Çavkaniya Çîn bibîne

{{Maneyên din|Çîn (cudakirin)}}
{{Agahîdank welat
| nav                = ''Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó''
| navê_fermî         = 中华人民共和国
| navê_kurdî         = Komara Gel a Çînê
| al                 = Flag of the People's Republic of China.svg
| nîşan              = National Emblem of the People's Republic of China.svg
| sirûda_netewî      = {{lower|0.2em|}} ''Yìyǒngjūn Jìnxíngqǔ'': Meşa Dilxwazan
| cîh                = People's Republic of China (orthographic projection).svg
| zimanên_fermî      = [[Çînî]] (zaravayê [[Mandarin]]) <br /> Zimanên hevfermî: Zaravayê [[kantonî]] li [[Hong Kong]] û [[Macau]]; [[îngilîzî]] li Hong Kongê; [[portûgalî]] li Macau; zimanê [[zhuang]] li [[Guangxi]]; [[uygurî]] li [[Xinjiang]], [[mongolî]] li [[ Mongolya Hundir]], zimanê [[tîbetî]] li [[Tîbet]]ê
| zimanên_tev        = 
| sîstema_siyasî     = 
| serxwebûn          = 1 cotmeh 1949 (avakirina Komara Gel a Çînê)
| paytext            = [[Pekîn]]
| koordînat_paytext  = {{Koord|39|55|N|116|23|E|type:country}}
| bajarê_mezin       = [[Şanghay]]
| serok_komar        = Xi Jinping
| serok_wezîr        = Li Keqiang
| rûerd              = 9.596.960
| av                 = 2,8
| gelhe              = 1.313.973.713
| gelhe_sal          = [[2006]]
| berbelavî          = 136
| dirav              = Renminbi (RMB)
| dem                = UTC+8
| nîşana_înternetê   = .cn
| koda_telefonê      = +86
| nexşe              = Komara Çînê.png
| nexşe_sernav       = 
}}
'''Çîn''', her wiha '''Çînistan''', bi navê xwe yê fermî '''Komara Gel a Çînê''' (bi [[çînî]]: 中华人民共和国, lat. Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó), dewletekî unîter û serwer e li [[Asyaya Rojhilat]]. Ji avakirina wê ya 1949ê vir ve ji aliyê [[Partiya Komunîst a Çînê|partiya komunîst a Çînê]] ve tê rêveberin. Çîn di cîhanê de; bi nifûsa xwe ya dora 1,404 mîlyarî re, welatê<ref>[https://web.archive.org/web/20100305040447/http://www.listofcountriesoftheworld.com/area-land.html Countries of the world ordered by land area]tarîxa girêdanê: 28.02.2018</ref> ku xwediyê nifûsa herî pir e û her wiha ji aliyê rûerda xwe ya 9.596.960 km2 re duyemîn welatê herî mezin e û ji aliyê tevahiya qadê ve jî sêyemîn an jî çaremîn welat e. 22 parêzgeh, 5 herêma otonom, 4 şaredariyên ku bi rasterast tê birêveberin û 2 herêmên taybet ([[Hong Kong]] û [[Makao]]) ên Çînê hene; jê pêve daxwaziya wê ya serweriya [[Taywan]]ê heye.

Çîn; wekî yek ji şaristaniyên [[cîhan]]ê li [[Deşta Bakurê Çînê|deşta bakurê Çînê]] di tejaneya [[çemê Zer]] a berhemdar de derket holê. Sîstema polîtîk a Çînê li ser xanedanan an jî monarşiyê ya ku bi [[xanedana Xia]] destpê kiriye ya ku bi navûdeng e û hezaran sal berdewan kirine. Ji xanedanên ewil de Çîn gelek caran fireh bûye, ji hev belav bûye û car din gihiştiye hev. Di 1912a de [[komara Çînê]] (KÇ), li şûna xanedana dawî ketiye ser rêveberiyê û heta 1949a li ser karê bûye û Çîna Parzemînê rê ve biriye ku di vê salê de di [[şerê Navxweyî yê Çînê]] de ji aliyê [[Artêşa Rizgariya Gel|artêşa rizgariya gel]] ve hat têkbirin. [[Partiya Komunîst a Çînê|Partiya Komunîst]] di 21ê Îlona 1949a de di [[Pekîn]]ê de, dewleta Komara Gel a Çînê (KGÇ) ava kir; hikûmeta KÇ jî xwe vekişiya Taywanê û wekî [[de facto]] bajarê [[Taipei]] ji xwe re kir paytext. Him KÇ û him jî KGÇ diparêzin ku yekane xwediyê hemû Çînê ya meşrû ew in. Lê belê KGÇ di tevahiya Cîhanê de ya herî naskirî ye û li ba KÇ, rêveberiya xwe li ser erdên mezin û nifûsa pirtir didomîne.

Ji peyitandina reformên aboriyê ya 1979a vir ve aboriya Çînê, aboriya herî bi lez a Cîhanê ye ku mezin dibe. Di 2016a de aboriya Çînê; ji aliyê [[têrbûna berhemên hundirî]] ve aboriya duyemîn a herî mezin a Cîhanê û ji aliyê [[Parîteya Hêza Kirînê|parîteya hêza kirînê]] ve aboriya herî mezin a Cîhanê ye. Bi ser de di hinardekariyê de ya herî mezin û di hawirdekariyê de ya duyemîn mezin e.<ref>[https://www.telegraph.co.uk/finance/economics/9860518/China-trade-now-bigger-than-US.html China trade now bigger than US]tarîxa girêdanê: 28.02.2018</ref> Çekên nukleer ên Çînê hene û ji aliyê hejmara leşkerên çalak ve di cîhanê de yekemîn e û ji aliyê budceya parastinê ve duyemîn mezin ê cîhanê ye.<ref>[https://web.archive.org/web/20171010151139/http://archive.defense.gov/pubs/2013_China_Report_FINAL.pdf (PDF) Military and Security Developments Involving the People’s Republic of China 2013]tarîxa girêdanê: 28.02.2018</ref><ref name=":0">[https://web.archive.org/web/20150209162900/http://www.sipri.org/media/newsletter/essay/perlo-freeman-mar-2013 Mar. 2014: Deciphering China’s latest defence budget figures]tarîxa girêdanê: 28.02.2018</ref> KGÇ endama [[Neteweyên Yekbûyî]] ye û di sala 1971ê de li [[Konseya Ewlekariyê ya Neteweyên Yekbûyî|konseya ewlekariyê ya NY]] wekî endama timî ket şûna KÇyê. Her wiha Çîn endamê gelek rêxistinên fermî û nefermî ne yên mîna [[Rêxistina Bazirganiyê ya Cîhanê|rêxistina bazirganiyê ya cîhanê]] (WTO), [[BRICS]], [[APEC]], [[Rêxistina Hevkariya Şanghayê|rêxistina hevkariya Şanghayê]], [[G20]] û hwd. in. Çîn, bi taybetî li Asyayê hêzeke girîng a herêmî ye û di salên dawiyê de her diçe rolekî mezintir hildigre ku wekî hêze super tê binavkirin.<ref name=":0"/><ref>[http://www.bbc.com/news/magazine-19995218 A Point Of View: What kind of superpower could China be?]tarîxa girêdanê: 28.02.2018</ref>

Bi 14 dewletan re sînorê wî heye: [[Viyetnam]], [[Laos]], [[Bîrmanya]], [[Hîndistan]], [[Bûtan]], [[Nepal]], [[Pakistan]], [[Efxanistan]], [[Tacikistan]], [[Qirgizistan]], [[Qazaxistan]], [[Rûsya]], [[Mongolya]] û [[Koreya Bakur]].

== Dîrok ==
[[Wêne: Tang Dynasty circa 700 CE.png|thumb|Xanedana Tang li salan 700]]
Ji dema ku dema emperator Xuanzong ji 712 heta 755-ê de ku navê "Opera Çînê" ya yekem neteweyî neteweyî afirandiye - opera Çînî yek ji welatê herî populer ya şahî bûye, lê ev rastî dest pê kir nêzîkî millennium beriya li Çemê Deryaya Çînê di dema Qin Dynasty de.

Niha, ji hezar salî piştî mirinê Xuanzong, ew ji aliyê rêberên sîyasî û hevpeymanan re gelek kêfxweş û rêbazên sîyasî digirin, û hêla opera Çînê hîn hîn wekî "Pîrozên Pearê Pearr," berdewam dikin ku ji bo astengkirina 368 cuda formên operayê yên çînî.

=== Pêşveçûna destpêkê ===
Gelek taybetmendiyên ku operasyona çînî yên modern ên taybetmendî nîşan dide Çîn li bakurê Çînê, bi taybetî di li parêzgehên Shanxi û Gansu de, bi karanîna hin pîvanên wekî mîna Şeng (Mêr), Dan (jin), Hua (rûyê rûkirî) û Chou (zeviyê). Di demjimêrên DYA-1279 heta 1368-de xebatkarên opera dest pê kir ku zimanek vernacular bikar bînin ji bilî mirovên gelemperî ji bilî Çînê klînîk.

Di dema Xweserî Mîngê de - ji 1368 heta 1644-û ji 1644 heta 1911-şoreşa kevneşopî û stenbolê ya Shanxî ya kevneşopî ji hêla başûrê Çînê ya ku navê "Kunqu." Ev form di hundur Wu Wu de, li ser Renga Yangtze hate afirandin. Kunqu Opera li derdora Kunshan melody derdikevin, li bajêr Qencê afirandiye.
[[Wêne: Qing Empire circa 1820 EN.svg|thumb|Împaratoriya Qing Di salan 1820]]
Gelek operasyona herî navdar ên ku îro hîn têne çêkirin, ji "Ku Peony Pavilion," "Pach Blossom Fan," û adaptasyonên kevnar "Romance of Three Kingdoms" û "Rêwîtiya Rojavayê." " Lêbelê, çîrokên bi devokên cuda yên herêmî têne navîn, navendên mariner ji bo pêşniyarên li Pekînê û bajarokên bakur ên bakur.

Bi teknolojî û stranên stranan, herweha wekî celeb û celebên muzîkan jî, pir ji bo kevneşopiya Qinqiang an kevneşopî ya dînî ye.

==== Kampanyaya Hundred Flowers ====
[[Wêne: Putting his foot down.jpg|thumb|Karîkatura Brîttanî li Çin]]
Ev mîrata operasyona dewlemend di dema sedsala sedsala sedsala Çînê de di hema Çîna Çînê de hema hema winda bû. Rêjeya Komunîst ya Komara Gel ya Çînê - ji ji sala 1949 heta pêşîn - destpêka hilberîn û hilberîna operasyona kevin û nû.

Di dema 1956 û '57 'de - ku di nav de desthilatdariya Mao, rewşenbîrî, arts û rexnegirî ya hikûmetê bihêz kir - Di operasyona Çînî de.

Lêbelê, Kampanyaya Hêzên Fîlmê dikare trapek bûye. Di destpêka Tîrmeha 1957 de destpêk, rewşenbîr û hunermendên ku di dema weşanên Hundredê de diçin xwe deyn kirin. Di çileya pêşîn de, heman salê 300,000 mirovên "rastdar" hatin binçav kirin û li dijî kampên karker an jî heta darizandin jî ji bin rexnegirên nermalayî re cezakirin.

Ev pêşveçûna şoreşên Çandî yên 1966-ê-1976-ê 1976-ê, ku dê hebûna hebûna hewaya opera Çînê û hunerê kevneşopî ye.

==== Şoreşa Çandî ====
Şoreşa çandî ya rêjîmê bû ku hewldanên "rêbazên kevin" hilweşînin ji hêla kevneşopterên hûrgelan ve wekî xemgîniyê, kaxezan, cilên kevneşopî û xwendina edebî û hunerî ya klasîk. Êrîşek li ser operasyona Pekînê ya Pekînê û konserê wî destpêkirina Şoreşa çandî ya îmze kir.

ad
Di sala 1960-de, hikûmetê Mao Maoê kir ku ji bo Hey Rui, wezîfeya Mîng-Mynasty yê ku rexne kir ku rexne kirina rexnegirê wî re rûxandina wî.

Bersivên lîstik wek lîstikvaniya şahîdkar dît - û vî awayî Mao - Ji bilî Hai Rui nûnerê Parastina Parastina Peng Dehuai. Di reaksiyonê de, Mao di 1965 de di bin rûyê xwe de, bi rexneyên hişk ên operayê û konserê Wu Han hate belav kirin, ku di dawiyê de hat kuştin. Ev salvanî ya Şoreşa çandî bû.

Ji deh salên çûyî, koma komên opera were hilweşandin, hinek muzîkvan û lîpîtor hatin şikandin û performans qedexe bûn. Heta ku hilweşîna "Gang of Four" di sala 1976 de, hema heşt "operasyona modela" hate qedexekirin. Ev modela operas bi taybetî ji aliyê Madame Jiang Qing ve hatibûn vebirin û tevahî tevlîheviya siyasî ne. Di esasê, opera Çînî mirî bû.

==== Opera Modern Chinese ====
Piştî sala 1976, opera Pekînê û din formên din hate revandin, û careke din di hundurê repertoire de pêk tê.

Pêşniyarên kevir yên ku ji pevçûnan ve hatibû vebawer kirin ku ji zanistên xwe re bi xwendekarên nû re derbas bibin. Operasyonên kevneşopî ji sala 1976 ve hate azad kirin, tevî ku hin karên nû yên sansar kirin û komek nûçeyên rexnegiran re wekî rexnegirên siyasî yên ku di nav deh salan de derbas bûne.

Mîhengên operasyona çînê taybetî bi wateya dilsoz û dewlemendî ye. Nîşekek bi piranîya muzîka sor an an sorkek sorî bi dilsoz û dilsoz e. Black celeb û bêparaliyê nîşan dide. Zelalek zehfî dike, dema ku gulî ji bo sophistication û şertê xwe ye. Peyvên bi reşên reş ên reş têne tengahî û dûr-dîtin, lê rûyên kesk re şîn û tundûtûjî nîşan dide. Kesên ku bi rûyên spî re neheq û nexil in. Di dawiyê de, lîstikvan bi tenê beşek piçûk di navenda rûyê, bi çav û nê ve girêdayî ye, kincek e. Ev tê gotin "xiaohualî", an " rûyê piçûkek piçûk."

Îro, zêdetirî sê formên operasyona Çîn ên ku li seranserî welêt berdewam dike berdewam dike. Hinek ji herî girîng ên ku opera Peking Beijing, Hûju Operayê ya Şango, Qinqiang ya Shanxi, û opera Cantonese.

==== Peking (Peking) Opera ====
Forma hunerî ya dramatîkî wekî opera Beijing-an jî opera Peking-staple ji bo du sedsalan ji bo şaneya Çînê bû. Ew di sala 1790 de hate saz kirin, ku "Komên Four Anhui Mezin" diçin Bexdayê ji bo Dadgehê Imperial.

Hin 40 salan, navên opera-yê ji Hubei-ê lîstikvanên Anhui bûn, stenbolên xwe yên herêmî.

Hemî tîpên Hubei û Anhui Anhui du duşikên sereke yên ji kevneşopiya muzîkê ya Shanxi tê bikaranîn: "Xipi" û "Erhuang." Ji vê amalgamên şêweyên herêmî, nû ya Peking an Operasyona Pekînê pêşxist. Îro, Beijing Opera wekî forma hunerê hunerî ya Çînî tê nîşandan.

Pekînê Pekînê ji bo qonaxên kulolkirî, çêkirineke vivid, cilên cilên cilên û stenbolên navdar ên navdar ên bi karbidestan têne bikaranîn. Gelek 1000 qewlên - dibe ku şaş nemaze - li derdora siyasî û leşkerî, ji bila romance. Çîrokên bingehîn bi sedan an jî hezaran salan jî têne şîn û dîrokên wêrnasî jî hene.

Gelek favorsên Beijing Opera di derbarê çarçoveya vê hunerî de xemgîn in. Di lîstikên kevneşopî de gelek hejmarên pêşdibistana pêşîn û dîroka Çandî ya ku ji ciwanan re ne naskirî ne. Wekî din, tevgerên tevgerên stylized taybetiyên wateyê hene ku dikarin li ser temaşeyên nerazîbûnê winda bibin.

Pir tengahiyên hemî, operas divê bi fîlmên, fîlmên TV-ê, lîstikên komputer û înternetê ji bo baldarî bibin. Hikumeta Çîn bi karanîna karanîna karûbarê xwe dike û ji bo hunermendên ciwanên ku di beşa Beijing Opera de beşdarî beşdar bibin.

==== Shanghai (Huju) Opera ====
Opera Şanga (Huju) li ser heman demê, wekî opera Beijingê, nêzîkî 200 sal berê. Lê belê, guhertoya şango ya opera li ser herêmên Huangpu li ser Anhui û Shanxi ji lêgerîna folk folk-on-based based on. Huju di dialecta Shanghainese de Wu Chinese de tête kirin, ku bi Mandarin-re nifş e.

Di heman demê de, kesek ji Pekînê dê stranê Huju perçe fam nakin.

Ji ber ku cewhera dawî ya çîrok û stranên ku Huju çêkir, cil û karsaziyê bihevberî hêsan û hêsan in. Şangolên operayê yên şanger cilên ku ji cilên kolonî yên ji demên pêş-komunîst ve têne wekhev dikin. Ji hêla lîstikvanên wan ne ji ber ku ji hêla stenbolê ya rojavayî ve digire, ne diqewiminin ku li hemberî hêla giran û giran-rengê di çarçoveyên Opera Çînê de têne bikaranîn.

Huju di 1920'yan û 1930'î de xwe şev bû. Gelek çîrokan û stranên şerê Şangî ji hêla bandora rojava ve nîşan dide. Ev ne ecêb e, da ku hêzên ewropî yên sereke di navenda Şerê Duyem a Duyemîn a Şaredariyê de, di navendên bargiraniyê de qezenc û konsulxaneyên konsulê bazirganî digire.

Wek gelek celebên operayê yên herêmî yên din, Huju di xetereya windayan de. Çalakvanên piçûk yên piçûk destnîşan dikin, ji ber ku ew di fîlm, TV, an jî heta ku Bexda Opera bûne gelek fame û dewlemend e. Bi Pekînê Beijing Opera, ku nuha forma hunerî hunerî tê wateya, Şanga Opera li di zimanek herêmî de pêk tê û ji ber vê yekê başûrên din.

Lêbelê, bajarê Şingî bi mîlyon niştecîh hene, bi deh mîlyonan zêdetir di nêzîkî cîhekî de. Heke hewldanek konsera kurtkirî ye ku ji bo forma hunerî ya vê fêrîzmê biçûk bikin, Huju dikare ji bo sedsala ku ji sedsala pêşîn re kêfxweş bimîne.

==== Shanxi Opera (Qinqiang) ====
Piraniya şêwazên operasyona çînê ji stranên xwe re stran û lîstikên xwe dikin, hin hûrên wan, û kelefên xwe bi muzîkê bi zexmî ya Shanxi re, bi mêjîrên gelî Qinqiang an jî Luantan re dan. Ev forma kevneşopî di destpêka Çemê Deryayê ya Çînê de 221 heta 206'an ji BZ-ê ya BC-6-ê di dema modern-day Xian di Tang Era de hate belav kirin , ku ji 618 heta 907'an ve hate belav kirin.

Tevgerên repertoire û tevgerên sembolîk berdewam li seranserê Shanxi, li Yun Era (1271-1368) û Ming Era (1368-1644). Di dema Xinganê Qingdanê (1644-1911), Shanxi Opera hate darizandin dadgeha Beijing. Xerîbên Imperial yên bi vî awayî hîvî Shanxi digerin ku form di Opera Beijing Opera de bû, ku niha stenbolê hunermendek netewî ye.

ad
Di demekê de, repertoire ya Qinqiang ji zêdeyî 10,000 operas hene; Îro, tenê nêzîkî 4,700 ji wan têne bîra xwe. Arî li Qinqiang Opera di du celeb de parçe kirin: huan yin, an "kêfxweşiyê," û ku ku, an "xemgîniya xemgîn." Plots di Shanxi Opera de gelek caran bi zordestiya şer dikin, şerên li dijî bakurên bakur, û pirsgirêkên dilsoz. Hinek hilberên Shanxi Opera hene ku bandorên taybetî yên wekî şewitandina şewitandinê an ankrokek akrobîtîk hene, di bila xebatkar û stranbêjê standard.

==== Opera Cantonese ====
Okyanûsa Cantonese, li Başûrê Çîn û li derveyî neteweyên çînî yên etnîkî ye, li forma operasyonek gelekî fermî ye ku bi armancên gymnastic û martialî re dide. Ev forma Çînê Opera di Guangdong, Hong Kong , Macau, Singapur , Mîrlandê û li welatên rojavayî yên rojavayî yên li rojhilata Çîn-li ser giran dibe.

Di destpêka 152-1567 de li ser bingeha kevneşopî ya Opera Çînê, li ser Operasyona Çînî ya Kontrolê destpê kir ku desthilatdariya folklûbê, û dawiya hêj jî dengên populer ên rojavayê Rojavayê destpê kir. Ji bila amûranên çînî yên kevneşopî yên wekî pipa , erhu , û perçûk, modernên
ad
Okyanûsa Okyanûsa Kanada dikare dibe ku amûranên rojavayî yên wekî violin, cello, an jî saxophone.

Du celebên cûda yên du lîstikên nûvebirinê ya Opera Cantonese Opera - Mo, wateya "armanca martialî," û Mun, an "rewşenbîrî" - ku li kêfên mêjî bi tevahî stranên bi hev re ne. Mo performans lezgîn in, bi çîrokên şer, brajî û xemgîniyê hene. Çalakvanan caran bi çekên çekan digirin, û cilên navdar dikarin bibin wek kulkek rastîn. Mun, ji aliyekî din, bi awayekî piçûk dibe, forma hunerî ya bêtir polîtîk. Çalakvanên tone, axaftina rûyê xwe, û demên dirêj "dravên avê" dihêle ku hestiyên tevlihev dikin. Piraniya Munê roman, çîrokên mizgîniyê, çîrokên çandî yan jî çîrokên kevneşopî yên çînî yên çînî hene.

Ji bo çalakiya yekem a Cantonese Opera ye. Ew di nav hemû Çînê Operasyonê de, bi rengên cûda û rengên cûda yên bi rengê cûda, bi taybetî li ser axê, nîşan dide ku dewletê, ewlehiyê, û tendurustiya fîzîkî ya xemgîn. Ji bo nimûne, celebên tîpên tedawî hene ku di nav xiftanên sor de xistin, çiqas xemên hestîk an jî paqijker li ser pira pişkek mezin in. Hin Cantonese Operas jî lîstikvanên di "rûyê vekirî" ve, tevlihev û zehmet e ku ji rûyê rûyê jiyanê ve bêtir rengek mask wekhev e.

Hong Kong li hewldanên hewldanên ku li Opera Cantonese Opera dijîn û dewlemend dike. Akademiya Hîng Kongê ji bo Hunerê Performing Arts di performansa Opera Cantonese Opera pêşkêş dikin, û Encûmena Pêşveçûna Hunerî ya ji bo zarokên zarokên bajêr sponsor dike. Bi hewldanên vî rengî bi vî awayî, ev formek taybet û hêja ya Çînê Opera dikare bi deh salan re pêşwazîdar bibînin.
== Demografîk ==
[[Wêne: China sex by age 20201101.png|thumb|upright=2.5|Nexşeya bûna Mîlleten Çin]]
Nifûsa Çin gorî taxminan şe 1.4 Milyar zedetîrê. Li bê wî nifûs, Çin Nifûsa ter mezin ji dinyayê dayî.

=== Ziman ===
90% bê Zimanê çînî diaxifin, 10% e DIN be [[Zimanê Uygurî]], [[Mongolî]] û hinek din ji diaxifin.
=== Dîn ===
Hukûmeta Çine 5 Dîn serastî dike: Xrîstiyanî, Buddistî, Islamiyetî, Daosmitî û protestantî.

== Pêjgeh ==
{{Gotara bingehîn|Pêjgeha çînî}}

== Parêzgeh û herêmên Çînistanê ==

Çîn ji 22 (Heger mirov [[Taywan]]ê jî hesab bike 23) parêzgehan pêktê. Ji xeynî van parêzgehan, 5 herêmên xweser, 4 Şaredariyên mezin û du herêmên îdarî yên taybet hene.

{| border="0"
|-----
|
'''Parêzgeh'''
* [[Anhui]] (安徽)
* [[Fujian]] (福建)
* [[Gansu]] (甘肃)
* [[Guangdong]] (广东),
* [[Guizhou]] (贵州)
* [[Hainan]] (海南),  « Grava başûr»
* [[Hebei]] (河北)
* [[Heilongjiang]] (黑龙江)
* [[Henan]] (河南)
* [[Hubei]] (湖北)
* [[Hunan]] (湖南)
* [[Jiangsu]] (江苏)
* [[Jiangxi]] (江西)
* [[Jilin]] (吉林)
* [[Liaoning]] (辽宁)
* [[Qinghai]] (青海)
* [[Shaanxi]] (陕西)
* [[Shandong]] (山东), «li rojhilatê çiyê »
* [[Shanxi]] (山西), «li rojavayê çiyê»
* [[Sichuan]] (四川), «çar çem»
* [[Yunnan]] (云南), «li başûrê ewran»
* [[Zhejiang]] (浙江)
* [[Taywan (Komara Gel a Çînê )|Taywan]] (台湾)
| valign="top" |
'''Herêmên xweser'''
* [[Guangxi]] (广西壮族自治区), gelê wir [[Zhuang (netewe)|zhuang]] e.
* [[Mongolya Hundir]] (内蒙古自治区)
* [[Ningxia]] (宁夏回族自治区),  gelê wir  [[Hui (netewe)|hui]] ye.
* [[Xinjiang]] (新疆维吾尔自治区),  an Turkistana Çînî,  gelê wir [[ûygûr]] e. 
* [[Tîbet]] (西藏自治区)
<br />
'''Şaredarî'''
* [[Beijing]] ([[Pekîn]]) (北京)
* [[Chongqing]] (重庆)
* [[Şanghay]] (上海)
* [[Tianjin]] (天津)
<br />
'''Herêmên îdarî yên taybet'''
* [[Hong Kong]] (香港)
* [[Makao]] (澳门)
|}

== Cihên turîstîk ==
<br><gallery class="center" caption="Çîn - 中华人民共和国 - China">
Wêne:Beijing-Verbotene Stadt-Mittagstor-12-gje.jpg|Pekîn
Wêne:China-Grosse Mauer-116-2012-gje.jpg|Dîwarê Çînê
Wêne:Dazu-Baoding Shan-204-No17-2012-gje.jpg|Dazu, Baoding Shan
Wêne:Li-Flussfahrt-142-2012-gje.jpg|Çemê Li
Wêne:Yangshuo-Weststrasse-48-2012-gje.jpg|Yangshuo
Wêne:Longmen-Grotten-Fengxian Si-24-2012-gje.jpg|Luoyang, Longmen grottoes
Wêne:Xian-Terrakotta-Armee-50-2012-gje.jpg|Xi'an, Artêşa terrakotayî
Wêne:Shanghai-Skyline-36-fruehmorgens-2012-gje.jpg|Şanghay
</gallery>

== Binêre ==

* [[Împeratorîya Çînê]]
* [[Lîsteya Monarşiyên Çînê]]
* [[Împeratorê Çînê]]

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}

{{Kategoriya Commonsê|China|Çîn}}{{Serbajarên Parêzgehên Çînê}}{{Şablon:Beşên îdarî ya Çînê di asta parêzgehan de}}{{Şablon:Komên etnîkî yên Çînê}}{{Şablon:Dewletên Asya}}

{{Kontrola otorîteyê}}

[[Kategorî:Çîn| ]]
[[Kategorî:Dewletên endamê Neteweyên Yekbûyî]]
[[Kategorî:Dewletên komarî]]
[[Kategorî:Dewlet û herêmên ku di 1949an de hatine avakirin]]
[[Kategorî:Endamên G20ê]]