Alfabeya Fonetîk a Navneteweyî ji bo zimanê kurdî
Alfabeya Fonetîk a Navneteweyî ji bo zimanê kurdî di vê tabloyê de hatiye diyarkirin.
| Alfabeya kurdî | AFN | Mînak | AFN | Mînak |
|---|---|---|---|---|
| Aa | [ɑ] | agir, artêş, azadî, ar | ||
| Bb | [b] | ba, berx, bisk, bî | ||
| Cc | [ʤ] | car, ciwan, cî | ||
| Çç | [ʧ] | çêlek, çivîk, çûr | [tʃʰ][1]. | çay, çeper, çi |
| Dd | [d] | derî, dil, don, dûr | ||
| Ee | [æ] | em, eger, evîn | [ʕ][2] | enîşk, ezman, egîd |
| Êê | [e] | êş, êrîş, êl | ||
| Ff | [f] | fem, firîn, fîl, feyde | ||
| Gg | [g] | gaz, ger, gêzî, gur | ||
| Hh | [h] | har, hêk, hirî, hûr | [ħ][3] | hal, hemam, heyf |
| Ii | [ı] | rik, birin, kirin | ||
| Îî | [i] | înî, îro, îşev | ||
| Jj | [ȝ] | jûjî, jin, jiyan | ||
| Kk | [k] | kil, kin, kevçî, kor | [kʰ][2] | ken, kûsî, kî, kanê |
| Ll | [l] | lîstik, lawik, ling | ||
| Mm | [m] | mast, masî, mîr | ||
| Nn | [n] | nan, nîvro, nû, niha | ||
| Oo | [o] | ode, ol, oldar | ||
| Pp | [p] | poz, perr, pêr, piştî | [pʰ] | pişîk, parsek, pak |
| [q] | qijik, qemer, qirik | |||
| Rr | [r] | roj, rê, rastî, rewş | [ɾ] | hirmî, tirî, dar, êvar |
| Ss | [s] | sêv, serî, sifir, sî | ||
| Şş | [ʃ] | şêr, şîv, şe, şahî | ||
| Tt | [t] | ta, tima, tirs, tendûr | [tʰ] [4] | tî, têr, tor, toz |
| Uu | [y] | tu, didu, ku, ruh | ||
| Ûû | [u] | ûtî, ûris, ûnîversîte | ||
| Vv | [v] | vir, virrek, vazo, vala | ||
| Ww | [w] | werdek, welat, wir | ||
| Xx | [x] | xort, xanî, xêlî, xal | [ʁ] | axa, bax, qax, çax |
| Yy | [j] | yek, yasemîn, yar | ||
| Zz | [z] | zava, zêr, zeytûn | ||
| xw | [w̥] | xwerin, Xwedê, xwê | ||
| ng | [ŋg] | deng, reng, tengasî |
* Dengên [ʕ], [ħ], [ʁ] ji zimanê erebî derbasî zimanê kurdî bûne, lewra zimanzanên kurdî wan dengan wek fonem nanirxînin. Dema ku şûna dengên [ʕ], [ħ], [ʁ] dengên kurdî [æ], [h], [x] tên bikaranîn wateya gotinan nayê guhertin (îstîsna: hûr [huɾ] – ango biçûk û hûr [ħuɾ] – hundurê zikê mirov û ajalan. Bi pêşkeftina wêjeya kurdî dengên kurdî yên resen [æ], [h], [x] careke din tên vejiyandin.
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Kurdoyev Q.K. Грамматика курдского языка (корманджи) М.-Л., Академия Наук СССР, 1957 г. Girêdana arşîvê 2014-10-07 li ser Wayback Machine.
- Gîlyarevsky R.S., Grîvîn V.S. Определитель языков мира по письменности. М., 1961 Girêdana arşîvê 2015-04-02 li ser Wayback Machine.
Nîşe
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ Bayramê Fetî Elîfba. — Bakû: Maarîf, 1996. — 64 с. — 2000 экз.
- ^ a b Гиляревский Р. С., Гривин В. С. Определитель языков мира по письменности. М., 1961 (PDF), ji orîjînalê (PDF) di 2 nîsan 2015 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 19 kanûna pêşîn 2014
- ^ Ronai. Ⱪteba әlьfbaja ⱪyrmançi, Nәşirәta Hyⱪmәte, Rәvan, 1931
- ^ [1] http://www.amidakurd.net/qunciknivis/d%C3%AEsa_li_ser_pirsa_alfab%C3%AA
| Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |