Şablon:GH/2022/53

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Wêneya gotarê
Wêneya gotarê

Pergala Rojê yan jî Rojbend, pergalakeye ku ji rojê û exterên li dor wî pêk tê. Serekîtirîn parçê ya pergala rojê Ro ye ku 98,6% ji bariste ya wê pergalê pêktîne û rakêş a wê her tişt di xulgeh a xwe radigre. Pergala rojê ji cîsmên ku rasterast li dora Rojê dizivirin, yên herî mezin çar giravên gaz û qeşayê û çar gerstêrkên bejayî ne, li pey wê hejmareke nenas ji gerstêrkên dwarf û bêhejmar cismên Sîstema Rojê ne. Pergala Rojê 4.6 mîlyar sal berê ji hilweşîna gravîtîkî ya ewrek molekular a mezin a navstêrkî ava bûye. Çar gerstêrkên dêw ên pergala derve bi giranî ji yên bejahî girztir in. Du gerstêrkên herî mezin, Jupiter û Saturn, dêwên gazê ne, ku bi giranî ji hîdrojen û helyûmê pêk tên; du yên din, Uranus û Neptun, dêwên qeşayê ne, ku bi piranî ji maddeyên ku li gorî hîdrojen û helyûmê xalên helînê yên nisbeten bilind in pêk tên, ku jê re dibêjin av, wek av, amonyak û metan. (zêdetir...)