Tehsîn Elî Ebdulezîz
Tehsîn Elî Ebdulezîz ku bi navê Tehsîn Mela Elî an jî Hecî Tehsîn tê naskirin, cîhadîstekî kurd û yek ji çar kurên rêberê berê yê Tevgera Îslamî ya Kurdistanê Elî Ebdulezîz Helebcî bû.
Jiyan[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Ji çar saliya xwe ve li Helebçeyê, li dibistana ku ji aliyê malbata wî ve di sala 1960an de hatiye avakirin, perwerdeya îslamî dîtiye. Ji zarokatiya xwe ve selefî bû. Wî temamê Quranê ezber kir, û hem Sahih Muslim û hem jî Sahih el-Buxarî, ku nêzîkî 10,000 hedîs hene. Her wiha tê gotin ku ji bo xwendina Quranê jî dengekî wî yê mezin hebû. Di sala 1987an de Tehsîn tevî malbata xwe û hejmareke zêde ji Micahîdên Kurdistanê reviya Îranê. Mamê wî Osman Ebdulezîz, damezrînerê mucahidînê, li dijî rejîma Baas cîhad ragihand. Tehsîn ji bo têkoşînê pir biçûk bû, tevî ku berpirsyarê xwedîderketina jinên di malbata xwe ya li Senendê de bû. Tehsîn Mela Elî ji dema ku rîha xwe mezin kiriye qet tiraş nekiriye. Por piraniya rûyê wî girtibû. Xwişka wî diyar kir ku "Ji zarokatiya xwe ve fikrên wî yên selefî hebûn. Ji derketina jinan nefret dikir. Her tim nakokiyên me hebûn. Ku ez diçûm min digirt û li ber min disekinî." Dema Tehsîn mezin bû bû pêşmerge. Tê gotin ku ew şervanekî jêhatî bû. Tehsîn jî gelek caran çûye Efxanistanê. Di sala 1994’an de milîsên xwe yên bi navê Hêza Şehîdan li herêma Tewîla ya Avromanê ava kir. Di demeke nêzîk de Tehsîn Mela Elî Tawila û piraniya Hewramanê kontrol kir û li gorî şiroveya xwe dest bi pêkanîna Şerîetê kir.Celal Talebanî ji reftarên Tehsîn nîgeran bû û wî pêşniyarî jê re kir ku eger were Silêmaniyê mal, zevî, pere û otombîl jê re were dabînkirin û hemû pere ji aliyê Celal Talebanî ve were dayîn, lê Tehsîn ew pêşniyar red kir. Tehsîn di sala 1999an de bi keça Ehmedî Kaka Mehmûd, rêberê navdar ê Tevgera Îslamî ya Kurdistanê re zewicî. Di sala 2002an de kurekî wan û di sala 2005an de jî cêwîyên wan çêbûn. Ji bo meha hingivînê, ew çûn Ichkeria da ku şerê artêşa rûs bikin. Paşê dîsa bi tena serê xwe çû Efxanistanê, li wir Usama bin Ladin, Eymen el-Zawahirî û Ebû Qetada nas kir. Dilêr Ebdullah, rojnamevanekî kurd, Tehsîn Mela Elî di bihara 2001ê de li Tewilayê nas kir, wî got ku ofîsa wî odeyeke sade ye li ser sînorê Îran û Iraqê. Wî diyar kir ku Tehsîn bi xêrhatin û axaftin bû. Tehsîn rabû silavê li mêvanan kir û bi xwe av li wan kir. Bavê wî dixwest ku ew bibe serokê Tevgera Îslamî ya Kurdistanê, tevî ku Tehsîn red kir, ji ber ku nedixwest li gel partiyên laîk bibe beşek ji hikûmeta Herêma Kurdistanê.[1]
Cîhad[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Dema ku di dawiya salên 1990-î de gelek komên îslamî yên kurd serdana Efxanistanê kirin û bi rêberên cîhadîst re hevdîtin kirin, tenê komeke dilxwaz bû ku bibe beşek ji El-Qaîde. Ew kom koma Tehsîn bû. Tehsîn di dema mana xwe ya li Îranê de komek cîhadî ya bi navê “Zarokên Selahedîn” ava kir. Piştî ku çû Efxanistanê, ew bi keça serok eşîreke herêmî ya Peştûn re zewicî. Kurekî Tehsîn ji jina Paştûnî hebû. Li ser daxwaza bavê jinikê navê zarokê Ebdulezîz kirin. Ciyê kurên Selahedîn heta niha ne diyar e, lê li ser torên civakî çalak in û kanaleke wan bi zimanê kurdî û farisî li ser Telegramê heye.Tehsîn beriya kuştina xwe pirtûkeke 42 rûpelî ya bi sernavê “Beydexnama” nivîsîbû, ku wek destûra komê bû û nêrînên xwe yên li ser mijarên siyasî, hiqûqî, kurdî, îslamî û civakî vedigot. Cûdahiya Kurên Selahedîn û Lîwayên Kurdistanê di pêwendiya wan ligel El-Qaîde ew bû ku pêwendiyên Kurên Selahedîn rasterast bi El-Qaîde re hebûn, lê Tugayên Kurdistanê tenê bi riya rêxistinên ser bi El-Qaîde ve li Iraqê pêwendiya wan bi El-Qaîde re hebû. Koma Tehsîn beriya ku Tûgayên Kurdistanê beşdarî cîhadê bibin, endamên xwe şandibûn herêmên di bin kontrola El Qaîdeyê yên li FETA û Efxanistanê.[1][2]
Mirin[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Di yekem roja meha Remezanê de, ku di 1ê tebaxa 2011an de bû, firokeyeke bê firokevan a Amerîkayê ser Navçeya Wezîristana Başûr, Tehsîn kuşt.Kuştina Tehsîn li Herêma Kurdistanê tu nûçe negirt, malbata wî tenê du rojan li Helebce û Silêmaniyê merasima cenaze kirin û medyayê jî mirina wî weke bûyereke ne girîng nirxand. Ajansên îstixbarata Pakistanê alîkariya îstixbarata Amerîkî li dijî komên El-Qaîde û Talîban li Wezîristana Başûr kirin, ku wê demê cihê herî xeternak ê cîhanê bû.[3] Berdevkê Tevgera Îslamî ya Kurdistanê di axaftinekê de kuştina Tehsîn Mela Elî piştrast kir.[4]
Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
- ^ a b "حاجی تەحسین... جیهادییەكی یاخی". www.rudaw.net. Roja gihiştinê 18 adar 2023.
- ^ "دەرکەوتن و بەرفراوان بوونی سەلەفییەت لە رۆژهەڵاتی کوردستان". www.kurdistanc.com. Ji orîjînalê di 18 adar 2023 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 18 adar 2023.
- ^ "حاجی تەحسین... جیهادییەكی یاخی". www.rudaw.net. Roja gihiştinê 18 adar 2023.
- ^ میدیا, گوڵان. "هەواڵی كوژرانی تەحسین مەلا عەلی پشتڕاست كرایەوە". گوڵان مێدیا (bi soranî). Roja gihiştinê 18 adar 2023.