Xaliye Buqmiye
Xaliye Buqmiye (erebî: غالية البقمية) jineke Ereb bû ku serkêşiya komeke çekdar bû ku ji bo parastina Mekkeyê ji Osmaniyan berxwedaneke leşkerî kir. Ji bo naskirina kiryarên wê, sernavê Emîre, ku guhertoya jinê ya navê Emîr e ku tê wateya prenses, lê hatiye dayîn.[1]
Jiyan[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Ew li Tarba, li nêzîkî Taifê, ji malbatek Hanbelî ya bi eslê xwe Bedewî bû.[2] Ew keça Şêx Ebdulrehman bîn Sultan el-Bedrî bû. Ew jina mîr Hemed Ben Abdullah, waliyê Tarba yê Mîrnişîna Diriyê bû.[3]
Di dema Şerê Wehabî (1811–1818), piştî girtina Mekkeyê ji aliyê hêzên Diriya Siûdî ve, Mekke di bin êrîşa Împaratoriya Osmanî de bû, û wê tevgereke berxwedanê ya leşkerî damezrand da ku Mekkeyê li dijî hêzên Osmanî biparêze.[4]
Çîrokek vê bûyerê wiha vedibêje: “Berxwedana eşîrên Ereb ên ji Mekkê tu carî bi qasî Erebên Terbeyê ku jina bi navê Xaliye wek serê wan hebû, nebû.”[5] Taktîkên Ghaliya hêzên wê hişt ku di destpêka şer de êrişên Osmaniyan bi serkeftî paşve bixin. Osmanî ji şermkirin ku ew dikarin jinekê bi ser bikevin, derewan belav kirin û ew bi sêhrbazek ku hêzên Wehabî ji nedîtî ve tê tawanbar kirin.[6][7]
Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
- ^ Fatima Mernissi, The Forgotten Queens of Islam, p. 20
- ^ al-Furaih, Rawan (8 adar 2019). "غالية البقمية: قائدة سعوديّة ظنَّها العثمانيون ساحرة". Thmanyah. Roja gihiştinê 25 adar 2021.
- ^ "Ghaliyya Al Bogammiah". al-hakawati. Roja gihiştinê 25 adar 2021.
- ^ Guida Myrl Jackson-Laufer: Women Rulers Throughout the Ages: An Illustrated Guide
- ^ Mernissi, Fatima; Mary Jo Lakeland (2003). The forgotten queens of Islam. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-579868-5.
- ^ M. Jackson, Guida (1999). "Introduction". Women Rulers Throughout the Ages: An Illustrated Guide. 130 Cremona Drive, P.O Box 1911, Sanata Barbara, California 93116-1911, USA: ABC-CLIO Inc. rr. xlii. ISBN 1-57607-091-3.
{{cite book}}: CS1 maint: location (lînk) - ^ M. Jackson, Guida (2009). Women Leaders of Africa, Asia, Middle East and Pacific: A Biographical Reference. USA: Xlibris. r. 141. ISBN 978-1-4415-5844-2.