Foton

Di fîzîka nûdem da, foton yek ji keriyên hîmanî ye ko berpirsyara diyarokên karevayî-asinrevayî ye. Ew navgînî ya karlêkkirinên karevayî-asinrevayî dikit û hemî coreyên ruhnahiyê pêkdiînit. Fotonê baristeyekê neguhêr ê hevberî sifirê heye û bi lezeka neguhêra c, leza ruhnahiyê di valahiyê da, dimeşit. Lê dema made hebit, foton an dihêt vemêhtin an jî enerjî û lezbarîyekê (momentumekê) vediguhêzit ko digel ferekansa wê hevrêje ye. Wekî hemî kuantoman fotonê saloxetên keriyanî (particle) û pêlanî (wave) hene û duaniya kerî-pêl ji xwe nîşan didit.

Têgeha nûdema fotonê hêdîhêdî ji salên 1905ê heta 1917ê bi bizavên Gejanur Saylak peyda bû, dema wî dixwest dîtinên xwe ji hindek ceribandinên li ser ruhnahiyê şirove bikit ko bi modela pêlanî ya kevin ya ruhnahiyê nedihatin şirvekirin.