bû. Lê di sala 1938'an de bû bajarek wek Qabilcewzê. Ji wê salê heta sala 1990'î Hezo navçeyekî li ser bajarê Sêrtê bû. Ji bo ku Atêsha Tirk lêshkerên xwe li heremê zêde biket, gelek navçeyan kir Bajar wek Elih, Lê belê piştî ku Elih (Batman) di sala 1990'î de bû wilayet, navçeya Hezo yê bi wilayeta Elih (Batman) ê ve hat girêdan.

Hezo bajarekî di nav çiyayan de ye. Lewra jî, ji gelên danêshwanên wê re tê gotin : çiyayî, herçendî çîyayîyên Hezo yên ên liçîyayê jorînin, herweha ji Barajvanên navgîn re jî tên gotin çîyayî.. Ji xeynî vî jî, ji xelkê Hezo yê re tê gotin :Xerzî, ji bala kû Hezo li navgîna di nav dila herêma Xerzan bi xwe de ye, jê re jî tê gotin : Xerzan, û herwiha di nav çiya de dimîne.

Malbatên aristoqrasîya Xerzan a kevn li vir henin, yekî ji wan ên Gellek bi navdar û bandor wek : Xalid Efendî (Xalid Efendi ed-din (Aydin) Xerzanî ji hêla kora Osmanîyan de Pashnav dihat dayî, lê bi rastî Xalid Effendîyê Xerzanî û anjî wek Kûr û lawê wî ê bi navdar dîsan jî kû ew jî tê gotin: Abdurrahman Efendî (ad-din an jî Aydin) bi rastenivîs Avdirrahman Effendîyê Xerzanî wek Serkirde û serok û Aristoqrasîya Hezo û heremê hawirdora Xerzan û herwisa jî mirovek pêshverû yên vî herêmî ku li ser û di doza Kurdî de bû rolek mezin hebu, û serkirdeyek malbata û wek bi nava Mala Îsê tê navdan û nav kirin û nasîn. Ew bi xwe li dijî Ashiretbû. Abdurrahman Effendi bi xwe ji hêla Dewleta dirindeya Artêhsa Tirkê wî demî de hatet girtin û xistin bin çavkirin û Girtigeha wê demê dans girtin. Bi welatperwerî bi doza Kurdî re dihat tewanbarkirin. Lê dîsa Abduurahman Effendî wek dostek Malla Evdullayê Timmoqî jî bash dihat naskirin. Melle Evdilahê Timmoqî gelle caran dihate li gel Evdirehman Effendîyê Xerzanî guft-û-got dikirin, danusandin dikirin, Melle Evdilahê Timmoqî gelle carant herdem pistavanîya û nêrîna Evriheman Effendîya Xalid Effendî pêshwazî dikrd û rêz dikir, herwûsa, û gellek Carak dinav hevde li ser rewsha doza Kurdîde gellek runishtin û nêrînên cur-be-cûr dihate got-û-bêj krirn, li ser dikan axiftin gotubêjan di navhev de dikirin. Evdirrehman Effendîyê Xalid Effendî, Ev wek Aristoqrasîyek, wek Mirovek Pêshveru, Zana û fêriz, wek Serkirde û Serokê gelle mala Xanedana Ìsê bû jî û Kurdek nishtimanperwer, fêriz û zana doza Kurdî di her warî de di parast. wek ji yek kurên Xalid Effendîya Xerzanî ya mala Xanedana Ìsê ên bi nav û Shan wek [[Evdurehman Efendî Xerzanî ad-Din (Aydin)]ji cihê nav û shanê Xalid Effendî domand û herwisa jî, (Mala Îsê destê navî li vî şaxî gellek gring bûwe) wek pêşverûyên deshelat û aristoqrasîyê heman herêmî bûye û heman herêman bi badorin. Bandoriyên Evdurehman Efendî Aydin (Xerzanî)ê Xalid Efendî wek malbatên di cih de tekûz û rayedar û wek bi navê Malayên Îsê tên dîtin, shaxek wan en herî mezîn jî li Bedlîsînin. Dîsa, malbatên Balûdtash an wek Maarûf (Mala Şêxûbalî) pêşverû jî lêre gellek hene. Bi tahbîrî ê min, li devereyên dewletên derveyi Nistimanên Bîyanîya derve de jî çendîn malbatên Xerzanîyan henin û belav bûn. Hemû ji deverên Hezo hatine nefîkirin. Wek herweha, malbatên Xerzanî yan li derveyî Kurdistan de zêde hene. Li gor lêkolînên di destên me de, mala Xerzani yan (ad-din an jî Aydin) tên hesibandin. Navdarê bi nav wek Evdurehman Efendi yê Xalid Effendî ( aydin)ê Xerzanî ji mala Îsê tê zanîn. Milek wan ên din jî le Bedlis bi navê malbatek cawaz tên naskirin, lê hemu ji yek rahyan tên.

Geshtek û têghînanî ji hawirdor û malbatên herêm û Kesên bi temên Pîr û kalan hatet tomarkirin. Nêrin gellekin herweha li ser vê darbareyîde gigihêjet rûw-bi-rûw bûn. Destek Malbata Ìsê Aristoqrasîya Xanedana Evdirrahman Effendîyê Xalid Effendîyê Xerzanî, li herema Xerzan, bi taybet li navênda HEZO, Kabilcewz Sason, Bedlis û li hawirdor malbatek bi gelle Shax ve bi gellek navêndîtir ji ji vê malbatê ve girîdayî bûn. Bi taybet herem bi xwe Navênde HEZO bû. Abrurrahman an jî Evdirrehman Effendîya Xalid Effendî gelle bandora xwe ya Nishtimanperwerîya Kurdî li hemen heremêde di wî dema dabu zexm kirin. Gellek hemcivînan bi Mellê Evdilleha Timmoqî, wek melle Sabrî û hwd re gellek gellek caran li ser rewsha Bashura Kurdistan jî guft-û-gah dihatet kirin, wek li ser hate çûn a Melle Mistafayê Berzanî jî dihatet gotûbej kirin. li ser debareyî herem, Ajil, çandînî û herwiha li ser mikanizmaya Bajêr jî gellek caran dihatet guft-û-goh kirin.... Evdirrehman Effendîya Xalid Effendî berjewendî Hezo, gellê Hezo û bi Taybet berjewendî Kurd û Kurdistani li ser destî hemû tishtan digirt. Ew bi xwe ji hêla Dewleta Tirk ve hatu Girtin û bin çavkirin, di vê demê de Evdirahman Effendîya Xalid Effendî serî ji ji Dewleta dagirkerrê ne tewwand. Gellê Kurd û bi Taybet berjewendîya Hezo her parast. Ew bi xwe zana û fêriz bû, gellek zana û bi bandor bû. Mixabin, di sala 1974 de bi temenek gellek direj çû ser dilovanîya xwe.

Çavkanî

Xalid Effendîya Xerzanî, wek serkirdeyek a Hezo, sertan-seride bi taybet xwedî Xanedan bû. Xalid Effendi tu car nam û san a Aydin û an jî ad-din lê nebu, safi wek Xalid Effendiya Xerzanî dihate nasan.

Lawê wî, Abdurrahman Effendî, her weha nam û sana Aydin li ser nebu, safi di salaneya ku temmena wî, bawer bim, di salaneya wek 1940 an de wek Pasnaw AYDIN LÊ KIRIN..... bi rastî ew jî wek Abdurrahman ( Evdirrehman Effendîya Xalid Effendîya Xerzanî dahtin nasan.

Malbat û Xanedanek gellek berfireh bûn, Saxek li HEZO, shaxek li Bedlis, Shaxek li Qabilcewz û li ser sertanseri Hezo bi bandor bûn.

Giredanên derve