James Watt

James Watt FRS FRSE
Jidayikbûn	19 kanûna paşîn 1736  Greenock (Renfrewshire, Brîtanyaya Mezin)
Mirin	25 tebax 1819  Heathfield Hall
Sedema mirinê	Sedemên sirûştî
Cihê goristanê	St Mary's Church
Esil	Skot
Hevwelatî	Brîtanî
Perwerde	zanîngeha Glasgowê
Pîşe	Endezyar kîmyager fizîknas dahêner peyaner technician
Bandorbar	Thomas Newcomen
Hevjîn	Ann McGriigor (1775–) Peggy Miller (1763–)
Zarok	James Watt Margaret Watt Gregory Watt Janet Watt
Dê û bav	James Watt  (bav) Agnes Muirhead  (dê)
Xizm	Robert Watson-Watt (descendant)
Xelat	honorary doctorate of the University of Glasgow (1806) Scottish Engineering Hall of Fame (2021) Fellow of the Royal Society of Edinburgh
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

James Watt FRS FRSE (19ê Befirbara paşîn 1736ê - 19ê Tebaxa 1819ê) dahêner û endazyarê Skotlendayî ko makîneya hilmê baştir kir û bi vî awayî Şoreşa Pîşesazî hilkir. Dersdêrê wî yê serekî Joseph Black bû.

Jînenîgar

Destpêka jiyanê

James Watt li 19ê Befirbara Paşîn ya sala 1736ê li benderekê Skotlendayê, Greenock, hat dinyayê. Babê wî gemîsaz û gehîdar û peymankarekê gemiyan bû. Dayka wî jî gelek xwenda û ji malbateka berniyas bû.

Xwîndina fermî ya Jamesî gelek bêserûber bû û wî piranî li mal li cem dayika xwe dixwînd. Li zarotiya xwe da, James di karên destî û di matematîkê da gelek serkevtî bû.

Li 17-saliyê dayika wî mir û ew jibo xwîndina li ser çêkirina amûran çû Londonê da li bajarê Glasgow kargeheka çêkirina amûran jibo xwe dabimezirînit. Lê ji ber hindê ko wî bi qasî heft salan şagirdî nekiribû, koma asinkarên Skotlendayê nehêla ko ew karê xwe yê xweser dabimezirînit. Lê sê kes ji dersdêrên zanîngeha Glasgowê delîve da wî ko di zanîngehê da kargehekê jibo xwe ava bikit. Sedema wê ew bî ko James amûrkerê yekane yê Skotlendayê bo ko matîmatîk dizanî. Wî li sala 1758ê, kargehê xwe li zanîngehê damezirand û Joseph Black bû dersdêr û hevalê wî. Joseph yek ji fîzîkzan û kîmyazanên zanîngeha Glasgowê bû.

Makîneya hilmê

Çar salan piştî vekirina kargeha xwe, Jamesî li ser pêşnihara dersdêr û hevalê xwe John Robinsonî dest bi karkirin a li ser makîneya hilmê kir. Heta wî çaxî Jamesî çi makîneyên hilmê nedîtibûn. Wî dixwest ko modêlekê xwe çê bikit. Lê bizavên wî çi verêj nebûn. Wî dest bi xwîndina hemî kitêb an nivîsînên li ser makîneyên hilmê kir.