Çavkaniya Laliş bibîne

{{Agahîdank wargeh/wîkîdane
}}
'''Laliş''' an jî '''Lalişa Nûranî''' (bi [[zimanê hûriyan]]; "la-la-aš-ha-ri…/. Lālašha<ref>H. Crag Melchert, ''http://www.linguistics.ucla.edu/people/Melche{{Mirin girêdan|bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes |tarîx=çiriya pêşîn 2022 }}rt/webpage/LUVLEX.pdf'', Cunneiform Luvian Lexicon, rûpel 133</ref>), cih û warê pîroz û perestgeha [[êzidîtî|êzidîtiyê]] ye ku dikeve [[Geliyê Lalişê]] yê devera [[Şêxan]], 10 [[km]] li başûrê rojhilatî [[Duhok]]ê, li herêma Kurdistana Îraqa federal. Ziyaret û cihê hecê yê hemû êzidiyan e û cihê [[Kaniya Spî]], kaniya pîroz e ku li ava wê êzidî zarokên xwe mor dikin. Di dîrokê de gelek caran êrîşên leşkerî hatine ser Lalişê bi armanca xerakirina vî cihî û nehêlana dînê êzidyan û cejnên wan<ref>[[Omer Mûslî]] (2005). Welatê xwe nas bike: Parêzgeha Duhokê. Kovara [[Nûbûn]], 71:2005.</ref>.

Laliş aramgeha gelek şêxên êzidî ye, ya sereke gora [[Şêx Adî]] ye. Şêx Adî di navbera salên 1173 û 1162an de dijiya.

Rûberê Perestgeha Lalişê dorên 4500 [[m²]] (metre çargoşe) ye.

== Gora Şêx Adî ==
{{Beşa vala|tarîx=adar 2024}}

== Gora Şêx Hesen ==
{{Beşa vala|tarîx=adar 2024}}

== Kaniya Zemzem ==
{{Beşa vala|tarîx=adar 2024}}

== Şikefta zeyta zeytûnan ==
{{Beşa vala|tarîx=adar 2024}}

=== Kûz û denên zeyta zeytûnan ===
{{Beşa vala|tarîx=adar 2024}}

=== Avêtina paçikê miradan ===
{{Beşa vala|tarîx=adar 2024}}

== Kaniya Spî ==
{{Beşa vala|tarîx=adar 2024}}

=== Morkirina zarokên êzidî ===
{{Beşa vala|tarîx=adar 2024}}

== Cejnên êzidiyan ==
* [[Cejna Çarşemê]], di 8ê sibata her salekê de.
* [[Cejna Koma]], dikeve ji 6 ta 13ê çiriya pêşîn a her salekê.
* [[Cejna Serî Salê]] ([[Cejna Tawûsê Melek]], [[Çarşemiya Sor]]), di çarşema yekê ya meha nîsanê de.
* [[Cejna Çilê Havînê]], dikeve navbera 18ê û 21ê hezîranê de.
* [[Cejna Cema'iyê]], ji 23ê îlonê ta 1ê çiriya pêşîn.
* [[Cejna Çilê Zivistanê]], dikeve navbera 13ê kanûnan pêşîn ta 20ê kanûna paşîn de.
* [[Cejna Rojiyên Êzî]].
* [[Cejna Bêlinda]].
* [[Xidir Îlyas]]
* [[Îda Îsa]]
* [[Remezan]]

== Galerî ==
<gallery>
Lalish the whole view.jpg|Kumbedên gora [[Şêx Adî]] li Lalişê
Dergehê perestgeha Lalishê 1 2012.JPG|Dergehê perestgeha Lalişê
Lalesh 4.JPG|Li perestgeha Lalişê
Xana Lalishê 2012.JPG|Xana Lalişê, li derveyî perestgehê ye.
USSHER(1865) p454 GATE OF YEZEEDI TEMPLE SHEIKH ADI.jpg|Xêzkirina dergehê perestgeha Lalişê, 1865
Portrait of a Yezidi Kurd ca1920.png|Portreya kurdekî êzidî
</gallery>

== Bîbliyografî ==
* [[Xanna Omerxalî]] (2007). Êzdiyatî: Civak, sembol, rîtûel. Avesta.
* Xanna Omerxalî û [[Kovan Xankî]] (2009). Analîza Qewlên Êzdiyan. Avesta.

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}
* [[Birgül Açıkyıldız]] (2002). Lez yézidis et le sanctuaire du Šeykh 'Adī, I-II. Université de Paris I (Panthéon-Sorbonne).
* [[Konê Reş]] (2012). Serdana Kurdistanê: çûna Şêxan û Lalişa Nûranî. http://kurdi.lalishcenter.org {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160422024202/http://kurdi.lalishcenter.org/ |date=2016-04-22 }}.
{{Kontrola otorîteyê}}
{{Bajar-şitil}}
{{Koord|36|46|17|N|43|18|11|E|type:landmark|display=title}}

[[Kategorî:Bajar]]
[[Kategorî:Êzdîtî]]
[[Kategorî:Parêzgeha Neynewayê]]