Here naverokê

Tengrî

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Tengrî
Tengrî bi tîpên tirkî yên kevnar hatiye nivîsandin
PerestvanTengrîzm Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
TekstOrkhon inscriptions Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Agahiyên kesane
Zarok
  • Bai-Ulgan
  • Koyash
  • Yer Tanrı
  • Kayra
  • Umay Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêreBelge

Tengrî (bi tirkî kevn: 𐱅𐰭𐰼𐰃) xwedayê Tengrîzme ye.[1]

Tengrî xwedayê netewî yê goktirkan bû ku wek "xwedayê tirkan" dihat binavkirin.[2] Serokên goktirk îdia kirin ku hêza wan ji aliyê Tengrî ve hatiye şandin. Ev hikûmdar bi gelemperî wekî kurên Tengrî yên ku wî li ser Erdê temsîl dikin, mîna pêxemberan têne pejirandin. Wan sernavên wekî tengrikut, kutluġ an kutalmysh li xwe kirin, li ser bingeha baweriya ku ew gihîştine hêza esmanî û giyanî ya ku ji hêla Tengrî ve hat dayîn.[3]

Piştî hilweşîna Yekîtiya Sovyetê, Tengrîzm ji nû ve zindî bû. Li Qirgizistanê û Qazaxistanê, Tengrîzm xwedî hebûna xurt e. Li Tirkiyê, Nihâl Atsız, Tengrîzm ji bo neteweperestên tirk û pantirkistên tirk zêdetir populer kir. Gelek gelên tirk ên li Rûsyayê jî tengrîzm qebûl kirine.[4]

  1. ^ Bukharaev, R. (2014). Islam in Russia: The Four Seasons. Vereinigtes Königreich: Taylor & Francis. p. 78
  2. ^ Jean-Paul Roux, Die alttürkische Mythologie, p. 255
  3. ^ Käthe Uray-Kőhalmi, Jean-Paul Roux, Pertev N. Boratav, Edith Vertes. "Götter und Mythen in Zentralasien und Nordeurasien"; section: Jean-Paul Roux: "Die alttürkische Mythologie" ("Old Turkic Mythology") ISBN 3-12-909870-4
  4. ^ Erica Marat, Kyrgyz Government Unable to Produce New National Ideology Girêdana arşîvê 2018-10-17 li ser Wayback Machine, 22 February 2006, CACI Analyst, Central Asia-Caucasus Institute.