Galileo Galilei: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Kurteya guhartinê tine |
Kurteya guhartinê tine |
||
Rêz 28: | Rêz 28: | ||
'''Galileo Galilei''' (z. [[15'ê reşemiyê|15ê reşemiya]] [[1564]] li [[Pîza]], [[Dukîtiya Florensê]] - m. [[8'ê rêbendanê|8ê rêbendana]] [[1642]] li [[Arketrî]], [[Dukîtiya Toskanayê]]) yek ji avakerên [[fizîk]]a nûjen, [[astronomî|astronom]] û zanyarên [[îtalî]] ye. |
'''Galileo Galilei''' (z. [[15'ê reşemiyê|15ê reşemiya]] [[1564]] li [[Pîza]], [[Dukîtiya Florensê]] - m. [[8'ê rêbendanê|8ê rêbendana]] [[1642]] li [[Arketrî]], [[Dukîtiya Toskanayê]]) yek ji avakerên [[fizîk]]a nûjen, [[astronomî|astronom]] û zanyarên [[îtalî]] ye. |
||
Bavê wî Vincenzo Galilei muzîkarekî navdar bû. Di sala [[1581]]an de Galileli dest bi perwerdeya bijîşkî li [[Zanîngeha Pisa]] dike lê ji ber xizaniyê nikare bidomîne. Di zaroktiya xwe de her dem bala wî li ser matematîkê bû, ev yeka han dibe sedem kû Galilei di sala [[1589]]an de profesoriya matematîkê bidestbixe. Gelek keşfên nû dike, bo mînak [[termometre]], pîvanoka pêlên dil hwd. Dîsa wî çiya û baniyên [[heyv]]ê tesbît kiriye, gera erdê rave kiriye, çar kaşanokên [[Berçîs |
Bavê wî Vincenzo Galilei muzîkarekî navdar bû. Di sala [[1581]]an de Galileli dest bi perwerdeya bijîşkî li [[Zanîngeha Pisa]] dike lê ji ber xizaniyê nikare bidomîne. Di zaroktiya xwe de her dem bala wî li ser matematîkê bû, ev yeka han dibe sedem kû Galilei di sala [[1589]]an de profesoriya matematîkê bidestbixe. Gelek keşfên nû dike, bo mînak [[termometre]], pîvanoka pêlên dil hwd. Dîsa wî çiya û baniyên [[heyv]]ê tesbît kiriye, gera erdê rave kiriye, çar kaşanokên [[Berçîs]]ê tesbît kiriye, agahî li ser [[Gelawêj]] û [[Keywan]]ê daye, [[mîkroskop|hûrbîn]] bipêşxistiye hwd. |
||
[[File:Galileo facing the Roman Inquisition.jpg|thumb|220px|left|]] |
[[File:Galileo facing the Roman Inquisition.jpg|thumb|220px|left|]] |
Guhartoya 22:55, 1 çiriya pêşîn 2020
Galileo Galilei | |
---|---|
Pîşe | Astronom |
Serdem | Sedsala 16 û 17 |
Xebat | Çar kaşanokên Jûpîterê tesbît kiriye, agahî li ser Venûs û Satûrnê daye, mîkroskop bipêşxistiye |
Bandorbar | Arîstoteles, Nicolaus Copernicus |
Dê û bav |
|
biguhêre |
Galileo Galilei (z. 15ê reşemiya 1564 li Pîza, Dukîtiya Florensê - m. 8ê rêbendana 1642 li Arketrî, Dukîtiya Toskanayê) yek ji avakerên fizîka nûjen, astronom û zanyarên îtalî ye.
Bavê wî Vincenzo Galilei muzîkarekî navdar bû. Di sala 1581an de Galileli dest bi perwerdeya bijîşkî li Zanîngeha Pisa dike lê ji ber xizaniyê nikare bidomîne. Di zaroktiya xwe de her dem bala wî li ser matematîkê bû, ev yeka han dibe sedem kû Galilei di sala 1589an de profesoriya matematîkê bidestbixe. Gelek keşfên nû dike, bo mînak termometre, pîvanoka pêlên dil hwd. Dîsa wî çiya û baniyên heyvê tesbît kiriye, gera erdê rave kiriye, çar kaşanokên Berçîsê tesbît kiriye, agahî li ser Gelawêj û Keywanê daye, hûrbîn bipêşxistiye hwd.
Pirtûk û angaştên Galilei bi xweşî dêrê naçe û jê tê xwastin ku li dijî zagonên olî dernekeve û ji gotina xwe ya "Erd digere" were xwarê, înkarbike. Komîsyona darizandinê ya Papa û dadgehdike. Galilei di dadgehê de gotina xwe ya navdar dibêje "Ez bibêjim, nebêjim erd digere".
Galileli bo temendirêjiya xwe tê zîndanîkirin. Di zîndanê de çavên wî kor dibin û piştre jî li zîndanê dimire.
Îro em dizanin êdî dinya li dora xwe digere, lê wê demê pirr dijwar bû ku mirov li dijî zanînên kevneperest derkeve.