Kortareş

Kortareş yan jî Kortireş, yek ji şeş gom (zom)ên gundê Kupikê Dêrsimê ye. Kortireş navê xwe ji çala ku têde hatiye ava kirin werdigire. Ji ber ku ji derdora Kortireş yan jî Kortareşê wekî "Kort" tê binav kirin. "KORT-A-REŞ" yan jî "KORT-Î-REŞ" her du jî heman manê didin.

Du êhtîmal va nava afirandin e. Yêkemîn îhîtmal ev e ku herd yan jî bi gotineke din axa vir sindorê navbera axa spî û reş de ye û axa kortê jî ji ber ku reş e dibe ku ji vir wergirti ye.

Ihtîmala duyemîn jî, qasê ku pîr û kalên gund bexs kirin e, kelem yan jî daristana vê herêmê ew qas xût ê bê ser û ber bûye ezman xuya ne kiriye. Di nava vî kelemî de hemû sewal (heywan)ên kovî hebune û nava daristanê ji ber ku tavê nabîne ji daran reş û tariye. Ji ber vê sedemê jî jêre gotine Korta reş.

Cihê Vê gomê, li bin rêya Kûpik-Moxindî yan jî Kûpik-Şowagê de ye. yanê KOrtireş, li vê derê hatiye ava kirin. Li Rojhilatê Kortîreşê Mezela Spî û her wiha gundê Şowagê, li Rojava-Zimagê Gundê Lodekan, li başûr Tat û Heyderbawa li bakur jî çiyayê Cûrnikan Gaza gund çih digirin.

Kortîreş, Li cîyekî gelek xweş hatiye ava kirin. Runiştvanê vê gomê tevahî ji ezbeta Seynûriyan'in. Ezbeta seynûriyan jî yêk ji wan ezbetên Bamasûrî ye. Rûniştvanên Kortîreşê, wekî Mala Sey Bêpîr (Bapîr), Mala Sey Mistefê, Mala Sey Riza Û Mala Delusên in. Lê di salên 40î-50 yan de hin malan ji ber sedemên cûr bicûr bar kirin e û berê xwe dane welatê dûr.

Kî ji wan wekî pîr li nava elewiyên Varto, Erzirom-Têrcan, Erzingan yan jî Sêwazê ku bicîh dibin têkiliya xwe dîsa jî heta salên dawî jî didomînin. Lê hatina dibistanê gund, zêdebûna şêniya gund, destpêkirina memûriyeta xort û ciwanên gund, bayê şoreşgerî û hwd gund kir wargeha terikandinê.

Kortireşê jî, ji van sedeman par(Hês)a xwe, bi zêdeyî wergirt û gelek zêde koç da.

Piştî Derba Leşkeri ya 12ê Îlonê ya 1980 ê gom, ketê pêvajoya mirin ê. beşek jî Seynûriyan jî nava gund de ciwar bûne. Mala Seyîd, Mala Nesîmî, Mala Elikê (Hamedê Elikê) Mala Seyheyder yan jî bi gotineke din Mala Bako ne. Taybetiyeke Ezbeta Seynuriyan jî ew e ku bervajî Ezbeta Seydawasan li gundê Qurqurikê kesê wan tune; lê meri(v)yên wan jî li Mezrê ku girêdayî gundê Seyîdan ê cîwar bûne. hejmara wan ji yên li Kupikê zêdetir e. Hin malan ji van him Kupik û him jî Mezre Wekî Havînge û Sarînge bikar anîne.

Li gorî zanînê Kortîreşî li gelek başarên Tirkiyê belav bûne. Xarpit, Meletî, Edene, Bursa, Enqere, Stenbol û hin deverên din ji van bajaran in. Her wiha hinek ji wan jî bi awayekî belvê derveyî welêt bûne. Li Elmanya,Hollanda, Belçîka û hwd bicîh bûn e.

Kortireşiyan di salên dawîde gelek însanên xwende derxistin. Ji wan piranî hînkar, mamost endazyar derxıstın e.

(Nıvîs wê dom bike)