Fizîka parçikan

Fîzîka keriyan zanistek e ko wekî parek ji fîzîkê behsa kerî yên biçûktir ji atomê dikit û li ser tikhilî û saloxetên wan lêkolînê dikit û babetê lêkolînên wê keriyên hîmanî in ko madde û tîdanê pêkdiînin.

Fîzîka keriyan bi fîzîka pirenerjî dihêy niyasîn, jiber hindê ko keriyên bingehîn bi tenê li xwerisk an xwezayê da nahên dîtin û eşkirakirina wan di ezmûngehan da û bi lihevxistina keriyan di rewşên pir enerjî yên mîna lezgînkera keriyan da mumkin dibit.

Dîrok

Hizira keriyên bingehîn bi kêmanî vedigerit sedsala 6ê Berî Îsayî. Hingî, li Yewnana Kevin feylesofên mîna Epîkor û Demokrîtusî hizira atomîzmê eşkira kir. Li sedsala 19ê, dema Can Dalton li ser pêkhata keriyên karlêkkirinên kîmyayî dixebitî, gehişt wê encamê ko hemî made ji keriyeka neguhêr a bingehîn pêkdihên. Dalton û hevdemên wî bawer dikir ko ew kerî keriyên bingehîn in û navê wan kir atom. Atom peyveka Yewnanî ye û ramana wê "tiştê ko nehê kelaştin" e. Lê hema nêzî dawiya sedsala 19ê zanistvanan têderanî ko atom ne keriyên bingehîn ên wesa in ko nehên parçekirin û kelaştin. Hêdî hêdî Kerî yên atomê jî hatin vedîtin.