Belgefîlm
Belgefîlm, rêbazeke sînemayê ye ku li ser ronîkirina bûyeran û lêkolînên li ser mijarên cûda tê amadekirin. Belgefîlm li ser mijarên cûda bûyerên dîrokî tê amadekirin û bi zimanekî xem-estetîk ji bîneran re tê pênasekirin. Belgefîlm ên destpêkê, ku jê re "fîlmên rasteqîniyê" dihate gotin, yek deqîqe an kêmtir dewam dikir.
Dîrok
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Fîlma destpêkê ya belgefîlmê berî sala 1900î bi nûbûna nîşandana bûyerekê serdest bû. Ew kêliyên yekcarî bûn ku di fîlimê de hatin kişandin: trênek ku dikeve qereqolê, keştiyek ku li keştiyê digere, an karkerên kargehê ji kar derdikevin. Ji van kurtefîlman re digotin fîlmên "aktuality"; têgîna "belgefîlm" heta sala 1926an nehate çêkirin. Gelek fîlimên pêşîn, yên wekî yên Auguste û Louis Lumière hatine çêkirin, ji ber kêmasiyên teknolojîk (mînakên wekî YouTubeê) deqîqeyek an kêmtir dirêj bûn.
Fîlmên ku gelek kesan nîşan didin (mînak, derketina ji kargehekî) bi gelemperî ji ber sedemên bazirganî hatine çêkirin: kesên ku hatine kişandin ji bo dîtina fîlimê ku wan nîşan dide, ji bo pereyan dilgiran bûn. Di dîroka de yek ji fîlmê belgefîlm ê ya girîng ku demjimêrek û nîv dirêjiya wî hebû fîlma The Corbett-Fitzsimmons Fight bû. Bi karanîna teknolojiya pêşeng hatiye çêkirin filmê Enoch J. Rector bû. Di fîlmê de tevahiya şerê xelata navdar a 1897an li ser ekranên sînemayê li seranserê Dewletên Yekbûyî da nîşandan.
Belgefîlmên bi kurdî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Dengbêjî[1]
- Dîroka Heskîfê[2] (Niha di binê Bendava Ilısuyê de ye)
- Dengê Bakur (12 beş. Belgefîlm ji aliyê hunermenda kurd Rewşan Çeliker ve hatiye amadekirin)[3]
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ Dengbêj - Kürtçe Belgesel Film (bi îngilîzî), roja gihiştinê 14 sibat 2022
- ^ Hasankeyf Tarihi - Belgesel (Kürtçe) (bi îngilîzî), roja gihiştinê 14 sibat 2022
- ^ Rewşan - Dengên Bakur (1) I 2014 (bi îngilîzî), roja gihiştinê 14 sibat 2022
