Dêrsim (parêzgeh)
| Parêzgeha Dêrsimê Tunceli | |
| Koda parêzgehê: 62 | |
| |
| Nexşeya navçeyan | |
| |
| Kargêrî | |
| Welat | Bakurê Kurdistanê |
|---|---|
| Dûgel | Tirkiye |
| Serbajar | Mamekî |
| Demografî û erdnîgarî | |
| Gelhe (2008) | 86.449 kes |
| Rûerd | 7.774 km2 |
| Berbelavî | 11,1 kes/km2 |
| Binebeş | |
| Hejmara navçeyan | 8 navçe |
| Hejmara bajarokan | 10 bajarok |
| Hejmara gundan | 382 gund |
| Agahiyên din | |
| Dem | UTC+2 |
| Koda telefonê | (+90) 428 |
Parêzgeha Dêrsimê (1946: Tunceli[1]; bi tirkî: Tunceli İli), parêzgeheke Komara Tirkiyeyê (bakurê Kurdistanê) ye. Navenda vê parêzgehê bajarê Mamekî ye.
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
- Çemişgezeg an Melkişî (bi tirkî: Çemişgezek)
- Nahiye: Xozat (navend), Peyîg
Erdnîgarî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Bajar di nav parelelên 39° 36´ û 38° 46´ bakûr û meridyenên 38° 19´ û 40° 26´ rohilat de ye. Sînorên bajêr li bakûr û rojava bi Erzîngan, li başur û rohilat jî bi Elezîz re tê girêdan. Pîvana erda bajar 7.774 km² ye. Ji vî erdî ji % 69,9 ji çiyayan pêk tê. Hejmara deşt û platoyan jî 30,1 % e. Li herêmê tene genim, titûn, fasîle/fasûlî, kixsên şekir, gûz û tirî tên çandin.
Dîrok[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Asîmîlasyon û tirkkirin[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Ji bo karên asîmlasyonê û tirkkirina bakurê Kurdistanê[2], di hezîrana 1927an de qanûna 1164 hat derxistin, ku destûr da avakirina Mufetîşên Giştî (Umumi Müffetişlik, UM).[3] Bi vî havî Dêrsim di sala 1936an de di bin rewşa awarte de bi qanûna leşkerî dihat birêvebirin. Mufetîşên Giştî parêzgehên Sêrtê, Colemêrg, Wan, Mêrdîn, Bedlîs, Riha, Elezîz û Diyarbekirê di nav xwe de digirt. Di sala 1952an de di dema hikûmeta Partiya Demokrat de Mufetîşeyên Giştî hatin hilweşandin. Ketina parêzgehê heta sala 1965an ji biyaniyan re qedexe bû.
Mijarên têkildar[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
- ^ Türkiye'de Meskûn Yerler Kılavuzu I-II. Başbakanlık Devlet Matbaası, Ankara, 1946.
- ^ Üngör, U. U. (2009). "Young Turk social engineering : mass violence and the nation state in eastern Turkey, 1913-1950" (PDF). University of Amsterdam - UvA-DARE (Digital Academic Repository). Roja gihiştinê 20 gulan 2024.
- ^ Alkan, Mehmet Ö. (2019). "T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ - İYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER ANABİLİM DALI" (PDF). Istanbul.edu.tr. Roja gihiştinê 20 gulan 2024.
Bîblîografî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
- Harita Umum Müdürlügü 1:800,000 (1934).
- "Köylerimizin adlari" (1928).
- Vital Cuinet (1891/2001). "La Turquie d'Asie".
- Xefur, Ebdulla (Abdulla Ghafor) (2000/2001). Kurdistan - Dabeşî Kargêrî Terrîtorî 1927-1997.
- Xefur, Ebdulla (Abdulla Ghafor) (2001). Kurdistan - Rûpêw û jimarey danîştuwan.
| Navneteweyî | |
|---|---|
| Neteweyî | |
| Cografî | |
| Yên din | |
| Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |